به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اين اثر كه شرحي بر «تحفة‌الحكيم» آيت‌الله شيخ محمدحسين غروي اصفهاني (كمپاني) به حساب مي‌آيد، اشعار حكمي او در قالب كتابي فلسفي و ادبي است كه در 936 بيت و به زبان عربي و با اسلوبي شيوا و آسان، سروده شده است.

علامه شيخ محمدحسين غروي اصفهاني نجفي كمپاني فرزند حاج محمدحسن‌بن علي‌اكبربن آقابابابن آقا كوچك‌بن حاج محمداسماعيل‌بن حاج محمد حاتم‌النخجواني در اول محرم سال 1296 هجري قمري در محله غري كوفه (نجف اشرف كنوني) ديده به جهان گشود. از اين‌رو وي به «غروي» ملقب شد. حاج محمداسماعيل از اجداد علامه كمپاني از جمهوري خودمختار نخجوان اتحاد جماهير شوروي سابق به ايران مهاجرت كرد و در شهر اصفهان سكنا گزيد و به همين دليل علامه كمپاني به لقب «اصفهاني» نيز ملقب شد.

خانواده علامه كمپاني از اصفهان به كشور عراق مهاجرت و در شهر كاظمين اقامت كردند. پدر او، حاج محمدحسن تاجري با تقوا و پرآوازه كاظمين و دوستدار علم و علما بود و به همين دليل علامه كمپاني نزد ارباب فن به خاطر شغل پدري خود يعني تجارت و بازرگاني به كمپاني نيز معروف و مشهور شد. علامه كمپاني پس از درگذشت پدرش ثروت زيادي را به ارث برد، اما همه آن را در راه كسب و تحصيل علم و دانايي صرف كرد.

علامه كمپاني مقدمات علوم ديني را در كاظمين تحصيل و در اوايل جواني براي ادامه تحصيل و تكميل اندوخته‌هاي علوم ديني و كسب فلسفه الهي به نجف اشرف هجرت كرد و در محضر درس اصول و فقه آخوند شيخ محمدكاظم خراساني تلمذ كرد و به مدت سيزده سال از محضر او مستفيض شدند.

علامه كمپاني تا پايان عمر پربارش در نجف اشرف رحل اقامت كرد و به همين دليل، يعني اقامت در نجف اشرف، به «نجفي» نيز ملقب شد. وي در طول عمر شريف و پربركتش كتاب‌ها و رساله‌هاي متعددي تاليف و تصنيف كرد و همين‌طور بر كتاب‌ها و رساله‌هاي علماي اسلامي، حواشي و تعليقه‌هايي به اين شرح تحرير كرد: حاشية كفاية‌الاصول، حاشية كتاب‌المكاسب، حاشية‌القطع، الاجارة، صلاة‌الجمعة، صلاة‌المسافر، صلاة‌الجماعة، الاجتهاد والتقليد والعدالة، الطهارة، تحقيق‌الحق والحكم، أخذالاجرة علي‌الواجبات، دو رساله درباره مشتق، المعاد، قواعدالتجاوز والفراغ و أصالة‌الصحة واليد، الصحيح والاعم، موضوع‌العلم، منظومه‌اي درباره فلسفه به نام تحفة‌الحكيم، منظومه‌اي در 24 ارجوزه در مدح پيامبر اكرم(ص) و ائمه اطهار(ع) و مراثي آنها به نام «الانوارالقدسية» به چاپ رسيده است، منظومه‌اي درباره روزه، منظومه‌اي درباره اعتكاف، ديوان شعر به فارسي درباره عرفان، ديوان شعر به فارسي در مدائح آل‌البيت و مراثي آنها، رسائل عمليه در فقه به عربي و فارسي، اشتراك‌الالفاظ، الحروف، اصول‌الفقه، الطلب والارادة، علائم‌الحقيقة والمجاز، الحقيقةالشرعية، تقسيم‌الواضع الي شخصي و نوعي، الالفاظ موضوعة للمعاني بما هي هي، أو من حيث كونها مرادة، أقسام‌الوضع والبحث عن‌المعني‌الحرفي. اطلاق‌الامر هل يقتضي‌التعبدية؛ او التوصلية؛ او لا، اطلاق‌اللفظ و ارادة نوعه و صنفه و شخصه، تحقيق‌الحق و ما يتعلق به.

كتاب منظومه تحفة‌الحكيم كه قواعد حكمت اسلامي و مسائل حكمت متعاليه را به نظم كشيده است، با شرح و توضيح اشعار آن و تفصيل مسائل منظوم آن مي‌تواند در كنار كتاب‌هاي مذكور به عنوان كتاب درسي در زمينه حكمت متعاليه و به طور كلي در مورد فلسفه اسلامي در مراكز آموزشي قرار گيرد. 

