به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در بازه زمانی ۱ فروردین تا ۳۰ مهر ۱۴۰۳، آثار متعددی در حوزه‌های مختلف ادبی و علمی برای گروه سنی کودک و نوجوان منتشر شده‌اند. یکی از موضوعات درخور توجه در این میان، کتاب‌هایی است که با محوریت هنر و زیرمجموعه‌های آن (رده‌بندی دیویی ۷۰۰ تا ۸۰۰) به چاپ رسیده است.

هنر همواره به‌عنوان یکی از ابزارهای کلیدی فرهنگ و آموزش و پرورش، نقش مهمی در رشد فکری، احساسی و خلاقیت کودکان و نوجوانان و تقویت درک زیبایی‌شناختی آنان داشته است. کتاب‌های مرتبط با هنر، دریچه‌ای برای ورود کودکان و نوجوانان به دنیای خلاقیت و زیبایی هستند.

این آثار می‌توانند مفاهیمی همچون نقاشی، موسیقی، طراحی، مجسمه‌سازی، سینما، عکاسی و سایر جلوه‌های هنری را به زبان ساده و جذاب برای مخاطبان کودک و نوجوان معرفی کنند. این رده شامل طیف وسیعی از موضوعات، از طراحی و معماری گرفته تا موسیقی، سینما، عکاسی و هنرهای نمایشی است که هر کدام سهم منحصربه‌فردی در آشناکردن کودکان با دنیای هنر و تقویت ذوق هنری آنان دارند.

در دنیای امروز که کودکان و نوجوانان با حجم وسیعی از اطلاعات و سرگرمی‌های دیجیتال روبه‌رو هستند، این کتاب‌ها نقش مهمی در توازن میان خلاقیت سنتی و تکنولوژی ایفا می‌کنند. از طریق مطالعه و فعالیت‌های مرتبط با این موضوعات، کودکان و نوجوانان می‌توانند ایده‌های خود را به‌صورت بصری یا شنیداری بیان کنند و مهارت‌های تفکر انتقادی و حل مسئله را در خود پرورش دهند.

همچنین، آنان می‌آموزند که چگونه با ابزارهای هنری کار کنند، احساسات و ایده‌های خود را به تصویر بکشند و در عین حال، قدرت مشاهده و درک خود از محیط اطراف را تقویت کنند. به‌عنوان مثال، کتاب‌های آموزش نقاشی و کاردستی می‌توانند مهارت‌های حرکتی ظریف را بهبود بخشند؛ درحالی‌که آثار مرتبط با موسیقی، گوش‌دادن فعال و هماهنگی ذهن و بدن را در کودکان تقویت می‌کنند. علاوه بر این، کتاب‌هایی که تاریخ هنر یا زندگی هنرمندان را روایت می‌کنند، به کودکان کمک می‌کنند ارزش خلاقیت و تأثیر هنر بر جامعه و فرهنگ را درک کنند.

هنر ابزاری است که کودکان از طریق آن می‌توانند هویت فردی خود را کشف کنند و با اعتمادبه‌نفس بیشتری به بیان نظرات و احساسات‌شان بپردازند. در جوامعی که با چالش‌های فرهنگی یا اجتماعی روبه‌رو هستند، هنر می‌تواند وسیله‌ای برای تقویت همبستگی، کاهش استرس و ایجاد ارتباط میان نسل‌ها باشد. بنابراین، کتاب‌های هنری نه‌تنها برای سرگرمی بلکه برای رشد شخصیت و اجتماعی‌سازی کودکان و نوجوانان نیز اهمیت زیادی دارند.

در شماره نهم از سلسله گزارش‌های بررسی آمار رسمی نشر کودک و نوجوان برای کتاب‌های منتشرشده بر اساس کدهای دیویی، قصد داریم با بررسی آمار کد دیویی ۷۰۰ تا ۸۰۰، اطلاعاتی درباره تعداد کتاب‌های چاپ اول در حوزه «هنر» برای کودکان و نوجوانان ارائه کنیم. در این گزارش، تعداد کتاب‌های منتشرشده در کشور برای گروه سنی کودک و نوجوان در فاصله زمانی اول فروردین تا ۳۰ مهرماه ۱۴۰۳ با تمرکز بر دسته‌بندی دیویی «هنر» (کدهای ۷۰۰ تا ۸۰۰) بررسی شده است.

