به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست هم‌اندیشی «چشم‌انداز آینده نشر؛ بیم‌ها و امیدها»، با حضور یاسر احمدوند، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، میثم نیلی، مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی، نادر قدیانی، مدیر انتشارات قدیانی و برخی دیگر از مدیران ارشد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین جمعی از اعضای تشکل‌های حوزه نشر، انجمن‌های ادبی، ناشران و نویسندگان در مجموعه فرهنگی سرچشمه برگزار شد.
از دستاوردها باید غیرتمندانه مراقبت کنیم
نیلی، مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی، در این نشست ضمن عرض تسلیت شهادت، شهید مجاهد، اسماعیل هنیه، عنوان کرد: در شرایط سختی به سر می‌بریم. تحلیل‌ها نسبت به آنچه در فلسطین و غزه بر سر مسائل کودک‌کشی و … می‌گذرد، تحمل‌ناپذیر است. امیدواریم خداوند توفیق انتقام از این قوم ظالم را به ما بدهد و ملت‌ها را به‌واسطه این جنایات دشمنان اسلام، بیدار کند و مقدمه‌ای برای حکومت جهانی اسلامی زیر ولایت امام زمان (عج) باشد.
مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی در ادامه به شرح دستاورهای حوزه فرهنگ در دولت شهید رئیسی پرداخت و برنامه‌ریزی برای آینده نشر و حفظ این دستاوردها را دلیل اصلی برگزاری این نشست دانست و گفت: ما دوره سه‌ساله خاصی را گذراندیم. اتفاق مبارکی افتاد و یکی از خوبان جبهه فرهنگی، پرچم‌دار این عرصه شد، خدمت کرد و مسئولیت پذیرفت. باید تلاش کنیم تا نقشه راه این دوره پُرتلاش دولت حفظ شود و امتداد پیدا کند و از بین نرود.
وی با بیان اینکه توجه به کادرسازی و نیروسازی در حوزه ادبیات، به‌خصوص حوزه کودک و نوجوان و سبک زندگی باید صورت بگیرد، عنوان کرد: این حوزه‌ها نباید نادیده گرفته شود و به دوران قبل برگردد. طبیعتاً نگه‌دارنده این مسئله تشکل‌هایی هستند که از قبل ایجاد شده‌اند. مطالبات مقام معظم رهبری شامل توزیع و ترویج کتاب باید سرلوحه دولت آینده نیز باشد. در این دوره بسیاری از کارها جلو رفته است. در دسترس بودن صنف نشر، عمل جهادی و دارای عقلانیت در این صنف و اهمیت به این صنف کمک می‌کند تا معاونت، امتداد این مسیر را با فرض تغییر و تحولات داشته باشد.
مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی عنوان کرد: مهم است که مدیران، نگاه سیاسی به صنف نداشته باشند و اختلاف‌افکنی نکنند و به‌خاطر نگاه‌های متفاوت دعوا درست نکنند. اگرچه تفاوت‌هایی هست و خواهد بود، اما اگر این مسیر به درستی طی شود، اختلافات نیز برطرف می‌شود. اوضاع پیشرفت در زیرساخت‌ها ازجمله کاغذ و.. باید امتداد پیدا کند و نباید متوقف شود. باید خود را مسئول این کار بدانیم و اگر کسی تخطی کرد، باید تذکر بگیرد و با آن‌ها مقابله شود.
میثم نیلی اظهار کرد: امتداد مراقبت از دخالت‌های نابه‌جای سیاسی دستگاه‌های نظارتی از دیگر مسائل مهمی است که باید به آن توجه شود. این دوره الحمدلله مقتدر بود و مسئولیت تصمیم‌هایی را که می‌گرفتند برعهده داشتند که این موضوع باید امتداد پیدا کند. مراقبت از سلامت محتوایی نشر در حوزه سبک زندگی و کودک نوجوان، مسئله بعدی است که در این دوره به همت آقای ظریفیان و مرادیان نظارت‌ها کارآمدتر، هوشمند و دقیق شد. دولت باید قدرت حمایتی داشته باشد و بتواند وضعیت را کنترل کند. از دستاوردها باید غیرتمندانه مراقبت کنیم.
کار فرهنگی ادامه دارد
در ادامه این نشست مریم جدلی، مدیر انتشارات نغمه نواندیش، ضمن تشکر از زحمات فراوان مدیران ارشد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این دوره سه‌ساله اظهار کرد: در این مدت شاهد فعالیت‌های بی‌وقفه در حوزه فرهنگ بودیم و از این عزیزان قدرشناسی می‌کنیم.
