به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اين اثر، شرحي مختصر از احوال و جنبه‌هاي زندگي عالمان عابد و صالح است و مي‌كوشد پاسخي به نياز روزافزون و عطش ره‌پوياني كه در پي تعالي دين و كمال انساني اند، ارايه كند.
پژوهش در زندگي دانشمندان فرزانه كه به جز دانش، از كرامت‌هاي معنوي و فضايل اخلاقي نيز برخوردار بوده‌اند، براي ما بسيار ضروري است؛ به ويژه اگر اين امر با توجه به انگيزه شناخت نكته‌هاي دقيق اخلاقي و نيز دست‌يابي به نقش ارزنده آنها در كسب كمالات علمي و معنوي صورت گيرد. در حقيقت، رمز موفقيت اين دانشمندان در رسيدن به مراتب كمال و تحقق رسالت الهي و توفيق در مسووليت‌هاي فردي و اجتماعي، بيشتر در اين بوده است كه همگام با پژوهش‌هاي علمي، به مسايل والاي اخلاقي نيز توجه داشتند و در راه پرورش و پاكي نفس كوشيده‌اند.
بر اساس مضامين اين كتاب، اين ضرورت هنگامي آشكارتر مي‌شود كه با اندكي تامل، خود را پيرو راهي مي‌بينيم كه آن بزرگواران پيموده‌اند. از اين‌رو، بايسته است همان‌گونه كه براي گسترش و تكامل انديشه‌هاي استوار علمي آنان مي‌كوشيم، براي زنده نگه‌داشتن كمالات و فضيلت‌هاي اخلاقي آنان نيز كوشا باشيم.
اين كار افزون بر پي بردن به شيوه زندگي بزرگان و دانشمنداني كه از افتخارات حوزه به شمار مي‌آيند، ارزشي والاتر دارد و آن، نقشي است كه الگوها در تربيت و ساختن انسان ايفا مي‌كنند. در واقع، دانشمندان راستين و گران‌قدر اسلام، هريك الگويي اند كه نظام اخلاقي اسلام در زندگي آنان نمود يافته است. در حقيقت، زندگي آن فرزانگان، بر اساس پيروي از پيامبران الهي و امامان معصوم(ع)، بر ارزش‌هاي اخلاقي بنا نهاده شده است.
در پيشگفتار اين اثر آمده است: «كتاب حاضر، دربردارنده لطايف و ظرايف آموزنده‌اي از زندگي بزرگان و دانشمندان ديني است، دانشمنداني كه پيامبر اعظم(ص) آنان را برتر از پيامبران بني‌اسرائيل دانسته و فرموده‌اند؛ "علماء امتي كانبياء بني اسرائيل؛ علماي امت من همانند پيامبران بني اسرائيل هستند." اين تعبير پيامبر خدا(ص) برخاسته از اهميت، عظمت و حساسيت كار و خدمت دانشمندان دين اسلام است؛ آنان كه به پيروي از مولايشان حضرت علي(ع)، از زرق و برق‌هاي فريبنده زندگي چشم فرو بستند و با زهد و پرهيزكاري و رياضت‌هاي معنوي زندگي كردند، مربي مردم عصر خويش و مصلح جامعه خود شدند. آنان كه مدافع حريم شريعت مقدس و پاسدار مرزهاي انديشه اسلامي بودند و دين را نه بر اساس پندار و پسند خواسته خود، بلكه بر اساس حقيقت و باطن دين و آن‌گونه كه هست، معرفي كردند و در اين راه، چه زخم زبان‌ها كه نشنيدند و چه بي‌مهري‌ها و بي‌وفايي‌ها كه نديدند. با اين حال، سرزنش، در عزم راسخ و اراده پولادين آنها كمترين اثري به جا نگذاشت.
آنان هرگز در برابر دنيا طلبان و دنياخواران سر تسليم فرود نياوردند و در مقابل، هنگام مناجات و عبادت پروردگار جهان، با خشوع و فروتني، سر نياز به درگاه آفريدگار بي‌نياز ساييدند و دست التماس به آستان او بلند كردند و اشك از ديدگان فرو ريختند و هنوز، صداي ناله‌هاي پرسوز و گداز آنان در دل شب به گوش مي‌رسد.