به‌طور کلی، تقسیمات کد دیویی ۷۰۰ تا ۸۰۰ «هنر» شامل موارد زیر است:

- ۷۱۰: هنر طراحی شهری و منظره‌سازی

- ۷۲۰: معماری

- ۷۳۰: هنرهای تجسمی

- ۷۴۰: طراحی و هنرهای تزئینی

- ۷۵۰: نقاشی و نقاشی‌ها

- ۷۶۰: هنرهای گرافیک، چاپ، باسمه‌کاری

- ۷۷۰: عکاسی و عکس

- ۷۸۰: موسیقی

- ۷۹۰: سرگرمی‌ها و هنرهای نمایشی

بر اساس داده‌های موجود در خانه کتاب و ادبیات ایران مبتنی بر کد دیویی ۷۰۰ تا ۸۰۰، در بازه زمانی هفت‌ماهه نخست ۱۴۰۳ در دسته‌بندی «هنر»، تعداد ۵۱۹ عنوان کتاب ویژه گروه سنی کودک و نوجوان برای اولین‌بار چاپ شده است که ۲۸۰ عنوان از این آثار، تألیف بوده است.

عناوین و مشخصات تعدادی از کتاب‌های منتشرشده:

«فرانک معمار جوان»

«جوانی یک کیفیت است نه یک اتفاق»؛ این جمله از فرانک لوید رایت، مشهورترین معمار جهان است که کتاب «فرانک معمار جوان» با آن آغاز می‌شود؛ جمله‌ای که وقتی سفر شما در کتاب «فرانک معمار جوان» تمام شد، به صفحه اول برگشته و یک‌بار دیگر آن را با حس‌وحال و نگاه متفاوت‌تری می‌خوانید.

فرانک ویوا، نویسنده و تصویرگر اهل کانادا، در کتاب «فرانک معمار جوان»، داستان فرانک جوان و پدربزرگش را روایت می‌کند که هر دو معمار هستند. نام دو شخصیت اصلی داستان که پسر و پدربزرگی به نام فرانک جوان و فرانک پیر هستند، از معمار پرآوازه فرانک لوید رایت، وام گرفته شده است. فرانک جوان با سگش، ادی و فرانک پیر زندگی می‌کند. فرانک جوان از هر چیزی که گیر بیاورد، چیزهایی مثل ماکارونی، دستمال توالت، کتاب و حتی کفش برای ساختن اشیا استفاده می‌کند و دائماً در حال ساختن چیزهای خلاقانه و مختلف است؛ اما پدربزرگش فرانک پیر عقیده دارد یک معمار فقط باید ساختمان بسازد و نه هیچ چیز دیگری.

یک روز که فرانک جوان از به نتیجه نرسیدن طرح‌هایش و تأییدنشدن آن‌ها توسط پدربزرگش ناامید می‌شود، به پدربزرگش می‌گوید که دیگر دلش نمی‌خواهد معمار باشد؛ اما آن‌ها به پیشنهاد فرانک پیر، به یک موزه هنری می‌روند و آثار هنری مختلف را تماشا می‌کنند. در آن موزه چیزهای جالبی می‌بینند که الهام‌بخش فرانک جوان و فرانک پیر می‌شود و همه‌چیز تغییر می‌کند. این کتاب سعی دارد مفاهیمی همچون، خلاقیت و ناامیدنشدن از ایده‌ها را در خلال یک داستان هنرمندانه به والدین یا حتی خود بچه‌ها بیاموزد.

کتاب «فرانک معمار جوان» کتاب سوم از مجموعه کتاب «ماجراهای هنر» از انتشارات علمی و فرهنگی، در سال ۲۰۱۵ نامزد جایزه OLA Forest of Reading Blue Spruce شده است. این کتاب به نویسندگی و تصویرگری فرانک ویوا با ترجمه فرزاد فرشاد در ۴۰ صفحه مصور رنگی، شمارگان هزار نسخه و به بهای ۱۵۰ هزار تومان از سوی انتشارات علمی و فرهنگی (کتاب‌های پرنده آبی) برای گروه سنی «ب» و «ج» منتشر شده است.