وی با اشاره به اهمیت حضور بانوان در دولت شهید سیدابراهیم رئیسی افزود: بانوان در شورای سیاست‌گذاری دولت سیزدهم در هیئت امنای خانه کتاب و ادبیات ایران شرکت می‌کردند و انتقال‌دهنده بسیاری از نظرات و افکار دیگر بانوان بودند؛ درحالی که چنین شرایطی قبلاً وجود نداشت. با وجود تغییر دولت، کار فرهنگی ادامه‌دار خواهد بود و هرگز زمین گذاشته نخواهد شد و ما فعالان حوزه فرهنگ در این مسیر از هر کاری که از دستمان بربیاید دریغ نخواهیم کرد.
همیشه احساس می‌کردم فضای فرهنگ و هنر، آلوده است
جلالی، گرافیست و تصویرگر حوزه نشر، بیان کرد: بستری که در دوره سیزدهم دولت مهیا بود، موجب شد تا تجربه جذابی را بگذرانیم. بنده حدود چهل سال در حوزه گرافیک برای ناشران و مجلات کار می‌کنم؛ اما طی این سال‌ها همیشه احساس می‌کردم فضا آلوده است و توصیه من به دیگران وارد نشدن به این حوزه بود؛ چراکه فکر می‌کردم در جبهه خودمان ظرفیتی وجود ندارد؛ اما با بستری که در نمایشگاه کتاب به وجود آمد و شاهد حمایت و برگزاری دوره‌های آموزشی و جذب افراد بودیم، نظر بنده تغییر کرد.
وی ادامه داد: بازدید آقای احمدوند و رمضانی از رخداد «کتاب‌آرا» و اعتماد این عزیزان منجر شد سال بعد فضای بیشتر و بهتری را در نمایشگاه کتاب به ما اختصاص دهند. در سومین دوره نشست‌های تخصصی طراحی گرافیک و تصویرسازی کتاب با حمایت خانه کتاب و ادبیات ایران ۳۰ نفر از شرکت‌کنندگان بدون پرداخت هزینه دوره تصویرگری را گذراندند.
جلالی در ادامه یادآور شد: در دومین رویداد «سفینه النجاه» که عرض ارادت جمعی از هنرمندان انقلاب اسلامی به حضرت سیدالشهدا بود، از سراسر کشور، ۴۵۰ تصویرگر علاقه‌مند خودجوش دغدغه‌مند را در آن دوره دیدم. اگر این اتفاق ۲۰ سال پیش می‌افتاد، جایگاه کاری ما در حوزه تصویرسازی به نحو دیگری بود. کار مدیران، پاسخگویی به نیاز نسل جدید است و بستری را برای آموزش آن‌ها فراهم کنند. از مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد و خانه کتاب که موجب شدند قدم کوچکی برای آموزش برداشته شود، کمال تشکر را دارم و امیدوارم این مسیر ادامه‌دار باشد. کتاب سال کودک و نوجوان با سازوکار بسیار خوب و دبیرخانه قوی مستقل دیده شد که یکی از کارهای خوب معاونت فرهنگی ارشاد بود و اقدامات و تاثیرات خوبی را به همراه داشت.
قوام حوزه ادبیات به کارگاه‌های داستان‌نویسی است
مهدی کرد فیروزجایی، نویسنده و مدیرعامل موسسه فرهنگی هنری ادبستان فردای ایران، با اشاره به زمینه فعالیت‌های خود در حوزه ادبیات بیان کرد: در دوره آقای محسن پرویز، بنیاد ادبیات داستانی ایجاد شد که بسیار امیدآفرین بود؛ اما متاسفانه در دولت آقای روحانی منحل شد و جایگاه کوچکی در خانه کتاب پیدا کرد. این جایگاه در دولت سیزدهم با حضور آقای احمدوند، رونق و ارتقا پیدا کرد تا اهتمام به ادبیات جدی‌تر دیده شود که این امر قابل تقدیر است. پیش از روی کار آمدن این دولت، بنده همراه با جمعی از همکاران، حلقه‌ای را برای برگزاری دوره‌های داستان و رمان در نقاط دور از مرکز تشکیل دادیم. تا قبل از روی کار آمدن آقای احمدوند و دوستان به معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حدود یک‌سال کار را به‌صورت جهادی پیش بردیم و پس از مستقر شدن دولت سیزدهم به‌صورت قانونی مجوز گرفتیم و اعلام همکاری کردیم که حمایت این عزیزان از طرح ما جای تقدیر و تشکر دارد.
