سرویس کودک و نوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - فاطمه خداوردی: به کوشش انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و دانشکده طب ایرانی، مجموعه‌ای از اشعار شاعران کودک و نوجوان با عنوان «همیشه بهار» با مضمون آموزه‌های طب ایرانی و سبک زندگی سالم، منتشر و در بازار کتاب کشور عرضه شده است. این مجموعه کتاب، حاصل حضور جمعی از شاعران حوزه کودک و نوجوان در کارگاه‌های طب ایرانی است که به ابتکار دکتر مهرداد کریمی و توسط او و جمعی از دستیاران دانشکده طب ایرانی، در مدت زمان معینی برگزار شد. شاعران این مجموعه کتاب، با الهام از آموخته‌های خود از کارگاه‌های برگزارشده، اشعاری با موضوعات سبک زندگی سالم، خوردن و آشامیدن صحیح، زمان مصرف خوراکی‌ها و شیوه‌های حفظ تندرستی با هدف آشنایی و آگاه‌سازی کودکان و نوجوانان با این مباحث سروده‌اند.
«قطار صورتی» به قلم خاتون حسنی یکی از جلدهای این مجموعه است. خاتون حسنی در کتاب «قطار صورتی» شعرهایی درباره «آش شلغم»، «آش شله‌قلمکار»، «بادام»، «بره»، «شیره انگور»، «عسل»، «قاتی خوردن»، «نعنا»، «قطار صورتی»، «پرخوری»، «خواب بعدازظهر»، «ناخن شکسته»، «فلفل»، «خوراک لوبیا» و «چای ترش» سروده است. با این شاعر درباره تجربه سرایش شعر در این کتاب گفت‌وگویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
- خانم حسنی، لطفاً برایمان بگویید اینکه یک سوژه مستقیم برای سرایش شعر به شما سپرده شده بود، نسبت به زمانی که خودتان سوژه سرایش شعر را انتخاب می‌کنید، چه چالش‌هایی را به همراه داشت؟
اینکه این کار یک پروژه بود و سوژه‌ای برای سرایش شعر به ما داده شد، کار را برایمان دشوار کرده بود. به‌طور کلی، من شاعری هستم که برایم دشوار است بخواهم برای یک سوژه خاص شعر بسرایم؛ باید خودم از یک موضوع تأثیر بگیرم و سپس بنویسم؛ اما در مورد این موضوع خاص، قریب به یک سال در کلاس‌های طب سنتی شرکت کردیم و از تجارب استادان دانشگاه سلامت بهره‌مند شدیم. توضیحات آنها در ذهن ما ملکه شد و کاملاً با موضوع عجین شدیم. تجربه‌ای که به دست آوردیم، کار آموزشی خوبی برای کودکان بود. درست است که من تنها یک کتاب در مجموعه «همیشه بهار» نوشتم؛ اما برخی شاعران یکی دو کتاب دیگر نیز تألیف کرده‌اند.
- آثار این مجموعه را چطور ارزیابی می‌کنید؟
همیشه در کارهای موضوعی، کار سخت‌تر می‌شود و شاعرانگی کمتر؛ زیرا طب سنتی موضوع حساسی است و باید موارد مختلف را در شعر رعایت کنیم. همچنین، استادان دانشگاه باید تأیید کنند؛ مثلاً اگر من درباره غذایی که بر ورم معده تأثیر داشت در شعرهایم صحبت می‌کردم، حتماً باید تأیید می‌شد که اشتباهی در آن وجود نداشته باشد و دوباره کار بازنویسی می‌شد. این روند ممکن است طولانی باشد؛ اما در کل کار بدی نبود و برای دوستانم نیز مفید بود.
- موضوعات را چگونه درباره سبک زندگی سالم و غذاها انتخاب کردید؟ آیا به هر یک از شما گفته بودند که در چه مورد شعری بسرایید یا اینکه موضوعاتی مانند «بادام» و غیره را خودتان انتخاب کردید؟
ما هر هفته کلاس داشتیم و در دوره‌ای قریب به یک سال، استادان، طب سنتی را به‌طور کامل به ما آموزش دادند. سپس هر کس بر اساس علاقه خود موضوعات شعرهایش را انتخاب کرد؛ مثلاً من بیشتر روی غذاها کار کردم؛ غذاهایی که باعث دل‌درد می‌شود، پرخوری، خواب زیاد، آب و هوا یا هوای بهار و…. برای انتخاب موضوعات هیچ اجباری در کار نبود.