«روشنک؛ کمان خورشید»

کتاب «روشنک؛ کمان خورشید»، ماجرای دخترهایی را روایت می‌کند که جان خودشان را به خطر می‌اندازند تا زندگی مردمی را که بر اساس اتفاقاتی مورد تهدید واقع شده‌اند، نجات بدهند. شیرین با نام ابرقهرمانی «روشنک»، رهبر گروه دختران در این داستان است. او یک قهرمان افسانه‌ای است. او باور دارد که حتی قدرتمندترین جادوها هم نمی‌توانند قدرت امید و اراده را شکست دهند. روشنک با دل و جرئتی مثال‌زدنی در برابر ملکه جادویی می‌ایستد تا مردم روستای خود را از ظلم و تاریکی نجات دهد.

کتاب «روشنک؛ کمان خورشید» به قلم ماه‌منیر داستان‌پور و تصویرگری نیوشا امینی و هبه شکرچیان در قالب کمیک به بهای ۱۷۸ هزار تومان از سوی نشر کمیکا برای گروه سنی بالای ۸ سال منتشر شده است.

«این کتاب رو تو بنویس»

کتاب «این کتاب رو تو بنویس» یک اثر آموزشی و تمرینی در باب خلاقیت است که موریا الیزابت آن را نوشته شده است. موریا الیزابت، یک نویسنده و یوتوبر معروف است که در صفحه اجتماعی خود در یوتیوب، آموزش‌های مختلفی از صنایع‌دستی، طراحی، نویسندگی و دیگر فعالیت‌های خلاقانه گنجانده است.

«این کتاب رو تو بنویس» که در دو جلد نوشته شده است، صرفاً به آموزش خلاقیت و فعال‌کردن قوه خلاقه مخاطبان خود اختصاص دارد. مطالعه این اثر نه‌تنها برای هنرمندان حرفه‌ای و افرادی که با بلوک خلاقیت مواجه شده‌اند، مفید است؛ بلکه می‌تواند راهنمایی کاملاً عملی برای هنرجویانی باشد که به‌تازگی با هنر آشنا شده‌اند.

موریا الیزابت در این اثر تمرینات مختلفی را برای مخاطب خود در نظر گرفته است که گاه چنان ساده است که تنها به کشیدن خطوطی بداهه روی کاغذ خلاصه می‌شود و گاهی آن‌چنان پیچیده است که از مخاطب انتظار سرودن شعر و نوشتن داستان‌های کوتاه دارد. تمرینات این کتاب صرفاً نوشتاری نیست و در حوزه‌های مختلفی همچون طراحی و نقاشی نیز قوه خلاقیت مخاطب را به چالش می‌کشاند.

یکی از مهم‌ترین اهدافی که موریا الیزابت در اواسط کتاب در نظر گرفته است، غلبه بر احساس ترس از کاغذسفید و شروع فرایند خلق هنری است. در این بخش از کتاب دستورهای نویسنده از ساده به پیچیده سازمان‌دهی شده است و بستری کاملاً مناسب برای غلبه مقاومت مخاطب فراهم می‌شود. تمرینات مختلف کتاب «این کتاب رو تو بنویس» باعث می‌شود هنرمندان حرفه‌ای نیز در هر حوزه هنری، به سرچشمه خلاقیت خود متصل شوند و آثار بدیعی خلق کنند.

طراحی‌های سریع و بداهه از یک صحنه خاص، نوشتن داستان‌های کوتاه تنها با استفاده از یک کلمه و نوشتن نامه‌هایی به خود، تنها برخی از صدها تمرین خلاقانه‌ای است که در این اثر قرار گرفته است. همان‌طور که پیش‌از این نیز اشاره شد مطالعه «این کتاب رو تو بنویس» نه‌تنها برای هنرمندان تازه‌کار که برای هنرمندان باسابقه نیز می‌تواند مفید باشد.

انتشارات پرتقال، «این کتاب رو تو بنویس» به قلم موریا الیزابت با ترجمه میترا امیری‌لرگانی را در ۲۱۸ صفحه و به بهای ۲۶۹ هزارتومان منتشر کرده است.