این نویسنده افزود: بقا و قدرت حوزه نشر، به محتوا و کتاب بستگی دارد؛ قوام حوزه ادبیات به محفل‌های ادبی و کارگاه‌های داستان‌نویسی است که به همت خانه کتاب و ادبیات ایران و همچنین معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، این حلقه‌ها را در ۱۰ استان راه انداختیم و دوره‌های داستان‌نویسی برگزار کردیم. اما حالا که این دوره ناخواسته به پایان رسیده است، بیش از ۲۰ نفر از افرادی که از صفر با موسسه فعالیت خود را آغاز کرده‌اند، با حمایت معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد در دولت سیزدهم، مشغول نگاشتن رمان هستند که در جشنواره شعر و داستان انقلاب سال گذشته، به یکی از این رمان‌های جایزه تعلق گرفت؛ یک رمان دیگر نیز نامزد این جایزه شد. حمایت‌ها و اعتماد این دولت موجب شد تا امروز، سه رمان روی میز ناشر داشته باشیم و ۱۰ رمان بیش از ۲۰ هزار کلمه‌ای که به زودی تحویل ناشر خواهیم داد.
مدیران ارشد حوزه فرهنگ دولت سیزدهم، نقش حمایتی و پدرانه داشتند
در ادامه این نشست وجیهه سامانی، نویسنده، منتقد و داور جوایز ادبی، سخنانی را درباره عملکرد سه‌ساله معاونت فرهنگی وزارت ارشاد و موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران ایراد کرد و گفت: در حوزه جشنواره‌ها و جوایز ادبی، به‌ویژه جایزه جلال که دو دوره عضویت در هیئت علمی و یک دوره دبیری این جشنواره را به عهده داشتم، باید عرض کنم بهترین و درست‌ترین اقدام معاونت فرهنگی، آماده‌سازی و فراهم کردن بستری مناسب بدون کوچک‌ترین دخل و تصرف و دخالتی برای برگزاری این رویداد بزرگ ادبی بود. به این معنا که در روند چندماهه داوری، با توجه به گستردگی و تنوع آثار ناشران و تعدد نویسندگان از هر طیف و دسته‌ای که خود تمایل به حضور اثرشان در جشنواره را داشتند، بدون کمترین دخالتی در روند جریان داوری‌ها، صرفاً با نقش حمایتی و پدرانه در کنار داوران و جشنواره ایستاد.
وی ادامه داد: یکی از نکات قابل توجه در مقام قیاس با دوره‌های قبل این جایزه، دیده شدن آثار جبهه انقلاب بود؛ البته نه به آن معنا که حق و امتیاز ویژه‌ای خارج از استحقاق و شایستگی این آثار قائل شویم؛ بلکه با رصد دوره‌ها و جشنواره‌های قبل، به نظر می‌رسید به آثار برخی از ناشران و نویسندگان اجازه دیده شدن، قرار گرفتن در چرخه داوری، ارزیابی و رقابت منصفانه، بالا آمدن و برگزیده شدن داده نمی‌شد و چه بسا آثار قابل توجهی صرفاً به خاطر ناشر، نویسنده یا موضوع اثر، در همان اوایل کار از چرخه داوری حذف می‌شد که این موضوع به نوع نگاه معاونت فرهنگی و جهان‌بینی و ایدئولوژی حاکم بر دست‌اندرکاران جشنواره برمی‌گشت.
سامانی کرد: نکته قابل توجه دیگر در دولت سیزدهم، توجه خاص به آموزش داستان‌نویسی، نقد و بررسی آثار و تربیت و پرورش هنرجویان علاقه‌مند و مستعد سراسر کشور بود؛ البته این موضوع در دوره‌های قبل هم مورد توجه بوده و ایجاد پایگاه نقد شعر و داستان یکی از اقدامات قابل توجه و ارزشمند و حاصل زحمات دوستان در دوره‌های قبل است. اما در این دوره موضوع عدالت آموزشی و دسترسی همگانی از دورترین و محروم‌ترین نقاط پایتخت به امر آموزش، سرعت و اهمیت بالاتری پیدا کرد و به یکی از اولویت‌ها تبدیل شد. در بحث آموزش شعر و داستان، نقد آثار هنرجویان، برگزاری کارگاه‌های آموزشی حضوری و مجازی، دوره‌های آموزشی جایزه جلال، دوره پیشرفته این کارگاه‌ها، برگزاری کلاس‌های آموزشی در شهرستان‌ها، توجه ویژه به پایگاه نقد داستان و شعر، برگزاری نشست‌های ادبی متعدد برای نقد و بررسی آثار، حمایت از محافل و انجمن‌های ادبی مستقل از ارشاد که با هدف آموزش داستان‌نویسی فعالیت می‌کردند، ازجمله اقدامات قابل توجه دوستان در دولت سیزدهم بود.
