سرویس فرهنگ مقاومت خبرگزاری کتاب ایران: راضیه عزیزی، مولف کتاب «امواج اراده‌ها» در بیست‌ودومین نشست عصرانه کتاب مرکز مطالعات ژرفا گفت: کتاب روایت ایرانی برای رسیدن به نتیجه در باورناپذیرترین شرایط است. در واقع به اتفاقات بعد از انقلاب اسلامی می‌پردازد و داستان زنان و مردانی است که دغدغه حل مسائل و معضلاتی را دارند که به دست مسلمان ایرانی حل شود و به نتیجه برسد.

او افزود: خاطرات کتاب توسط دو پژوهشگر به صورت مستند گردآوری و بعد پروژه به من پیشنهاد شد. پس از گرفتن فایل‌های مصاحبه، به بازنویسی پرداختم. وقتی فایل‌های مصاحبه که توسط میلاد حبیب و پژمان عرب گرفته شده بود به دستم رسید، یادم است به لحاظ شخصی شرایط خاصی داشتم و نزدیک به یک سال بود که کاری را انجام نداده بودم تا شرایطم بهتر شود. با خواندن خاطرات آن‌قدر حس غرور به من دست داد که تصمیم گرفتم کار را انجام دهم.

این مولف با اشاره به چاپ‌های متعدد کتاب اظهار کرد: کتاب در چاپ‌های بعدی تغییری نکرد و کتاب روانی بود که راحت چاپ و پخش شد و بازخوردهای خوبی از آن گرفتیم.

راضیه عزیزی گفت: من داستان هم نوشته‌ام اما کارم در زمینه این کتاب متفاوت بود، چون در زمینه تاریخ شفاهی مولف ملزم به رعایت نقل‌قول‌هاست. از این رو حذف و اضافه نداشت و در بازنویسی تا حد زیادی سعی شد لحن گوینده حفظ شود. برای همین دقیقاً صحبت‌های خود راویان منتقل شد.

او ادامه داد: در انتخاب روایات به این نکته توجه داشتم که فرد قوی پشت سر روایت یا خاطره باشد؛ فارغ از این‌که در چه حوزه‌هایی روایت شده باشد. به عبارتی برخی از افراد این خاطرات، آدم‌هایی هستند که شخصیت قوی و سرسختی دارند درست مثل حسن طهرانی‌مقدم که حتی برخی دوستان نزدیکش او کارش را مسخره می‌کردند و به فکرشان نرسید که او روزی موفق بشود.

طرح جلد کتاب جذاب نیست

فاطمه سلیمانی، منتقد در ادامه این برنامه گفت: به نظرم کتاب بیشتر برای مطالعه نوجوانان مفید است. ابتدا به دلیل زبان روان و ساده‌ای که دارد و بعد به دلیل ترزیق ناامیدی که به نوجوانان ما می‌شود، خواندن کتاب فضای ناامیدی را پس می‌زند و نشان می‌دهد که با تلاش می‌توان کشور را ساخت چنان‌که در این کتاب زنان و مردانی گرد هم آمدند و توانستند با تلاش ایده‌های خود را محقق کنند.

او ادامه داد: آنچه در این کتاب مرا ناراحت کرد، فکر می‌کنیم وقتی در ایران بخواهد ایده‌ای محقق شود، همه کمک می‌کنند در حالی که این‌طور نیست. برای مثال وقتی در صنعت موشکی تغییری بخواهد صورت بگیرد، همه همراه می‌شوند، به این شکل نیست و کتاب نشان می‌دهد که چه‌قدر در این زمینه کارشکنی صورت می‌گیرد.

این منتقد عنوان کرد: کتاب، داستان تلاش مردان و زنانی در حوزه پزشکی، نظامی، دریایی، هسته‌ای و … است که نشان می‌دهد کار تیمی در ایران مشکل است اما ناشدنی نیست. ضمن این‌که روایت تلاش آنها همراه با سند است که هر چند از هر گروه اطلاعات اندکی وجود دارد که می‌تواند پایه کتاب‌های زیادی باشد. روایت‌های کتاب به شکلی است که می‌تواند اسناد تاریخی باشد و با تکیه بر روایت هر نفر یا هر گروه می‌توان روایتی مفصل‌تر را رقم زد. هر چند برخی روایت‌ها اسامی مشخص نیست و مبهم، اما سرنخ است.

فاطمه سلیمانی گفت: این کتاب را دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب منتشر کرده است. در این رابطه باید بگویم نکته اینجاست که این نوع کتاب‌ها را فقط خودمان می‌خوانیم و فقط میان بچه‌های خودمان پخش می‌شود. حرف من این است که ما باید آن‌قدر اثر قوی تولید کنیم و جذابیت داشته باشد که وقتی میان یک مدرسه توزیع شود، آن را کناری نیاندازند. بر عکس وقتی مخاطب کتاب را دست بگیرد، نتواند آن را زمین بگذارد. در زمینه مذهب کتاب‌هایی نوشته شده که الان در جامعه راه خودش را باز کرده است.

او افزود: من این کتاب را خواندم و می‌دانم برخی روایت‌های آن مثل روایت پیشرفت در دریانوردی این ظرفیت دارد که به صورت جداگانه و جذاب نوشته شود و جلد آن به شکلی باشد که یک ناشر غیرانقلابی آن را منتشر کند. از این‌رو امثال این کتاب باید به شکلی نوشته شود که افرادی بخوانند که این روایت‌ها را قبول ندارند و به نظرشان همه چیز دروغ است. برای همین در این رابطه باید سرمایه‌گذاری بیشتری شود و کتاب‌ها به لحاظ تکنیک قوی نوشته و طرح جلد جذابی هم داشته باشد. چون من طرح جلد این کتاب را دوست ندارم. طرح جلد کتاب به شکلی نیست که آن را در ویترین یک کتابفروشی ببینم و تمایل پیدا کنم و آن‌را بردارم و ببینم.

این منتقد بیان کرد: به دلیل علاقه‌‎ای که به صنعت موشکی دارم به نظرم بحث روایت پیشرفت در صنعت موشکی قشنگ‌تر بود و آن را بیشتر پسندیدم. نکته دیگر اشاره شد که مولف تلاش داشت که لحن روایان حفظ شود که به نظرم اینطور نیست و تقریباً همه لحن‌ها شبیه هم است اما باز هم اشکالی ندارد. چون ما با داستان سروکار نداریم و کتاب تاریخ شفاهی روایت پیشرفت است و روایت‌ها در حد چند پارگراف یا صفحه و روایت یک نفر پنجاه صفحه نیست.