به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، تفاوتی ندارد امروز در شرق و یا شمال کره زمین ساکن باشید و یا در جنوب و یا غرب آن منزل داشته باشید. امروزه تقریباً تمام ساکنان زمین، فارغ از محل سکونت‌شان نگران مسائلی هستند که گمان می‌کنند آینده خود و فرزندان‌شان را تهدید می‌کند. این تهدیدها جنس یکپارچه‌ای ندارند و دقیقاً مشخص نیست که سیاست‌گذاری‌های اشتباه اقتصادی منشا آن‌ها به شمار می‌روند یا تنش‌های سیاسی میان دولت‌ها و حکومت‌ها و نیز نمی‌توان متوجه شد که آیا ظهور فناوری‌های نوین آن‌ها را کم‌رنگ می‌کنند و یا در کنار خطراتی که برای محیط زیست دارند، به پررنگ شدن این تهدیدها دامن نیز می‌زنند. در تحلیل ماهیت این تهدیدهای نوظهور، نویسنده ایرانی-امریکایی به نام نوریل روبینی کتابی به رشته تحریر در آورده با عنوان ابرتهدیدها و در آن به ده روند خطرناکی که آینده بشریت را تهدید می‌کنند و راه‌های مقابله با آن‌ها پرداخته است.

جهان امروز شاید بیش از هر زمان دیگری در تاریخ، آبستن حوادث و اخبار عجیب، ناگوار، شگفت‌انگیز و باورنکردنی است. طیف خبرهایی که از رسانه‌های رسمی و غیررسمی به جهان مخابره می‌شوند، بسیار متنوع و گوناگون است. از مسائل اقتصادی، تنش‌های سیاسی گرفته تا جنگ و ویرانی در سراسر طیف اخباری قرار گرفته‌اند که هر روزه از شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های دیگر دریافت می‌کنیم. یکی از اخبار شگفت‌انگیز این روزها شاید جنگ تعرفه‌ای دو متحد بسیار نزدیک و قدیمی، امریکا و کانادا باشد که حدود ۲۵ سال پیش با یکدیگر پیمان تجارت آزاد و بدون محدودیت را امضا کرده‌اند. اما جهان در حال پیشروی به کدام سمت است که پیمانی به این مهمی در میانه تنش‌های سیاسی به فراموشی سپرده می‌شود.

شاید زمان آن رسیده باشد که به گفته نوریل روبینی، مشاور خزانه‌داری امریکا و نویسنده کتاب ابرتهدیدها، سرها را از زیر برف بیرون بیاوریم و با نگاهی واقع‌بینانه به تهدیدهایی که سال‌ها در اثر غفلت و چشم‌پوشی به ابرتهدیدها تبدیل شده‌اند بنگریم. البته هیچ جای انکار نیست که بقای بشر همیشه در معرض تهدیدهای زیست‌محیطی، طبیعی، اقتصادی و سیاسی بوده است اما نکته این‌جا است که تهدیدهای امروز همه از یک جنس نیستند. تهدیدهای دنیای امروز افزون‌بر تمام موارد، نشانه‌هایی از تنش‌های ژئوپولیتیکی، فناورانه و حوزه سلامت عمومی و زیست‌محیطی را نیز در خود دارند. روبینی اعتقاد دارد که دلیل این امر کاملاً روشن است و از آن‌جایی که ما در عصر جهانی‌شدن و یکپارچگی به سر می‌بریم، تعاملات و برهمکنش‌های اقتصادی و سیاسی و البته زیست‌محیطی هر کشوری با کشور دیگر، ناخودآگاه بر سرنوشت تقریباً تمام ساکنان جهان تاثیر می‌گذارد. روبینی که اقتصاددانی سرشناس است، در کتاب ابرتهدیدها از ده خطری سخن می‌گوید که آینده بشر را با مخاطره روبه می‌سازد و باور دارد که هر یک از این مخاطرات بر روی دیگری تاثیر دارد و آن را تشدید می‌کند.

