سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان در نیمه دوم سال ۱۳۶۶ با پذیرش ۶۰ دانشجو از طریق کنکور آغاز به کار کرد. این دانشگاه که در خیابان دانشجو، واقع در بلوار شهید کلانتری واقع شده، از مرکز گرگان و کتاب‌فروشی‌های آن دور است. با گذر زمان و در سال ۱۳۸۳ و به‌منظور تسهیل و پاسخ‌گویی به نیازهای دانشجویان، کتابفروشی «علم و صنعت» با مدیریت ایمان رحیم اربابی، روبه‌روی دانشگاه، بین دانشجوی ۱۶ و ۱۸ و در میان ۲ کافی‌نت تأسیس شد و تا به امروز مشغول به خدمت‌رسانی است.
کتابفروشی «علم و صنعت» در فضایی ۱۸ متری علی‌رغم اینکه شاید تصور شود به‌واسطه دور بودن از محیط پرمخاطب شهری و نیازهای متعدد دانشجویان بخواهد کالاهای دیگری را نیز بر روی پیشخانش عرضه کند؛ اما جز فروش کتاب خدمات دیگری ارائه نمی‌دهد. هرچند این روزها مانند سابق مملو از کتاب نیست و قفسه‌های خالی در آن خودنمایی می‌کنند.
به آینده کتابفروشی امیدوار نیستم
ایمان رحیم اربابی، مالک کتابفروشی «علم و صنعت» در گفت‌وگو با ایبنا عنوان کرد: تنها خدمات کتابفروشی «علم و صنعت»، فروش کتاب است. حتی یک خودکار نیز در این مجموعه به فروش نمی‌رسد. علی‌رغم اینکه در محیط پیرامون دانشگاه استقبال خوبی از خدمات فتوکپی و چاپ صورت می‌گیرد، اما تاکنون چنین کاری انجام نداده‌ام.
تمام تمرکز من در تمام این سال‌ها بر روی فروش کتاب بوده تا به بهترین شکل خدمات‌رسانی انجام دهم. در این ۲۰ سالی که در «علم و صنعت» شاغلم، در حوزه‌های تربیت‌بدنی، مدیریت، حسابداری، حقوق، زبان انگلیسی و … کتاب می‌فروشم اما در سال‌های اخیر فروش ما بسیار کم شده. این کاهش میزان فروش از دو سال پیش از کرونا، یعنی در سال ۱۳۹۶ آغاز شد و تا امروز ادامه دارد. شرایط طوری است که متأسفانه دیگر به آینده کتابفروشی امیدوار نیستم.
کتابفروشی به‌تنهایی صرفه اقتصادی ندارد
رحیم اربابی دیگر شغل کتابفروشی را دارای صرفه اقتصادی نمی‌داند و معتقد است کتابفروشیها برای دوام آوردن، نیاز به ارائه دیگر خدمات دارند.
وی افزود: من از همکارانم خبر ندارم اما فکر نمی‌کنم حال و روز خوبی داشته باشند. این روزها بدون فروش لوازم‌التحریر و ارائه خدماتی چون فتوکپی، به‌سختی می‌شود یک کتابفروشی را گرداند. البته شاید برای کتاب‌فروشی‌های داخل شهر ساده‌تر باشد؛ اما داشتن یک مغازه در مرکز شهر هم دردسرهای خودش را دارد که مهم‌ترین آن نرخ اجاره بالاست. باز هم می‌گویم که من از وضعیت همکارانم در مرکز شهر اطلاعی ندارم اما گمان نمی‌کنم آنها هم صرفاً از راه فروش کتاب و بدون فروش لوازم‌التحریر و … شرایط خوبی داشته باشند.
فرهنگ بدون معیشت ارتقاء نمی‌یابد
مدیر کتابفروشی «علم و صنعت» به شرایط بد اقتصادی به‌عنوان یکی از موانع رشد فرهنگی جامعه اشاره و عنوان کرد: وقتی مردم برای معیشت خود تا این حد تقلا کنند، به‌ندرت سراغ کتابخوانی می‌روند در نتیجه، فرهنگ ما آن‌طور که باید رشد نمی‌کند.
وی ادامه داد: اگر هم عده‌ای قصد کتابخوانی داشته باشند، نسخه الکترونیکی کتاب آن را می‌خوانند یا نسخه صوتی‌اش را گوش می‌دهند. این روزها از پادکست‌ها هم استقبال خوبی می‌شود. عده‌ای ترجیح می‌دهند به‌جای اینکه برای خرید کتاب هزینه‌های گزاف بپردازند به پادکست‌های رایگانی که در فضای مجازی وجود دارد، گوش دهند.