وی در ادامه افرود: طراحی سامانه فروش کتاب، یکی از مهمترین و زیربنایی‌ترین طرح‌هایی دولت سیزدهم بود که جای خالی‌اش سال‌ها بود حس می‌شد. خرید کتاب و عدالت در دسترسی به جدیدترین و به‌روزترین کتاب‌ها برای افراد در اقصی نقاط محروم کشور، حتی در شهرهای بزرگ و پایتخت، برای اهالی قلم اتفاق مبارکی بود که چندان برایش تبلیغ و هیاهو هم نشد! اضافه شدن کتابفروشان در کنار ناشران به این سامانه نیز از اقدامات موثر و قابل تقدیر برای رضایتمندی فعالان حوزه نشر و کتاب بود.
سامانی، یکی از بهترین اتفاقات این دوره را نمایشگاه بین‌المللی کتاب دانست و گفت: نمایشگاه کتاب تهران از حالت یک فروشگاه بزرگ خارج شد و به پاتوق بزرگ فرهنگی ادبی و محفلی برای برگزاری نشست‌ها و رونمایی‌ها و رفت و آمد نویسندگان و شعرا و معاشرت استادان و مخاطبان تبدیل شد. برخلاف نظر عده‌ای که نمایشگاه خوب و قدرتمند را صرفاً نمایشگاهی می‌دانند که گردش مالی بیشتری داشته باشد، به نظرم وجه تسمیه نمایشگاه این است که نباید انتظار یک فروشگاه بزرگ را از آن داشت و باید کارکردهای فرهنگی ادبی آن در اولویت باشد.
وی در دسترس بودن مدیران فرهنگی و پاسخگو بودن مسئولان امر را یک امر مهم تلقی کرد و بیان کرد: در گروه‌های مجازی و شبکه‌های اجتماعی که در موضوعات مختلف فرهنگی و ادبی ازسوی دوستان سئوالات و گلایه‌ها و مشکلاتی مطرح می‌شد شاهد پاسخگویی دوستان مربوطه بودیم. تبادل نظر برقرار می‌شد و پیگیری مسئله نیز صورت می‌گرفت. در دسترس بودن و پاسخ‌دهی و ارتباط بی‌واسطه مسئولان امر با بدنه فعالان حوزه نشر و نویسندگان، فی‌نفسه نیمی از ماجراست و موجب کم شدن فشار روانی حاصل از مشکلات می‌شود.
این منتقد ادبی بیان کرد: در بحث تولید کاغذ داخلی نیز صرف‌نظر از بحث خودکفایی یا نداشتن خودکفایی، یا رسیدن به وضعیت مطلوب و کیفی کاغذ ملی، نکته مهم این است که این جریان باید از جایی شروع می‌شد تا چند سال بعد به نقطه ایده‌ال و مطلوب برسد. احیای کارخانه کاغذ و تولید کاغذ داخلی، با هر مقدار و هر کیفیت برای شروع، یکی از اقدامات مهم این دوره بود.
دبیر پانزدهمین دوره جایزه جلال اظهار کرد: طبعاً دوستان و دست‌اندرکاران حوزه فرهنگ در این دوره کوتاه سه‌ساله، مانند همه مسئولان بخش‌های دیگر کشور، دارای مجموعه‌ای از ضعف‌ها و قوت‌ها بودند. هر سیستمی برای رشد و اصلاح و پیشرفت، نیازمند نقدهای دلسوزانه و نظرات کارشناسی است تا در ادامه مسیر، قوت‌های خود را تقویت و ضعف‌ها و مشکلات را مرتفع کند. مهم این بود که در این دوره کوتاه، به دور از تنش و تشتت آرا، وفاق و همدلی و تک‌صدایی از مسئولان فرهنگی شنیده می‌شد و فضا، فضای کار و تلاش و جهاد فرهنگی در سایه آرامش بود.
سامانی شاید اگر فرصت بیشتری بود، نقاط ضعف به تدریج رفع می‌شد، قدم‌های بزرگتری برداشته می‌شد و اتفاقات بهتری در فضای فرهنگی کشور رقم می‌خورد. به هر حال باید از تلاش‌های ارزشمند و صادقانه معاونت فرهنگی وزارت ارشاد و همکاران محترم‌شان در موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران سپاسگزاری کرد و برای دوستان دیگر که قرار است سُکان فرهنگ کشور را در دست بگیرند، آرزوی موفقیت و بهروزی کرد که فرهنگ، قلب تپنده هر کشور و شناسنامه و هویت هر ملت است و هر چقدر برایش جان‌فشانی شود و در راهش کار و تلاش مستمر شبانه‌روزی صورت بگیرد، باز هم کم است.
