به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از گاردین، ما در زمانه‌ای زندگی می‌کنیم که انگار با داستان اودیسه پیوند خورده‌ایم. این اثر حماسی یونانی، که هومر بین قرن هشتم و هفتم پیش از میلاد سروده، درباره سفر سخت و ماجراجویانه اودیسئوس پس از پایان جنگ ترواست؛ سفری پر از پیچ‌وخم، خطر، اندوه و بازگشت. اما چرا حالا، در قرن بیست‌ویکم، این داستان دوباره این‌همه مورد توجه قرار گرفته؟

پاسخ در ترکیبی از ترجمه‌های جدید، فیلم‌های تازه، و همذات‌پنداری فرهنگی با مضمون‌های اثر نهفته است. داستان اودیسئوس نه فقط درباره بازگشت از یک جنگ، بلکه درباره بازگشت از دورانِ سخت، مواجهه با هویت، خانواده، خشونت، و بازسازی زندگی است چیزی که امروز، در دنیای پس از همه‌گیری، جنگ‌ها، بحران‌های سیاسی و روانی، بسیار آشنا به نظر می‌رسد.

امیلی ویلسون، پژوهشگر بریتانیایی، در سال ۲۰۱۷ ترجمه‌ای پرتحرک، ساده و در عین حال بسیار اندیشمندانه از اودیسه ارائه داد. این ترجمه در دوران جنبش زنان سیاه‌پوست منتشر شد، و توجه ویژه‌اش به قدرت، جنسیت، و ساختارهای اجتماعی، آن را با فضای سیاسی و اجتماعی آن زمان بود.

حالا «دنیل مِندلسون» نویسنده، منتقد و کارگردان آمریکایی، نسخه جدید خود را منتشر کرده که قرار است جایگزین ترجمه قدیمی رابرت فاگلز در مجموعه کلاسیک‌های پنگوئن شود. ترجمه‌ی او نرم‌تر، مفصل‌تر، و نزدیک‌تر به لحن و ساختار یونانیِ شعر اصلی است.

سینما هم به استقبال این اثر رفته است. دو فیلم، هر کدام با رویکردی متفاوت، داستان اودیسئوس را به تصویر می‌کشند. فیلم جدید کریستوفر نولان که هنوز در دست ساخت است، قرار است با بازی مت دیمون، نسخه‌ای پرحادثه و سینمایی از اودیسه باشد. با شناختی که از نولان داریم قطعاً او بر پیچیدگی زمانی و ذهنی روایت تأکید خواهد کرد.

در سوی دیگر، فیلمی به نام «بازگشت» از اوبرتو پاسولینی با بازی رالف فاینس، اودیسه را از فیلتر واقع‌گرایانه‌ای نگاه می‌کند: خبری از خدایان و هیولاها نیست؛ فقط یک مرد زخمی، پیری که از جنگ برگشته و وارد خانه‌ای غریب می‌شود. در این نسخه، اودیسئوس نه قهرمان که مردی گمشده است؛ کسی که با شرم، خاطرات جنگ، و سکوتی تلخ به خانه برگشته است.

چیزی که مِندلسون در مقدمه‌اش می‌گوید، بسیار قابل‌تامل است: «اودیسه فقط درباره پایان جنگ نیست، بلکه درباره جهانی است که ارزش‌هایش را پس از جنگ از دست داده است.»

در جهان امروز، که بسیاری با اضطراب پس از جنگ، مهاجرت، دوری، بحران هویت و فشارهای اجتماعی روبه‌رو هستند، این موضوعات عمیقاً بازتابی از تجربه‌های انسانی ما هستند.