- به نظر شما، شعر تا چه اندازه می‌تواند به آگاهی کودکان در مورد تغذیه سالم و تأثیر مثبت آن بر عادات غذایی و زندگی‌شان کمک کند؟ به‌ویژه اینکه تغذیه سالم و عادت‌های صحیح زندگی در هر سنی به‌ویژه برای کودکان، از اهمیت بالایی برخوردار است. آیا شما هنگام سرایش شعرها به این نکته توجه داشتید که شعرها به گونه‌ای سروده شوند که بتوانند به ترانه‌های روزمره تبدیل شوند؟ مانند شعر معروف «یه توپ دارم قلقلیه»، به‌گونه‌ای که برای کودکان راحت و روان باشد تا بتوانند آن را هر روز تکرار کنند و با خود زمزمه نمایند؟
به نظر من، هر آموزشی از طریق شعر برای کودکان زودتر و آسان‌تر اتفاق میفتد؛ زیرا شعر با موسیقی و آهنگین‌بودنش تأثیر بیشتری دارد و کودکان زودتر آن را یاد می‌گیرند و در ذهن‌شان می‌ماند. من دوست دارم این کتاب‌ها به‌صورت صوتی نیز تولید شود و در اختیار کودکان قرار گیرد. در مورد کتاب‌ها، فکر می‌کنم کلینیک دانشکده این کتاب‌ها را در جاهای دیگر قرار نداده است تا در دسترس عموم قرار گیرد. مردم اطلاعاتی از این کتاب‌ها ندارند. همچنین، به دلیل شیوع کرونا، کانون نتوانست برنامه‌هایی را که برای این مجموعه در نظر گرفته بود به‌خوبی اجرا کند و ادامه فرایند این مجموعه تعطیل و متوقف شد. امیدوارم این کلینیک‌ها و همکاری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بتوانند دوباره تولید این مجموعه را فعال کنند و کتاب‌های بیشتری در اختیار مادران و خانواده‌ها قرار گیرد.
تغذیه و عادات غذایی سالم از دوران بارداری تأثیر زیادی روی مادر و کودک دارد. همچنین، تغذیه سالم در سال‌های اولیه زندگی بسیار مهم است. به همین دلیل، من بسیار مایلم که این کتاب‌ها بیشتر عرضه شوند و در دسترس مادران بیشتری قرار گیرند؛ اما متأسفانه با اینکه ما شاعران با سختی کار کردیم، باز هم مایل بودیم که این مجموعه را ادامه دهیم و به سلامت مادران و کودکان کمک کنیم؛ اما پس از تولید بخش اول مجموعه، دیگر اتفاق خاصی نیفتاد.
- در خصوص تصاویر کتاب نیز می‌خواهم بدانم آیا شما به عنوان شاعر، تصاویر را مکمل شعرهای خود می‌دانید تا پیام کلی داستان به مخاطب منتقل شود؟ زهرا فرهمند، تصویرگر کتاب در جریان فرایند تصویرگری با شما مشورت می‌کردند یا خیر؟
من امسال یک کتاب در جشنواره داشتم که برگزیده کتاب سال بود. در مورد آن کتاب احساس می‌کردم که تصاویر آن چندان با شعرهای من پیوندی ندارد؛ اما در مورد کتاب «قطار صورتی» فکر می‌کنم تصاویر آن به‌خوبی مکمل شعرهای من هستند و من از تصاویرش بسیار خوشنودم. متأسفانه یکی از مشکلات تولید کتاب‌های ما این است که به عنوان مؤلف هیچ‌گاه با تصویرگر کتاب ارتباط نداریم؛ یعنی شعر را ما می‌سراییم و فایل تصویر، به‌صورت جداگانه از سمت تصویرگر به دست ناشر می‌رسد. خوشبختانه یک سالی است که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان این قاعده را شکسته است و مؤلف و تصویرگر را باهم ارتباط می‌دهد و این فرایند را به‌صورت همزمان پیش می‌برد. برای کتاب «قطار صورتی» ارتباطی با تصویرگر آن نداشتم؛ اما خوشحالم که در نهایت، تصاویر و اشعار آن مکمل یکدیگر شده‌اند.
نظر شما