توجه ویژه به تشکل‌ها و انجمن‌های ادبی در دولت سیزدهم
نادر قدیانی، مدیر انتشارات قدیانی، با اشاره به فعالیت‌های ارزنده وزارت فرهنگ و ارشاد دولت شهید آیت‌الله رئیسی بیان داشت: مدیران ارشد دولت سیزدهم به همه ایده‌های ارائه‌شده توجه شایانی داشتند و برای عملیاتی کردن ایده‌ها تلاش و کوشش بسیاری می‌کردند که این موضوع یکی از نقاط قوت این دولت به شمار می‌آمد. توجه ویژه به تشکل‌ها و انجمن‌های حوزه ادبی نیز موجب رشد افراد و به ثمر نشستن بسیاری از ایده‌ها بود. اما حالا که قرار است دوستان عزیزمان مسئولیتشان را تحویل دهند، باید سعی کنند امورات باقی‌مانده را به خوبی و به‌صورت اکمل نهایی کرده و به مسئولین بعدی تحویل دهند؛ اگرچه امیدواریم دوستان توانمند در این حوزه بمانند و اثربخشی خود را حفظ کنند.
کمرنگ شدن خرید کتاب از ناشران
میثم عطارزاده، مدیرعامل پاتوق کتاب، با اشاره به حمایت‌های صورت‌گرفته از کتابفروشان در دولت سیزدهم نکاتی را بیان کرد و گفت: در معاونت فرهنگی وزارت ارشاد دولت شهید جمهور، قدم‌های ساختارمندی برای کتابفروشان برداشته شد. در این دولت، توزیع یارانه کتاب را عادلانه دیدیم و سایت «بازار کتاب» آغاز خوبی در زمینه توزیع و ویترین کتاب بود. کمرنگ شدن خرید کتاب از ناشران و به سمت کتابفروشیها سوق داده شدن یکی از خدمات دولت به کتابفروشان بود. در این مدت سه‌ساله، وزارت ارشاد خدمات خوب و شایسته‌ای را به کتابفروشان عرضه داشت و آن‌ها را از حالت سنتی فرسوده‌شده خارج ساخت و مولفه‌های پخش کتاب را تقویت کرد؛ اکنون شاهد هستیم که بسیاری از کتابفروشان به فروش اینترنتی روی آورده‌اند.
امیدواریم دولت بعدی، ادامه‌دهنده مسیر روبه‌رشد باشد
گلعلی بابایی، نویسنده حوزه ادبیات پایداری و دفاع مقدس، ضمن آرزوی سلامتی برای حال نامساعد پیشکسوت و استاد نویسندگان عرصه انقلاب، مرتضی سرهنگی، بیان کرد: در تایید صحبت‌های دوستان، برحسب ادب، خدمت رسیده‌ایم که از تیم معاونت فرهنگی در این دوره سه‌ساله تشکر کنیم که در بسیاری از زمینه‌ها اعم از جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها، تخصیص کاغذ عملکرد خوبی را پشت سر گذاشته‌اند. امیدواریم دولت بعدی به دنبال تغییر و تحول نباشند و ادامه‌دهنده این مسیر باشند و این روند رو به رشد ادامه‌دار باشد.
باید گفتمان‌ها به مطالبه‌گری نقشه راه آینده تبدیل شود
مهدی سلیمانی، قائم‌مقام مجمع ناشران انقلاب اسلامی، در جمع اهالی حوزه نشر و فرهنگ خاطرنشان کرد: باتوجه به اینکه می‌خواهیم در حوزه نشر ناظر به آینده گامی برداشته شود، باید موضوعات و مسائلی را مطرح کنیم تا این گفتمان‌ها و موضوعات به مطالبه‌گری ما از دولت جدید تبدیل شود و مطالبی مطرح شود که بتواند به عنوان نقشه راه آینده، مطالبه ایجاد کند.
قصه توزیع کاغذ؛ اقدام بسیار ارزشمند دولت سیزدهم
حمید خلیلی، مدیر انتشارات شهید کاظمی، با بیان خاطره‌ای از حضور رهبر معظم انقلاب در نمایشگاه کتاب گفت: در یکی از سال‌های حضور مقام معظم رهبری در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران که آقای حسینی در دولت مسئولیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را داشت، به ایشان فرمودند که باقیات‌الصالحاتی را در نظر بگیرید و بحث کاغذ را مطرح کردند و در دولت آقای روحانی نیز این مسئله را مجدد یادآور شدند تا مشکل کاغذ به‌صورت داخلی باید حل شود، اما این اتفاق رخ نداد.
