به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، محمدامین سازگارنژاد، راوی کتاب «معلم انقلابی؛ خاطرات محمد امین سازگارنژاد» در جلسه نقد و بررسی این کتاب که دوم مرداد ۱۴۰۳ در مرکز اسناد انقلاب اسلامی برگزار شد، گفت: یکی از دلایلی که سبب شد من جذب مرکز اسناد انقلاب اسلامی شدم و در صد جلسه به بیان خاطراتم بپردازم، توصیه امیرالمومنین در نهج‌البلاغه است که آن حضرت دانستن تاریخ و سنت پیشینیان را از ایمان می‌داند و می‌فرماید: من آنچنان به سرگذشت پیشینیان ورود کردم که انگار با آنها زندگی کردم، لذا بخشی از رسالت مرکز اسناد انقلاب اسلامی تقویت سنت پیشینیان است.
وی افزود: بیان خاطرات یک رسالت زیبا و ماندگار است و در الگو و روش امیرالمومنین توصیه شده است. هم خود آن حضرت به این وصیت عمل کرد و هم به فرزندان خویش توصیه کرده است. من نمی‌دانم بر اساس تدبیر یا تقدیر از ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۲ در بستری قرار گرفتم که در آن رشد کردم و به پیش رفتم.
سازگاری‌نژاد بیان کرد: بسیاری از من سوال می‌کنند که چرا انقلاب کردید؟ در پاسخ باید بگویم که انقلاب یک اتفاق و یک تحول بزرگ انسانی است و بازتاب تحولات درونی جامعه و بازتاب دگردیسی‌هایی است که در اذهان جامعه شکل می‌گیرد. انقلاب اسلامی مسیر پیروزی را خوب طی کرد و در نوع خود در عصر ادبیات چریکی و در عصری که با سلاح حرف می‌زدند، با الگوی دیگری پای به عرصه گذاشت. اینکه انقلاب امروز اهداف و برنامه‌های خود را با مدیریت خوب پیش ببرد، قصه‌ای است که باید به آن پرداخته شود.
وی در ادامه گفت: اتفاقی که در جامعه ما افتاد، یک ضرورت تاریخی برای تحولی بزرگ بود و این را برآیند احساس، فکر، اندیشه و حضور و عواطف و احساس جمعی به وجود آورد. اما انقلاب اسلامی در تحقق اهداف با امر چالش جنگ تحمیلی و درگیری مسلحانه به وسیله کسانی که تصمیم گرفتند با زبان سلاح با جامعه صحبت کنند، روبه‌رو شد که نیاز داریم بنشینیم و در مورد اینها صحبت کنیم.
راوی کتاب «معلم انقلابی» افزود: از دوره دانش‌آموزی تا پیروزی انقلاب در هفت تا هشت زندان، زندانی بودم. بیشتر دوره حبس من در اصفهان سپری شد، چون دوران مبارزه من در اصفهان بوده است. من شیرازی هستم اما مبارزاتم بیشتر در اصفهان شکل گرفته است. تلاش کردم متناسب با همه وقایع و رخدادها تا آنجا که ذهن من اجازه داد به آنها بپردازم.
وی بیان کرد: از سال ۵۲ تا ۵۷ اصلاً کشور دربار نداشت، شاه دچار تنش‌های درون دربار بود و فرح در نیاوران به کارهای خودش می‌رسید و شاه در کاخ سعدآباد حضور داشت. دربار اساساً رها بود و اینها قادر نبودند بر اوضاع مسلط شوند. اوضاع به دست نیروهای آمریکایی و ساواک سپرده شده بود و آنها نیز قادر به کنترل اوضاع نبودند. مریضی شاه نیز مزید بر علت بود و شرایطی را فراهم کرد که شیرازه امور از دستشان خارج شد. در وقوع انقلاب اسلامی تنها نیروهای انقلابی نقش نداشتند بلکه شاه هم به اندازه خودش نقش داشت.
اگر او سربه سر نمادهای دینی نمی‌گذاشت، شاید اعتراض‌ها به تندی نمی‌رسید. مشی امام خمینی (ره) غیرمسلحانه و اصلاح‌طلبانه بود. اینها ناگفته‌هایی است که باید بیان شود، انقلاب ما اصلاح‌طلبانه بود. انقلابی برآیند عقل‌ها، احساس‌ها و هیجانات که ترتیب اینها در پیروزی نقش داشت. انقلاب تحول در بستر جامعه است. زمانی بود که مردم در صحنه بودند و ما هم مجبور بودیم در آن فضا حرکت کنیم و به پیش برویم، پس از شرایطی که حکومت درست کرده بود، بهره‌برداری کردیم. از کودکان دبستانی تا پیران در این انقلاب نقش داشتند.
سازگاری‌نژاد در ادامه گفت: برای روایت خاطرات سعی کردم که امانتداری کنم و اگر جایی هم غفلت شده است، عذرخواهی می‌کنم. امیدوارم این کتاب برای پژوهشگرانی که می‌خواهند پژوهش کنند و با مسائل پشت پرده آشنا شوند، موثر باشد.
شرح برخی وقایع گمشده انقلاب اسلامی ایران
در ادامه این نشست جواد منصوری، اولین فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گفت: از محمدامین سازگارنژاد که به انجام این کار و بیان خاطرات خویش اهتمام ورزید، تشکر می‌کنم. بسیاری از اشخاص بعد از انقلاب وقت نگذاشتند تا خاطراتشان را بنویسند، کسانی را می‌شناسم که ناگفته‌های بسیار مهمی را با خودشان بردند و به یک معنا ملت ایران را از دانستن آنها محروم کردند. به سرانجام رسیدن این کتاب کار کم‌نظیری است که از همکارانم در مرکز اسناد انقلاب اسلامی برای جمع‌آوری و چاپ آن تشکر می‌کنم.