كتاب شريف تحفة‌الحكيم با مقدمه و تصحيح يكي از شاگردان برجسته مرحوم كمپاني يعني علامه شيخ محمدرضا مظفر در سال 1378 هجري قمري در نجف اشرف به زيور طبع آراسته شد. اين كتاب كه توسط وي به چاپ رسيد، بدون شرح و توضيح است، اما يكي از شرح‌هايي كه به تصريح علامه شيخ محمدرضا مظفر بر كتاب تحفة‌الحكيم نگاشته شده است، شرح ناتمام و ناقصي است كه حكيم ميرزا مهدي آشتياني به نوشتن آن اقدام كرد، اما اجل حتمي به وي مهلت اتمام و اكمال آن را نداد تا آن را به انتها و سرانجام برساند، از اين‌رو شرح او ناتمام و ناقص ماند و از مبحث وجود ذهني به ساير مباحث منظوم فلسفي تجاوز نكرد.

شرح ديگري كه براي كتاب منظومه تحفة‌الحكيم نگاشته شد، كتابي است به نام «الحكمةالمتعاليه، شرح‌المنظومه» (تحفة‌الحكيم) به زبان عربي كه توسط آية‌الله سيد محمدكاظم مصطفوي تاليف شد و انتشارات بوستان كتاب قم آن را به زيور طبع آراسته كرد كه مولف در تاليف كتاب «هستي شناسي فلسفي» كه شرح فارسي بر كتاب «تحفة‌الحكيم» علامه كمپاني است؛ استفاده فراواني از آن برده‌ است.

مولف در بخشي از مقدمه خود مي‌نويسد: «كتابي كه پيش روي طالبان حكمت الهي و جويندگان فلسفه رباني قرار دارد شرح فارسي بنده حقير بر كتاب شريف تحفة‌الحكيم علامه كمپاني با عنوان "هستي شناسي فلسفي" شرح تحفة‌الحكيم كمپاني مي‌باشد گرچه كتاب تحفة‌الحكيم به دليل آن كه مباني فلسفه و مسائل حكمت الهي به طور فشرده و با اختصار و ايجاز در آن مكنون و مخزون است شرح مفصل‌تري را به فارسي يا به عربي مي‌طلبد اما اين شرح مي‌تواند راهنمايي براي شارحان بعدي تحفة‌الحكيم قرار گيرد تا رموز مكنون آن را با سهولت كشف نمايند.
علامه شيخ محمدحسين كمپاني اشعار منظومه حكمت خويش را با حمد و ثناي واجب تبارك و تعالي آغاز مي‌كند و در ادامه از ذات اقدسش استدعا مي‌نمايد تا بر حضرت ختمي مرتبت محمد مصطفي(ص) و عترت پاك و مطهرش(ع) درود فرستد.
علامه كمپاني پس از حمد و ثناي حق تعالي و درود و صلوات بر حضرت محمد(ص) و خاندان پاك و مطهرش با تنظيم قواعد كلي فلسفي و ارائه مسائل عقلي رباني مباحث خود را از بحث وجود آغاز مي‌كند و تا پايان مبحث صفات واجب‌الوجود بالذات ادامه مي‌دهد و سرانجام با نام و ياد پيامبر اسلام(ص) و خاندان پاك و مطهرش(ع) منظومه حكمت خود را به پايان مي‌رساند.»

علامه شيخ محمدحسين كمپاني پس از سال‌ها تحصيل، تدريس و تاليف علوم عقلي و نقلي سرانجام در ماه ذي‌الحجه سال 1361 هجري قمري در سن 75 سالگي در نجف اشرف چشم از جهان فروبست و به دار باقي شتافت. 

كتاب حاضر در 11 فصل هستي‌ و نيستي، جعل و اقسام آن، وجود مستقل و رابط، مواد و جهات ثلاث، حدوث و قدم، قوه و فعل، ماهيت و لواحق آن، وحدت و كثرت، علت و معلول، جوهر و عرض، ذات و صفات واجب تعالي سامان يافته است.

كتاب‌هاي قرآن مجيد، نهج‌البلاغه، مفاتيح‌الجنان، مقولات و آراء مربوط به آن، قواعد كلي فلسفي در فلسفه اسلامي، تهافت‌التهافت، الاشارات والتنبيهات، التعليقات، الشفاء، المبدا والمعاد، كتاب‌النجاة، بنياد حكمت سبزواري، رحيق مختوم، الجوهرالنضيد، كشف‌المراد، از سقراط تا ارسطو، منطق صوري، فصول‌الحكمه، لمعات‌الهيه، شرح‌المنظومه، شرح‌المقاصد، رهبر خرد، الملل والنحل، الحكمة‌المتعالية في‌الاسفارالاربعة، كتاب‌العرشيه، كتاب‌المشاعر، بداية‌الحكمة، نهاية‌الحكمة، اصول فلسفه و روش رئاليسم، الاقتباس، تجريدالمنطق، علم حضوري، اصول كافي، سرمايه ايمان در اصول اعتقادات، بحارالانوار و ... از منابع مورد استناد نويسنده در تدوين اين اثرند.

در انتهاي اين اثر، نمايه‌اي از اعلام و موضوعات نيز درج شده است.

چاپ اول كتاب «هستي‌شناسي فلسفي» در شمارگان 1500 نسخه، 508 صفحه و بهاي 110000 ريال راهي بازار نشر شد.