وی خاطرنشان کرد: با پیگیری مدیران ارشد در وزارت فرهنگ در زمان محدود دولت آقای رئیسی، اتفاقات خوبی به جریان افتاد که گزارش‌های این موضوع را باید از خود این عزیزان شنید؛ اما اگر در این سه سال فقط همین یک دغدغه آقا را انجام داده باشند که به نحو احسن انجام داده‌اند، برای دنیا و آخرتشان کافی است و اتفاق بزرگی را رقم زده‌اند.
مدیر انتشارات شهید کاظمی ادامه داد: روزی که دولت بر سر کار آمد، کارخانه مازندران که یکی از بزرگ‌ترین کارخانه خاورمیانه در بحث کاغذ است، در حال واگذاری و تعطیلی بود. آقای رئیسی در آنجا حاضر شدند و امروز بحمدلله این کارخانه به تولید انبوه رسیده است. مشکل کاغذ کتاب‌های درسی که مافیای بزرگی بود، در این دولت برطرف شد. ۱۶ درصد از کارخانه زاگرس با تکنولوژی بسیار بالا در دنیا، مانده بود تا در دولت سیزدهم افتتاح شود که اگر با همین فرمان جلو می‌رفتیم، تا آخر دولت به صادرکننده کاغذ تبدیل می‌شدیم. قصه توزیع کاغذ نیز یک اقدام بسیار ارزشمند دولت بود؛ به‌عنوان ناشر داخلی که با افتخار آثارمان با کاغذ ایرانی تولید کرده‌ایم، خرسندیم که شاهد این اتفاقات مثبت در دولت شهید رئیسی بودیم.
با تغییر دولت، هیچ رویه‌ای نباید کنار گذاشته شود
عباس محمددینی، مدیرکل انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مسئله نشر را مسئله‌ای مهم تلقی کرد و گفت: پس از دوران کرونا و هجمه‌ای از اتفاقات که برای نسل کودک و نوجوان رخ داد، دولت سیزدهم به قصد تغییر مسیر اندیشه‌ای این نسل، تلاش‌های بسیار زیادی را متحمل شد. اغلب انتشارات اعم از انتشارات حوزه کودک و نوجوان که تضعیف شده بودند، به لطف دغدغه و هوشمندی آقای رئیسی و همراهان فرهنگی ایشان، امروز شاهد اتفاقات خوشحال‌کننده و مثبتی هستیم که هرگز فکر نمی‌کردیم در این بازه سه‌ساله به آن دست پیدا کنیم. دولت شهید رئیسی با میدان‌دادن به مدیران جوان و ایجاد ادبیاتی جدید موجب شد حوزه ادبیات به مخاطبان و مؤلفان قابل اعتنا و کارکشته‌ای در این جریان دست پیدا کند که امری بسیار سرورانگیز است.
وی افزود: انتشارات کانون پرورش فکری با نگاه متولی‌گری تلاش خود را برای حذف موازی‌کاری، استادان و ناشران متعهد به جریان انقلاب را جمع کرد. اتاق‌های اندیشه‌ورزی ایجاد شد تا تولید محصول بهینه شود. کانون پرورش فکری در این زمینه دست به انتشار تولیداتی می‌زند که لازم است با اقدام‌های هم‌تراز دیگر ناشران کودک و نوجوان تلاقی پیدا نکند. این رویه باید ادامه پیدا کند و نباید با تغییر دولت کنار گذاشته شود
جبران کارهای برزمین‌مانده کانون در دولت شهید رئیسی اتفاق افتاد
حامد علامتی، مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، همکاری وزارت ارشاد را در سه سال ریاست جمهوری شهید رئیسی، ویژه و همهجانبه خواند و افزود: دو سال پیش، در نخستین روزهای آغاز مسئولیتم در کانون پرورش فکری کاغذ کمیاب شده بود و برای جهش تولید و تألیف کتاب با بحران‌های بزرگی روبه‌رو بودیم که توان مجموعه را گرفته بود. آن زمان، دولت سیزدهم پایِ کار آمد و مشکل کانون را حل کرد. آقای احمدوند، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ، دست ما را با کاغذ پُر کرد و این اقدام بسیار ارزشمند بود؛ چراکه کتاب و نشر، همواره اولویت نخست و مهم کانون است. اگر کمک‌های ارشاد نبود، اکنون با همان بحران‌ها در ابعاد بزرگتری در حال مقابله بودیم.