فرهنگ‌سازی در اولویت ارگان‌ها نیست
وی در انتقاد از عملکرد برخی ارگان‌ها اظهار داشت: شما به تبلیغات‌های صداوسیما توجه کنید. ببینید چقدر برای مواد خوراکی تبلیغات صورت می‌گیرد. آیا همین میزان تبلیغات برای ترویج کتابخوانی هم انجام می‌شود؟ نه‌تنها کتابخوانی، بلکه مسائل فرهنگی دیگر نیز را شامل می‌شود.
رحیم اربابی افزود: فرهنگ عرصه بسیار وسیعی است. آیا احترام به محیط‌زیست به همین میزان تبلیغ می‌شود؟ چند تا تبلیغات با این مضمون در طول روز پخش می‌شود؟ چند تا برنامه برای ترویج کتابخوانی در هفته پخش می‌شود؟ امیدوارم به سمتی برویم که این اتفاق‌ها رخ دهد و به کتابخوانی بیش‌ازپیش توجه شود.
جوانان ما منفعتی در کتابخوانی نمی‌بینند
کتاب‌فروش «علم و صنعت» گریزی نیز به فاصله بین کتاب و نسل جدید زد و گفت: امروز جوانان ما برای مطالعه کتاب‌های رشته تحصیلی‌شان اشتیاقی ندارند زیرا می‌دانند آینده خوبی در انتظارشان نیست. اوضاع طوری شده که جوانان به حرفه و امور فنی روی آورده‌اند. به این خاطر که درآمد برخی مشاغل فنی خیلی بیشتر از مشاغل افراد تحصیل‌کرده است.
وی تصریح کرد: یعنی حتی یک پزشک عمومی درآمد کم‌تری نسبت به یک شخص فنی دارد. مطالعه در کشور ما از زیربنا دچار مشکل شده و باید در نظر داشت که برای اصلاح شرایط، نیاز به کار اساسی داریم. هم از سوی دولت و هم از سوی خود کتاب‌فروش‌ها.
مطالعه تنها کتابخوانی نیست
مدیر کتابفروشی «علم و صنعت» ادامه داد: هدف از ترویج کتابخوانی این است که سطح فرهنگ جامعه را افزایش دهیم؛ اما باید در نظر داشته باشیم که مطالعه تنها کتابخوانی نیست. اینکه شما یک فیلم، تئاتر یا مستند خوب ببینید، خودش مطالعه است. ازاین‌رو، جا دارد به این جوانب مطالعه نیز توجه کنیم.
وی ادامه داد: فرضاً که مردم از کتابخوانی فاصله گرفته‌اند؛ آیا ما فیلم‌های خوبی برای ارتقای سطح فرهنگ کشور تولید می‌کنیم؟ آیا سعی می‌کنیم این کتاب نخواندن مردم را به نحوه دیگری جبران کنیم؟
یارانه کتاب کمک‌حال مردم است
رحیم اربابی در استقبال از طرح‌های تخفیف و ارائه یارانه کتاب گفت: بنده در تمامی طرح‌های تخفیف کتاب که توسط اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و خانه کتاب برگزار شده، شرکت کرده‌ام. البته در حال حاضر عضو سامانه بازار کتاب نیستم؛ اما به‌طور کلی، این طرح‌ها را سودمند می‌دانم.
وی ادامه داد: استقبال مردم نیز همیشه امیدوارکننده بوده است. به‌خصوص در شرایط اقتصادی کنونی برخی از اقشار جامعه بضاعت کافی برای خرید کتاب ندارند و چنین طرح‌هایی نقش بسزایی در کمک به این اقشار دارد.
مزیت «بازار کتاب» دائمی بودن آن است
وی دائمی بودن سامانه «بازار کتاب» را یکی از عوامل مؤثر در اضافه شدن کتاب به سبد خرید خانوار قلمداد کرد و گفت: پیش از این مهلت طرح‌های تخفیف فصلی کم بود؛ اما اینکه سامانه «بازار کتاب» دائمی است، مزیت بزرگی به‌حساب می‌آید.
رحیم اربابی افزود: اما ای‌کاش تبلیغات خوبی برای اطلاع‌رسانی انجام می‌شد؛ یعنی هم پیش از شروع این طرح و هم پس از شروع آن اطلاع‌رسانی صورت می‌گرفت که افراد بیشتری از این سامانه استفاده کنند.
نظر شما