وی افزود: در این کتاب راوی خاطرات خویش را با احساس مسئولیت بالا بیان کرده است. به ندرت در مجموعه راوی‌ها داشتیم که کسی با این جزئیات مطالب را بیان کرده باشد. نویسنده کتاب نیز یک کار علمی ارائه کرده است. امیدوارم تمهیدی اندیشیده شود که کتاب «معلم انقلابی» به تیراژ بالا برسد. کتاب حاوی مطالب خوبی است و اگر فیلمسازی پیدا شود و با تغییراتی جزئی فیلمنامه‌اش را بنویسد و به فیلم تبدیل کند، کار بسیار خوبی می‌شود.
منصوری بیان کرد: من نیز خاطراتم را نوشته‌ام اما کتاب خاطرات من گزارش تحلیلی است و این کتاب گزارش صحنه است. راوی تصویر کرده و تصویر را توضیح داده است به همین دلیل قابلیت فیلم شدن را دارد. همچنین این کتاب می‌تواند به عنوان شاخص جدیدی برای دیگر آثار مرکز اسناد انقلاب اسلامی قرار بگیرد، زیرا چاپ این کتاب توفیقی برای مجموعه دست‌اندرکاران این مرکز به شمار می‌رود.
وی گفت: بخشی از وقایع گمشده دوره انقلاب در این کتاب آمده است. اما سند در این کتاب کم است، کاش چند سند و یا عکس نیز ارائه می‌شد. تقاضا می‌کنم برای تکمیل کتاب بحث اسناد و عکس را پیگیری کنید. کتاب با سند و عکس جذابیت بیشتری خواهد داشت. نکته حائز اهمیت این است که یکسری مطالب جالب و بسیار مهم در پاورقی با فونت ریز بیان شده است. این مطالب باید در داخل متن قرار می‌گرفت تا گم نشود. همچنین در کتاب به بسیاری از اسناد اشاره شده اما خود سند قرار داده نشده است.
جواد منصوری افزود: از محمدامین سازگاری‌نژاد می‌خواهیم که پیگیر ادامه کار به عنوان جلد دوم کتاب باشد. این شخصیت باید بُعد خود را در قالب دیگر نیز نشان بدهد، چون او بعد از انقلاب هم جزء مدیران سطح بالا بود. به هر حال امیدواریم شاهد چاپ جلد دوم این کتاب باشیم. در چاپ بعدی باید برخی از موضوعات خلاصه شود تا حجم کتاب کمتر شود، یا نکات تازه‌تر بیان شود.
وی بیان کرد: این کتاب گزارش روز و درصدد است تا مسائلی را به مخاطب خود منتقل کند که در شناخت انقلاب موثر باشد. برخی از قسمت‌ها صرفاً گزارش است و تحلیل ندارد که بهتر است در این خاطرات دلایل و آثار وقایع ذکر شود. اگر به جلد دوم نرسید در مقدمه نیز می‌توان در چند صفحه سیر بعد از انقلاب را شرح داد تا در شناخت و تکامل شخصیت راوی موثر باشد.
اولین فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در پاسخ به پرسشی که آیا انقلاب طراحی شده بود یا خیر، گفت: وقوع انقلاب طراحی شده نبود، ما بر اساس اعتقادات دینی و بینش سیاسی و شرایط اجتماعی احساس وظیفه کردیم و کاری را به انجام رساندیم. این انقلاب به اراده خداوند و به دست مردم و با هدایت امام خمینی (ره) که خدا او را هدایت کرد، به پیروزی رسید. خداوند امام را برای تغییر مسیر بشریت حمایت و هدایت کرد. امام به صراحت گفته است که این انقلاب به امام زمان می‌رسد. من از سال ۱۳۴۰ مبارزه را شروع کردم و در هر مقطعی بنا به تشخیص به تکلیف عمل کردم و آنچه که احساس تکلیف کردم به انجام رساندم و نتیجه به من ربطی ندارد.
خواننده با فضای عمومی و تاریخ شهرها آشنا می‌شود
همچنین حسین کاوشی، منتقد در این نشست گفت: کتاب «معلم انقلابی» و خاطرات محمدامین سازگارنژاد دارای ویژگی‌های خاصی است. به دلیل حافظه بسیار قوی راوی در صد جلسه خاطرات بیان شد. حجم بالای خاطرات تبیین را با مشکل روبه‌رو کرد و تدوین کتاب چند سال به طول انجامید. در سال ۹۷ کار به پایان رسید و تایید نهایی را دریافت کرد امابه دلیل هزینه بالای چاپ به تاخیر افتاد.
وی افزود: این کتاب کار متفاوتی است که در حوزه خاطرات به چاپ رسیده است. زندان بسیار موشکافانه از زبان فردی که دارای تجزیه و تحلیل بالایی است، با حفظ امانتداری بیان شده است. مصاحبه‌ای به این تفصیل از زندانیان سیاسی نداریم. خاطرات بسیار با امانتداری بیان شد و بسیاری از قسمت‌ها به دلیل رعایت امانت حذف شد.
کاوشی بیان کرد: از خصوصیات راوی این است که به بسیاری از شهرها سفر کرد و به همین دلیل اطلاعات موجود در کتاب خواننده را با فضای عمومی و تاریخ شهرها آشنا می‌کند که از این جهت کار فراگیری است.
نظر شما