از همین‌رو، نمی‌توان هر یک از آن‌ها را در انزوا و به تنهایی مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل قرار داد. این نکتۀ بسیار مهمی است و البته وجه تمایز این کتاب از هزاران کتابی است که در زمینه بحران‌های اقتصادی، تنش‌های سیاسی و بحران‌های زیست‌محیطی به رشته تحریر در آمده‌اند. روبینی در این کتاب تلاش دارد تا همه این مخاطرات را در پیوند با هم مطالعه و بررسی کند تا بتواند تصویری یکپارچه از سازوکاری ارائه دهد که در امور جهان، اختلال ایجاد و زندگی را برای بشر سخت کرده‌اند.

برای نمونه، او در نخستین فصل از کتاب، از بدهی بخش دولتی و خصوصی به عنوان مادرِ تمام بحران‌ها یاد می‌کند. او معتقد است، بدهی برای تحرک رشد ضروری است اما نباید از سطح ایمنی عبور کند؛ به این معنا که دولت بتواند در مواقع رکود آن‌چه را استقراض کرده خرج کند و در شرایط بهبود اقتصادی بتواند آن را بازپرداخت کند. اما عدم توانایی دولت‌ها در بازپرداخت بدهی‌هایشان آن‌ها را مقروض‌تر کرده است و افت ارزش پول ملی‌شان، سطح رفاه مردم را به شدت کاهش داده است. دومین ابرتهدیدی که روبینی از آن سخن می‌گوید، ناکارآمدی بخش‌های خصوصی و دولتی است؛ به این معنا که استقراض بی‌رویه دولت‌ها نه تنها به رونق اقتصادی جوامع کمک نکرده است بلکه همانند باری بردوش نسل‌های آینده تبدیل شده و رفاه آن‌ها را محدود کرده است. خانوارها مجبور هستند در تامین هزینه‌های غذا، مسکن، پوشاک و آموزش به استقراض روی بیاورند یا در کل رفاه خود را تا حد زیادی کاهش دهند.

ابرتهدید سوم که بخش اعظمی از کشورهای جهان با آن روبه‌رو هستند به پیری جمعیت اشاره دارد؛ امری که نه تنها می‌تواند به معنای از بین رفتن نیروی کار و نرخ بهره‌وری یک جامعه باشد بلکه می تواند با افزایش جمعیت بازنشتگان، مخارج دولت را به میزان سرسام‌آوری افزایش دهد. تله پول آسان و چرخه رونق و رکود چهارمین ابرتهدیدی است که آینده بشریت روی زمین تهدید می‌کند. روبینی معتقد است که دولت‌ها برای جبران کسری بودجه خود همیشه به چاپ اسکناس و افزایش حجم پول اقدام می‌کنند. امری که باعث می‌شود ارزش پول ملی به شدت کاهش پیدا کند، قیمت‌ها چند برابر و در نتیجه تورم چند برابر شود.

در کنار تمام این مشکلات اقتصادی که بخش اعظمی از آن‌ها ناشی از سیاست‌گذاری‌های نادرست و تنش‌های میان دولت‌ها است، روبینی به مشکلاتی چون سقوط ارزها و بی‌ثباتی‌های مالی، پایان جهانی‌سازی، خطرات هوش مصنوعی، جنگ سرد جدید و سیاره‌ای که گویا قرار است از تمام این مخاطرات جان سالم به در نبرد و روزی خالی از سکنه شود، به عنوان شش ابرتهدید دیگری یاد می‌کند که حضورشان در دهه‌های آینده در زندگی هروزینۀ بشر ملموس‌تر خواهد شد.

کتاب «ابرتهدیدها» که اخیراً با ترجمه وحید موسوی‌داور و با مقدمه فرهاد نیلی توسط انتشارات دُکسا راهی بازار نشر شده بود با استقبال بی‌نظیر خوانندگان و علاقه‌مندان روبه‌رو و مجدداً تجدید چاپ گردید.