سمانه خاکبازان با حضور در غرفه خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در سالن ناشران کودک و نوجوان و در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس کودک و نوجوان، درباره کتاب جدید خود گفت: اثری داشتم به نام «یرحا» که البته به نمایشگاه نرسیده است. این کتاب درباره یک دختر یهودی است که بزرگ‌ترین سوالات زندگی‌اش را از مناظرات امام رضا (ع) دریافت می‌کند و از لحاظ محتوای بین ادیانی، به یک بینش جدید می‌رسد. این کتاب در نشر مهرک به چاپ می‌رسد.
خاکبازان درباره چالش‌های نگارش رمان نوجوان دینی توضیح داد: مسئله دین وقتی برای نوجوان مطرح میشود به یک چالش بزرگ تبدیل میشود؛ چون باید برای او بخش‌هایی را بیاوری که هم با آن آشنا نیست، هم باید به نوعی بیان شود که نوجوان پذیرای آن باشد. به این معنا که حالت احکام‌گونه نداشته باشد؛ بلکه خودِ نوجوان کشفش کند. باید یک مسئله‌ای را برای او ایجاد کنی و در حین اینکه او می‌خواهد این مسئله را حل کند با خود بگوید این مسئله و نکته که در دین من بود، چقدر راهگشاست. کار کمی سخت است؛ زیرا شما در اینجا حیطه‌ای به نام دین داری که خط قرمزهایی دارد و ما نمی‌توانیم از آن عدول کرده و نظرات خود را بگوییم. مثلاً در کتاب «آسنا و راز کنیسه» تمام صحبت‌ها درباره حضرت علی (ع) باید صحبت‌هایی می‌بود که دقیقاً روایت داشتند؛ یعنی من از جانب خودم نمی‌توانستم روایت‌سازی کنم.
او افزود: مورد دیگر این است که اگر می‌خواهیم برای ائمه بنویسیم به اصطلاح باید ائمه را طواف کنیم؛ یعنی هیچ‌وقت نمی‌توانیم زاویه‌دید خود را زاویه‌دید منِ راوی قرار دهیم و از زبان شخصیت ائمه معصوم (ع) یا از زبان نزدیکان ایشان که برای ما در حکم معصوم هستند، مثل حضرت زینب (س) یا حضرت عباس (ع) صحبت کنیم. این مسئله بسیار خطرناک است. در کلام معصوم که اصلاً نباید وارد شویم؛ زیرا معرفت آنها کجا و معرفت ما درباره دین کجا و حتی در مورد آن بزرگواران که به آنها شبه‌معصوم می‌گوییم هم این مسئله صدق می‌کند. به عنوان مثال وقتی ما می‌خواهیم قصه عاشورا را بنویسیم هنگامی‌که به حضرت علی‌اصغر (ع) می‌رسیم یا وقتی به شهادت حضرت علی‌اکبر (ع) می‌رسیم یا خود امام حسین (ع)، تمام وجود ما درد است؛ ولی حضرت زینب (س) زیبایی دیده است. ببینید چقدر ساختار تفکری و دید ما فرق دارد! این‌ها هم میشود چالش دیگر که ما نمی‌توانیم خیلی نزدیک به مسئله شویم.
این نویسنده با اشاره به اهمیت مطالعه در حوزه ادبیات دینی بیان کرد: باید مطالعاتی که در حوزه ادبیات دینی داریم، بسیار بالا باشد. هر موضوعی که نویسنده می‌خواهد بنویسد باید پژوهش گسترده‌ای درباره آن مسئله داشته باشد که بتواند عینیت تاریخی موضوع را حفظ کند و برای آن داستانی بنویسد که در عین داستان‌گویی از تاریخ هم بهره برده باشد. ولیکن اگر شما داستانی داشته باشید که داستان اجتماعی باشد یا در زمان حال باشد، در نگارش این داستان خیلی راحت‌ترید. مثلاً داستان شما در خود تهران با همین اقتضائات الان، اتفاق می‌افتد؛ ولی برای کار دینی، شما باید بازسازی ذهنی داشته باشید از فصای مدینه آن زمان، لباس‌هایی که می‌پوشیدند، تکیه‌کلام‌هایی که داشتند؛ چون در مدینه هم یهودی‌ها بودند و هم مسلمان‌ها. یهودی‌ها یک نوع حرف می‌زدند، مسلمان‌ها نوعی دیگر؛ یهودی‌ها خیلی پولدار بودند و مسلمان‌ها کشاورز بودند. همه این‌ها را باید مطالعه کنی. کسی که ادبیات دینی به‌خصوص ادبیات دینی نوجوان می‌نویسد باید وارد ماشین زمان شود، به آن زمان برود و کاملاً بر دوره تاریخی‌ای که می‌خواهد درباره آن بنویسد، احاطه پیدا کند تا نوجوان احساس نکند که چقدر این فضا برای او ناآشنا است.
سمانه خاکبازان در پاسخ به این سوال که «آخرین کتاب پژوهشی که مطالعه کردید چه بوده است؟» گفت: آخرین کتاب پژوهشی که از آن برای نگارش رمان آخرم به نام «یرحا» استفاده کردم کتاب «عیون اخبار الرضا» بود. این کتاب به من بسیار کمک کرد تا امام رضا (ع) را بیشتر و بهتر بشناسم.
به گزارش ایبنا، نمایشگاه کتاب تهران ۱۴۰۳ با شعار «بخوانیم و بسازیم» ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت‌ماه در مصلای امام خمینی (ره) برگزار میشود. اطلاعات کامل نمایشگاه کتاب ۱۴۰۳ تهران را اینجا بخوانید.
نظر شما