در ادامه محمدحسین کریمی‌پور، مدیرعامل مجمع ناشران دفاع مقدس گفت: در این دولت اقدامات بسیار خوبی انجام شد که لازم به تکرار آن نیست؛ بلکه باید اقداماتی را شرح داد که می‌توانست انجام شود، اما نشد. از چشم‌انداز و افق معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصویر واضح و مشخصی در ذهن بنده ترسیم نشد که کاش این اتفاق می‌افتاد. از نظر من اگر شرایط مهیا بود، شاهد افزایش و گسترش فعالیت‌های بسیار زیادی بودیم. باید شرایطی فراهم شود تا همه بتوانند نظرات خود را درباره افراد و تشکل‌ها به راحتی مطرح کنند. امیدواریم قول‌هایی که داده شد، اما شرایط اجرایی شدن آن محقق نشد، به دولت بعد منتقل شود تا برای پیگیری به نقطه اول برنگردیم.
حوزه نشر دیجیتال؛ معضل تیراژ پایین کتاب‌ها
مرتضی آخوندی، مدیر انتشارات دارالکتب الاسلامیه، در جمع فعالین حوزه نشر سخنانی را بیان کرد و گفت: متاسفانه میزان تیراژهای کتاب‌ها بسیار کاهش پیدا کرده و بسیاری از ناشران به جای انجام کار وسیع، به سراغ حوزه دیجیتال رفته‌اند و کتاب‌های محدودی را به چاپ می‌رسانند. بسیاری از کتاب‌های مرجع قدیمی، سال‌های قبل، به همت آقای علی رمضانی در سیستم بخش فروش مجازی قرار گرفت. هزینه نگهداری و انبارداری کتاب، بیش از مصرف کتاب است و برخی از ناشران مجبور به فروش کتاب‌ها با قیمت کاغذ باطله هستند که این ضربه سهمگینی به فرهنگ است. باید تدبیری شود تا این کتاب‌ها توسط نهاد کتابخانه‌ها خریده شده و به دست مردم کتابخوان در مناطق دیگر برسد. یا در زندان‌ها که افراد وقت آزاد دارند، برای آن‌ها لازم است تا از طریق مطالعه گامی برای تربیت برداشته شود. این مشکلی که برای نشر پیش آمده است را باید حل کرد.
مشکل کاغذ اعم از توزیع عادلانه در دولت سیزدهم مرتفع شد
عباس جهانگیری، مدیر انتشارات بین‌المللی حافظ، در ادامه این نشست اظهار کرد: مجموعه ما در حوزه سبک زندگی است و آثار چاپ‌شده نشر ما، اوقات فراغت سالمی را برای خانواده‌ها به وجود می‌آورد. بنده حدود ۱۰۰ نمایشگاه بین‌المللی خارج از کشور شرکت کردم و به معرفی فرهنگ ادبیات و سبک زندگی ایرانی پرداختم.
وی افزود: بحمدلله در چند سال اخیر شاهد اتفاقات بسیار خوبی بودیم که نشئت‌گرفته از تلاش عزیزانی بوده که دغدغه رساندن کتاب را به تمام نواحی کشور داشتند. در پشت صحنه بحث کاغذ، زحمات زیادی کشیده شده تا مشکل کاغذ اعم از توزیع عادلانه مرتفع شود. در دولت سیزدهم در هر زمانی با هر مشکلی که مواجه می‌شدیم، به‌راحتی می‌توانستیم با مسئولان مربوطه مشکلات را در میان بگذاریم. در دسترس بودن مدیران مربوطه از اقدامات مثبتی بود که در این دوره اتفاق افتاد. اگرچه شمارگان اندک برخی از ناشران در وضعیت خوبی قرار ندارد و قابل قبول نیست؛ اما بخش رسانه باید توان بیشتری بگذارد تا با تبلیغ و شیوه‌های متفاوت موجب انس گرفتن مردم با کتاب شویم.
