سرویس کودک و نوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - منیره هاشمی، شاعر کودک و نوجوان: خواندن شعر باعث پرورش حس زیبایی‌شناسی و رشد عواطف در کودکان می‌شود. همچنین به گسترش دایره واژگانی آن‌ها نیز منجر خواهد شد.

شعر از دوره جنینی و نوزادی همراه کودکان است. آن‌ها با شعر خوابیده‌اند و با شعر زندگی کرده‌اند. در دهه‌های اخیر به‌خصوص بعد از انقلاب اسلامی، شاعران زیادی برای این گروه سنی شعر سروده و آثار قابل اعتنایی را خلق کرده‌اند. مجموعه‌شعر «دارد هوای تازه می‌آید» سروده محمود پوروهاب با تصویرگری ایلگار رحیمی از انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان یکی از این مجموعه‌هاست.

این کتاب برای گروه سنی +۹ سال سروده شده و در سال ۱۴۰۰ به چاپ سوم رسیده است. بچه‌های این گروه سنی با خواندن و نوشتن آشنا هستند. این مجموعه دارای ۹ قطعه شعر است. موضوعات شعرها بخشش، فکرکردن، دوستی، طبیعت، زمین، محبت به حیوانات، دین و کمک‌کردن است.

نکته درخور توجه در این مجموعه این است که شاعر فقط در قالب چهارپاره شعر نسروده است. او به‌سراغ قالب نیمایی هم رفته است. اغلب شاعران کودک و نوجوان از قالب نیمایی برای سرودن شعر نوجوان استفاده می‌کنند؛ اما پوروهاب خیلی خوب از این قالب برای سرودن شعر کودک بهره برده است.

آوردن قافیه‌های به‌جا و تازه از دیگر نکات مثبت این مجموعه است. به‌عنوان مثال در این شعر کوتاه:

فکر می‌کنم به گل
عطر او چگونه می‌شود درست؟
بعد می‌شود
با نسیم، پُست

موضوع اولین شعر مجموعه، «شیرین»، بخشش و مهربانی است. موضوعی که اگر با هر زبان و هر هنری به آن پرداخته شود باز هم جای کار دارد. بچه‌های امروز بیش از پیش نیاز دارند که با این مفهوم آشنا شوند.

آرایه ادبی «جناس تام» در کلمه شیرین به معنای مزه شیرین و شیرین به‌عنوان نام یک کودک که در این شعر یک دوست است، باعث زیبایی هرچه بیشتر این شعر شده است. آرایه «حس‌آمیزی» هم در این شعر توجه‌برانگیز است.

من سیب خود را نصف کردم
یک نصف آن را
دادم به شیرین
شیرین به آن گازی زد و گفت:
«به به چه خوش‌مزه!
چه شیرین!»
بخشش همیشه
یک حس شاد است
شیرینی‌اش خیلی زیاد است

شعر «مثل نور» به اهمیت فکرکردن می‌پردازد. این شعر هم در قالب نیمایی سروده شده است. قافیه‌ها سر جای خودشان هستند و جهانی پر از زیبایی و اندیشه را به مخاطب هدیه می‌کنند.

فکر مثل نور
از دل تمام چیزهای سخت
می‌کند عبور

سطح مخاطب شعر «یک قطره آب» به‌لحاظ انتخاب واژگان و موضوع از بقیه شعرهای مجموعه پایین‌تر بود؛ یعنی حتی برای مخاطب خردسال نیز مناسب بود. این باعث می‌شود که به یکپارچگی اثر لطمه وارد شود؛ اما شعر روان و موضوع آن کودکانه و شیرین بود. آب‌دادن یک کودک به زنبور تشنه‌ای که دور شیر آب می‌چرخد، صحنه‌ای است که بچه‌ها آن را بارها دیده‌اند و به‌راحتی می‌توانند با آن هم‌ذات‌پنداری کنند. ارکان جمله در این شعر سالم است و قافیه به‌جا و زیبا به کارگرفته شده است.

شعر «دست‌های زیبا» هم یکی از شعرهای جالب این مجموعه است با موضوع درخت‌کاری و محیط زیست. توجه‌دادن کودکان به محیط زیست و نگهداری از آن و اهمیت درخت‌کاری یکی از موضوعات ضروری و مورد توجه شاعران است. تشبیه کوچه به باغک، زیبا است. تصویرگری هم به خدمت شعر آمده و کار شاعر را درخصوص تبیین موضوع، راحت‌تر و قابل درک‌تر کرده است.

یک نهال آوردم
یک نهال آلوچه
کاشتم خودم تنها
توی باغک کوچه

کوچه شاد شد انگار
در نگاه من خندید
چکه چکه باران هم
صورت مرا بوسید

کوچه‌ها چه خوشبختند
تا درخت و گل دارند
دست‌ها چه زیبایند
تا درخت می‌کارند

شعر «لبخند آب» با موضوع صبر در روزه‌داری سروده شده است. بچه‌ها با روزه‌گرفتن تمرین می‌کنند که در زندگی صبور باشند و اینکه به هر چیزی که می‌خواهند ممکن است در همان لحظه، نرسند. این شعر با بیانی شیرین، صبر در زندگی و در هنگام روزه‌داری را به تصویر می‌کشد و شرمندگی کودکی را که نتوانسته بر تشنگی‌اش غلبه کند و روزه‌اش را شکسته نشان می‌دهد. در پایان حس شرمندگی کودک را می‌توان احساس کرد:

آب اگر امروز شد
باعث آرامشم
از تو اما ای خدا
من خجالت می‌کشم

در پایان خواندن این مجموعه‌شعر زیبا را به همه بچه‌های کتاب‌خوان و همه دوستداران شعر توصیه می‌کنم.