به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، وانسالا دارای دکتری ایرانشناسی با گرایش زبانشناسی است که با کمک هزینه پژوهشی دانشجویی دولت لهستان در مرکز آموزش زبان فارسی موسسه دهخدا در تهران زبان و ادبیات فارسی را فراگرفت و مروج زبان فارسی شد. علایق او شامل زبان فارسی معاصر و تحولات آن، ادبیات معاصر و شعر نو فارسی است. او پایان نامه دکتری خود را سال ۲۰۲۲ با موضوع زبان فارسی محاوره‌ای دفاع و چندین مقاله در زمینه زبان و ادبیات فارسی ترجمه کرده است.
این نویسنده سال ۲۰۱۲ با تحقیق بر رمان «کافه پیانو» اثر فرهاد جعفری با تفاوت زبان نوشتاری و محاوره پرداخت. وی یک سال بعد از آن با تحقیق دیگری بر رمان «چراغ ها را من خاموش میکنم» اثر زویا پیرزاد، به چگونگی خلق شخصیت در داستان ها دست زد. کتاب «فارسی گفتاری مدرن در رمان‌های معاصر ایران» با تمرکز بر ۵ رمان، تحول زبان محاوره‌ای فارسی مدرن را بررسی کرده است. این آثار عبارتند از: ۱- در خرابات مغان اثر داریوش مهرجویی ۲- شهراشوب اثر مریم جعفری ۳- کافه پیانو اثر فرهاد جعفری ۴- عادت میکنم اثر زویا پیرزاد ۵- همنوایی شبانه ارکستر چوب‌ها اثر رضا قاسمی
کتاب فارسی گفتاری مدرن در رمان‌های معاصر ایران: تحلیلی بر رمان‌های منتخب قرن ۲۱، تألیف کاتاژینا وانسالا از لهستان که توسط انتشارات یونی پرس در سال ۲۰۲۳ منشر شده است، به عنوان کتاب برگزیده در سی‌ودومین دوره جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران مورد تقدیر قرار گرفت.
کاتاژینا وانسالا در گفت‌وگو خبرنگار خبرگزای کتاب ایران (ایبنا) دربار فاصله زبان نوشتار و زبان گفتار در زبان فارسی گفت: به نطر من زبان فارسی یک زبان استثنایی است، البته این نکته جای بحث دارد. شاید محقق دیگر، نظر متفاوتی داشته باشد. من به عنوان یک خارجی که زبان فارسی را فراگرفته است و مجبور شده است هم زبان نوشتار و هم زبان گفتار را یاد بگیرد، می گویم که این فاصله بزرگ است.
وانسالا افزود: این آموزش همزمان برای کودکان ایرانی که هم می‌شنوند و هم می نویسند سخت نیست اما برای یک خارجی، واقعاً دشوار است که این فاصله زیاد بین فارسی نوشتاری و فارسی گفتاری را یاد بگیرد.در فارسی اینکه شما بلد باشی کتاب بخوانی، اصلاً به معنی این نیست که بتوانی در جامعه ایرانی، ارتباط برقرار کنی.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا این فاصله بین زبان نوشتار و گفتار در سایر زبان های دنیا نیز وجود دارد یا نه، گفت: هر زبانی گونه شفاهی هم دارد و آن گونه شفاهی با گونه کتبی متفاوت است. اما در فارسی، این فاصله بسیار زیاد است.
این پژوهشگر زبان فارسی در مورد علت این فاصله عنوان کرد: این فاصله زیاد بین زبان نوشتار و زبان گفتار در فارسی، دلایل بسیاری دارد؛ من در کتاب «فارسی گفتاری مدرن در رمان‌های معاصر ایران» در این باره صحبت کرده ام. به نظر من یکی از این دلایل مربوط به تاریخ زبان فارسی است. قدمت تاریخ زبان فارسی در پیدایش این موضوع قطعاً موثر است.
وی افزود: زبان فارسی از معدود زبان هایی است که ما از دوره باستانی این زبان، متن داریم. فارسی نو از زمان فردوسی آغاز می شود و تغییراتی که در آن ایجاد شده بیشتر در فارسی گفتاری بوده است.
کاتاژینا وانسالا گفت: ایرانیان به ادبیات کلاسیک اهمیت زیادی می‌دهند و به زبان فردوسی و حافظ و سعدی ارزش زیادی می‌دهند. این کار باعث می شود فارسی زبانان در زبان کتبی خود تمایل به نزدیکی به این نوع زبان داشته باشند اما در زبان گفتار تحولات رخ داده است.
وانسالا افزود: اینکه ایرانیان هم زبان ادبیات کلاسیک را متوجه می شوند و هم اینگونه به زبان محاوره حرف می زنند برایم بسیار جالب است و همین نکته باعث شد من در این باره کار بکنم.
وی در پایان اذعان کرد: در زبان لهستانی، دانش‌آموزان اگر بخواهند یک متن مربوط به قرن ۱۵ میلادی را بخوانند، نیاز به توضیح خیلی زیادی دارند. اما دانش آموزان ایرانی با اینکه فاصله زمانی خیلی زیاد است، به راحتی حافظ را می خوانند.
نظر شما