سال‌ها بعد اقدامات مثبت شهید رییسی در حوزه فرهنگ مشاهده خواهد شد
مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی، ضمن گرامیداشت یاد شهید اسماعیل هنیه و شهید رئیسی که حق بزرگی به گردن حوزه فرهنگ داشتند، اظهار کرد: شاید سال‌ها بعد، عملکرد مثبت دولت شهید رئیسی در حوزه فرهنگ را متوجه شویم. آماری را در حوزه توسعه کتابخانه‌ها منتشر کردیم که از سال گذشته تا امسال، ۲۰ هزار متر مربع فضا به کتابخانه‌های عمومی محروم و توسعه‌نیافته اضافه شده است. این نگاه دولت و کارهایی را که در این حوزه انجام شده است، نشان می‌دهد. اگرچه می‌توانستیم در هم‌افزایی عملکرد بهتری داشته باشیم، تلاش کردیم همراه و هم‌مسیر باشیم که بحمدلله کارهای مشترک بسیار خوبی صورت گرفت. به امید خدا بیشتر و بهتر و دقیق‌تر برنامه‌ریزی خواهیم کرد. باید فکر کنیم، محتوا تولید کنیم و کار کنیم. مباحث مختلفی در حوزه فرهنگ پیش رفته است، اما آنچه معاونت فرهنگی و وزارت ارشاد عملیاتی کرد، مهمترین نکته‌اش پرکاری بود. امیدوارم جو کشور بهتر پیش رود؛ اما یقین دارم به این دوره از کار و تلاش رسیدن کار سختی است.
اهل «نمی‌شودها» نبودیم
در پایان این نشست، یاسر احمدوند، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم، ضمن عرض تسلیت ایام سوگواری و شهادت حضرت زین‌العابدین (ع) و شهید هنیه، بابت تشکیل این جلسه تشکر و بیان کرد: در مقایسه با زحمات و جهاد بزرگان در حفظ و نگهداشت ارزش‌های دینی، آنچه ما در این دوره انجام داده‌ایم، قابل ذکر نیست. ان‌شاءالله لطف شما برای دفاع از رفتار دینی و انقلابی مورد قبول باشد. آن‌چیزی که در معاونت فرهنگی در این مدت کوتاه رخ داد، به دلیل شناخت خوبی که همکاران و مجموعه مدیران فرهنگی داشتند به فعالیت‌ها سرعت خوبی بخشید.
وی در ادامه افزود: اگرچه وضعیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با وجود شرایط بحرانی کرونا، تحریم‌ها و ناامیدی‌ها کار را سخت‌تر می‌کرد؛ اما انگیزه‌ای برای انجام کارها با قوت بیشتر شده بود. اهل «نمی‌شودها» نبودیم؛ هر فردی در هر مسئولیتی که قرار داشت همت کرد و کار را به نحو احسن پیش برد که بحمدالله اتفاقات خوبی هم رقم خورد. مهم‌تر از اقدامات و عملکردها، رویکردهایی بود که برای تثبیت در معاونت و اصلاح مسیر تلاش‌های فراوانی اتفاق افتاد و مسیرهایی که با مشورت و جمع‌بندی به درستی انتخاب گردید. در این دولت تصمیم‌گیرنده و اقدام‌کننده بودیم و در موضوعاتی اعم از نمایشگاه کتاب، ارزیابی و ممیزی پس از جمع‌بندی اقدام کردیم و مسئولیت آن را هم بر دوش کشیدیم.
احمدوند خاطرنشان کرد: در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با دیدگاهی مواجه بودیم که این نمایشگاه باید به دلایلی اعم از هزینه‌های زیاد و آسیب زدن به کتابفروشیها باید جمع شود؛ اما بحمدلله امروز با یک نمایشگاه که رویکرد آن فرهنگی است و شفافیت مالی وجود دارد و حتی کتابفروشان نیز در آن سهیم هستند مواجه هستیم. اغلب ناشران رده‌اول نمایشگاه کتاب، ناشران کمک‌آموزشی بودند؛ اما امروزه با تغییر رویکرد نمایشگاه ناشران کتاب کودک و نوجوان هستند. این تحول در نمایشگاه کتاب با زحمت صورت گرفت و قابل دفاع و افتخار است.
معاون فرهنگی وزارت ارشاد اسلامی در پایان سخنان خود بیان کرد: بنده همیشه براین باورم که دولت باید تقویت و توانمند شود، تا بتواند خودش کارشناس باشد و توان تأمین اجرایی داشته باشد. تصمیم‌گیر باشد تا بتواند نظارت کند که این موضوع در یک دولت قوی رخ می‌دهد. به نوبه خودم از خدمت خالصانه و بدون چشم‌داشت همکارانم در حوزه فرهنگی وزارت ارشاد قدردانی می‌کنم. تلاش‌های بسیاری در این عرصه انجام دادیم تا شاهد اتفاقات مثبتی باشیم؛ اما به هرحال حسرت برخی از کارهای انجام‌نشده برای ما خواهد ماند.
نظر شما