سرویس مدیریت کتاب خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، امیررضا اصنافی، عضو هیئت علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی: وقتی اسم علم اطلاعات و دانش‌شناسی به‌عنوان یک علم و کتابدار به‌عنوان یک حرفه مطرح می‌شود، تصور غالب افراد جامعه چه دانشگاهی و چه غیردانشگاهی این است که این رشته و حرفه بسیار ساده است و هرکسی از پس آن بر می‌آید.
در واقع باید بیان داشت، محتوای این حوزه علمی به قدری به‌روز و جذاب است که هرکسی را سوی خود می‌کشاند در حالی‌که برخی از دانشجویان یا حتی خود کتابداران از این همه جاذبه‌ها غافلند و نمی‌توانند به خوبی از آن بهره بگیرند. از طرف دیگر نظر به تغییر ساختار و فعالیت‌های این حوزه دانشی و نیز عملی از حالت کلاسیک به‌صورت مدرن و پیشرفته، کم‌کم به نظر می‌رسد حوزه فعالیت متخصصان حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی فقط منحصر به کتابخانه‌ها و موزه‌ها و آرشیوها نیست؛ بلکه دانش‌آموخته این رشته می‌توانند در بخش‌هایی نظیر ارزیابی پژوهش دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها - روابط عمومی سازمان‌ها - ایجاد و مدیریت وب‌سایت شرکت‌های دولتی و غیردولتی- مشغول به کار شوند و حتی افزون بر این برای خود شرکت خصوصی یا کسب و کار تجاری آزاد در حوزه تخصصی خود راه‌اندازی کنند.
مثل ایجاد کتابخانه و آرشیو برای سازمان‌ها - خدمات تولید محتوا و مدیریت پایگاه‌های اطلاعاتی- خدمات نمایه‌سازی مجلات و نظایر آنها. این دگردیسی حوزه دانشی علم اطلاعات و دانش‌شناسی نشان از یک جهش علمی و نیز تجاری دارد که باید مراقب آن بود که فقط در اختیار متخصصان معتبر و ارزیابی شده قرار گیرد تا لطمه‌ای به حیثیت علمی و دانشگاهی آن وارد نشود. همان‌طور که در دانشگاه‌های امریکا و کانادا گروه‌های دانشگاهی علم اطلاعات ازسوی انجمن کتابداران امریکا یا کانادا ارزیابی شده و از طرف آنها تایید می‌شوند؛ البته این مثال صرفاْ برای جنبه آموزشی و دانشگاهی بود لیکن منظور از این نوشتار جنبه تجاری و کاری رشته است.
محتوای رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی در مقوله‌هایی مثل سواد اطلاعاتی- راهبردهای جستجو در وب- تعامل انسان و اطلاعات- نمایه‌سازی مجلات- مریی‌سازی پژوهش- مسائل مرتبط با علم‌سنجی و غیره به‌گونه‌ای جذاب است که بسیاری از غیرمتخصصان این رشته به این حوزه‌ها ورود کرده‌اند و برای خود کسب و کاری راه انداخته‌اند و در نهایت عرصه بر دانشجویان و دانش‌آموختگان این حوزه برای فعالیت محدود و تنگ شده است؛ بنابراین عنایت به این موضوع از یک طرف و از طرفی شوق جوانان دانش‌آموخته این رشته برای ایجاد استارتاپ‌ها و کسب و کارهای ویژه علم اطلاعات و دانش‌شناسی و خدمات‌دهی به مخاطبان سبب می‌شود که نهاد دیگری برای ارزیابی فعالیت‌های حرفه‌ای وارد گود شود؛ البته نخستین گزینه‌ای که به ذهن می‌رسد انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران است؛ لیکن باید توجه داشت که دایره فعالیت‌های این انجمن علمی است و برای فعالیت‌های صنفی مجوزی ندارد.
برگزاری رویدادهای علمی و تحقیقاتی مهم‌ترین ماموریت این انجمن باسابقه است؛ لیکن نگاهی داشته باشیم به فعالیت‌های نهادهایی مثل سازمان نظام پزشکی- سازمان نظام روان‌شناسی و سازمان نظام مهندسی. هریک از این سازمان‌ها در موارد حرفه‌ای و صنفی رشته تخصصی خود ورود می‌کنند و اساسنامه و آیین‌نامه‌های مفصلی دارند. حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی در ایران نیز می‌تواند دارای سازمان نظام کتابداران و متخصصان علم اطلاعات و دانش‌شناسی باشد. به گونه‌ای که برای افرادی که قصد دارند در زمینه‌های تخصصی این رشته وارد شوند و کسب و کار خود را داشته باشند شاخص‌های ارزیابی داشته باشد و پس از بررسی بتواند مجوزهای لازم را برای آنها صادر کند.
این موضوع به‌صورت یک جرقه در گفت‌وگوهایی که در نشست دانشجویان و دانش‌آموختگان رشته در هشتمین کنگره متخصصان علوم اطلاعات که ۲۴ آبان‌ماه سال جاری ازسوی انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران برگزار شد، مطرح و مقرر شد روی سازوکارهای ایجاد این سازمان نظام تامل و جوانب آن بررسی شود. شاید ایجاد این سازمان نظام بتواند نظم بهتری به فعالیت‌های تجاری رشته بدهد و تنها متخصصان این رشته اجازه فعالیت‌های حرفه‌ای را داشته باشند و بارقه امیدی برای دانشجویان و دانش‌آموختگان رشته علم اطلاات و دانش‌شناسی برای کارآفرینی و اشتغال باشد.
نظر شما