به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، فرامرز رستمی چراتی رییس مرکز سیاست پژوهی و آینده پژوهی معاونت فناوری و کاربردی‌سازی پژوهشگاه با اشاره به کتاب «آینده‌پژوهی در تغییرات اقلیمی و میراث» گفت: این نشست با هدف پی بردن به اهمیت موضوع تغییرات اقلیمی و اثرات مخرب ناشی از آن بر آثار میراث‌فرهنگی و زیسته کشور برگزار شد.

او تشکیل کارگروه‌های تخصصی مرتبط با موضوعات این حوزه و نیز دریافت نظرات و پیشنهادات راهبردی از اقشار علمی در کشور، جهت مرتفع ساختن مشکلات تغییرات اقلیمی در حوزه میراث‌فرهنگی را از دیگر اهداف مهم این نشست عنوان کرد و ضرورت دانست که این مهم می‌بایست با نگاه آینده پژوهانه در برنامه‌ها و سیاست‌های خرد و کلان کشور لحاظ شود.

رستمی چراتی افزود: پی آمد و نتایج علمی حاصل از این نشست می‌تواند دستاورد مفیدی باشد تا دستگاه‌های اجرایی مسئول آن را در اولویت برنامه‌های خود قرار دهند.

رییس مرکز سیاست پژوهی و آینده پژوهی معاونت فناوری و کاربردی‌سازی پژوهشگاه، برگزاری این نشست‌ها و موارد مشابه را در قالب سلسله نشست‌های آینده پژوهانه، راهکار ضروری جهت حفاظت و صیانت از میراث‌فرهنگی کشور قلمداد کرد.

در ادامه حمید فدایی، استادیار پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی، پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری موضوع «واکاوی گذشته برای آینده‌پژوهی: دانش سنتی مرتبط با مهندسی آب در تخت‌جمشید و پاسارگاد به منظور تاب‌آوری و گذر از بحران‌های اقلیمی» را به بحث نهاد و گفت: خشکسالی و برداشت بی‌رویه آب نتیجه سیاست‌های چند دهه گذشته در اراضی کشاورزی در دشت‌های مرودشت و پاسارگاد باعث ایجاد ترک‌ها، فروچاله و اسفنجی شدن بافت خاک و نهایتاً نشست سطح عمومی دشت شده است. این عوارض تهدیدی آشکار برای منطقه تاریخی و محوطه‌های ارزشمند جهانی به‌شمار می‌رود.

او با بیان‌اینکه امروزه رجوع به خلاقیت‌های بکاررفته برای کنترل یا چیرگی برتاثیرات مخرب محیط طبیعی، می‌تواند الگویی جهت برون رفت از بحران‌های منطقه باشد تصریح‌کرد: تامین منابع پایدار آب در منطقه پارسه-پاسارگاد به‌عنوانیکی از مهمترین بخش‌های شاهنشاهی هخامنشی، اهمیت فراوان داشته است. دراین مناطق موضوع توسعه کشاورزی به توسعه نظام‌های آبیاری برای تامین آبزمین‌های زیر کشت وابسته بوده است، لذا طراحان و مهندسان دوره هخامنشی جهت مدیریت خشکسالی که از بحران‌های همیشگی مناطق نیمه خشک ایران بوده است و همچنین چیرگی بر سیلاب‌های گاه و بی‌گاه فصلی، از دیگر مشکلات این مناطق، اقدام به طراحی و اجرای یک سیستم گسترده کنترل، ذخیره‌سازی و انتقال آب در گستره دشت‌های پاسارگاد و مرودشت کرده بودند.

فدایی افزود: امروزه شناخت یکپارچه سامانه‌های آبی در شکل‌گیری و توسعه مناطق در دوره باستان می‌تواند ریشه‌های تاب‌آوری میراث را در گذر زمان نشان دهد که حاوی درس‌های بزرگی است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد شناخت دانشفنی گذشته و به کارگیری مجدد آن نه‌تنها می‌تواند همزیستی انسان را با محیط طبیعی و مخاطرات آن ترمیم کرده و به آن تداوم بخشد بلکه راهکارهای مناسبی برای حفاظت از محتوای منابع میراث در اختیار قرار خواهد گذاشت.

نیما مجتهدی پژوهشگر و کارشناس هواشناسی، سازمان هواشناسی کشور نیز در این نشست تصریح‌کرد: در جهان امروز، ابرچالش گرمایش جهانی و تغییر آبوهوایی، منجر به اثرات قابل توجه ای بر میراث طبیعی و انسانی شده است.

او در ادامه چند میراث طبیعی مهم ایران از جمله میراث جهانی جنگل‌های هیرکانی، تالاب بین‌المللی انزلی، دریای کاسپین، یخچال‌های علم کوه، آبشار یخی دماوند و مرجان‌های خلیج فارس را از دیدگاه اثرپذیری با شرایط موجود و آینده پیش‌رو مورد بحث قرار داد.

در ادامه این نشست، حلقه ارتباطی میان میراث زمین و تغییرات اقلیم توسط پویا صادقی فرشباف عضو هیأت علمی گروه میراث‌طبیعی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری تبیین و فرآیندهای تحلیل این ارتباط بیان شد. او این فرآیندها را در دو سطح متوسط و دقیق تعریف و تصریح‌کرد: سطح متوسط شامل روش‌های مبتنیبر ماتریس و سطح دقیق، مرتبط با روش‌های علوم پایه و مهندسی معرفی می‌شوند.

این زمین‌شناس با گرایش تکتونیک لرزه زمین ساخت، درادامه رویکردهای زمین‌شناسی از منظر حفاظت خاک، مدیریت منابع آب درموج‌های تغییر اقلیم، احیاءاراضی تحت تاثیر تغییرات اقلیم، کاهش ریسک ناشی از تغییرات اقلیم و برنامه‌ریزی کاربری پایدار را با اولویت خطرات فرونشست‌ها، شناخت لایه‌های زمین شناختی در حوزه و میادینی که در عرصه میراثی قرار دارند مورد بحث و بررسی قرار داد.

در پایان این نشست ایوب معروفی رییس هیأت مدیره مهندسین مشاور آسو شهر میدیا گفت: آینده پژوهی، به دلیل تغییرات سریع، پیچیدگی و عدم قطعیت‌های جهانی امروزی، در موضوعات مختلف متفاوت است. با آینده‌نگاری فرآیندی ترسیم می‌شود تا مدیران و سیاست‌گذاران را در برابر فرصت‌ها و تهدیدهای احتمالی درقالب آینده‌های محتمل آگاه کند و موجب شود تا در برابر تغییرات، غافلگیر نشوند و متناسب با شرایط پیش‌رو تمهیدات لازم و راهبردهای مربوطه را اتخاذ کنند.

او تصریح کرد: در حوزه میراث‌فرهنگی، آینده‌نگاری نیازمند مطالعات دقیق وجامعی است تا بتوان حداکثر توان عملیات نجات‌بخشی را در زمان قبل از وقوعحادثه پیش بینی کرده و به اجرا در آورد تا حداقل خسارت و آسیب‌پذیری را در برابر بلایا سبب شود.