از ديگر سو اين بزرگ دانشمندان فرهيخته، در راه هدف نوراني خود از عنايت و لطف الهي و توجهات غيبي بهره‌مند شدند. پس رازهاي بسيار بر آنان آشكار شد، حجاب‌ها از برابر ديدگانشان كنار رفت و ديدند آنچه را ديگران از ديدن آن ناتوان بودند و كاشف رازها و مرزها شدند.»
در اين ميان، دانشمندان شيعه را بايد مصداق حقيقي «في‌الارض مجهول و في‌المساء معروف؛ در زمين، ناشناس و گمنام و در آسمان شناخته شده‌اند»، دانست كه تاريخ شيعه به داشتن چنين بزرگاني و وارسته‌گاني تا ابد بر خود مي‌بالد. آنان مشعل‌دار هدايت انسان و علم‌دار مكتب شيعه بوده و هستند. بهره‌گيري از آثار مكتوب اولياي خود، نوعي هم‌نشيني با آنان است و خواننده با مطالعه ظرافت‌هاي اخلاقي دانشمندان و بزرگان، از عنايت‌هايي كه بر آنان شده است، بهره مي‌برد. از اين رو، بزرگان همواره به مطالعه آثاري كه گويندگان و نويسندگان آن، افراد وارسته و پرهيزكارند، سفارش مي‌كنند.
بي‌ترديد، مكتب شيعه مرهون رنج‌ها و كوشش‌هاي بي وقفه دانشمندان و فقيهاني برجسته و بزرگ است كه در حفظ آموزه‌هاي نوراني اين مكتب از هيچ كوشش و ايثاري دريغ نكردند؛ سرو قامتاني كه در پاسداري از مرزهاي اين مكتب لحظه‌اي آرام نداشتند و چه‌بسا در اين راه به خون خويش غلتيدند. آشنايي با زندگي اين بزرگان در پيمودن راه كمال و رسيدن انسان به قرب الهي راه‌گشاست؛ زيرا دست‌يافتن به كمال حقيقي و مقامات معنوي، بدون الگو امكان‌پذير نيست.
مرحوم حاج شيخ عباس قمي در اين زمينه نوشته است: «در مطالعه تواريخ علماي بلند مرتبه و مراجعه به شرح حال فضلاي گران‌قدر، لذت و سروري به انسان دست مي‌دهد كه نفس انسان را تشويق به پيروي از آثار ايشان مي‌كند تا عملش را همگون با عمل صالح آنها كند و اين ترغيب باعث مي‌شود انسان، در اندك زماني از حضيض جهان مادي به اوج علم و از مرتبه نقصان به مدارج كمال بالا رود.»
به اعتقاد نويسنده كتاب، در زندگي و شرح‌حال بزرگان دين و دانشمندان اخلاق محور، اندرزهايي براي انسان‌هاي معاصر و الگويي براي آيندگان نهفته است كه مطالعه و به كارگيري آنها، انسان را در رسيدن به قله‌هاي معرفت و كمال ياري مي‌كند و زيبا زيستي را به وي مي‌آموزد. بنابراين، بايسته است زندگي‌نامه سراسر افتخار اين الگوهاي ارزنده و برجسته تاريخ، حفظ و به آيندگان منتقل شود. بر همين اساس، در اين نوشتار تلاش شده است تا حد امكان، جنبه‌هاي معنوي و اخلاقي دانشمندان و بزرگان بيان شود؛ كه هريك از آنها درسي است براي ره‌پويان طريق كمال. مطالعه جلوه‌هاي زيبا و چشم‌نواز زندگي بزرگان، به انسان كمك مي‌كند تا در عبور از دشواري‌ها و تنگناها با بصيرت، توكل و عشق پيش رود.
كتاب حاضر در چهار بخش سامان يافته است. فصل نخست با عنوان «اخلاق فردي» شامل موضوعاتي نظير رفتارهاي اعتقادي، رفتارهاي عبادي، رفتارهاي عملي و رفتارهاي علمي است. فصل‌هاي بعدي اين اثر به ترتيب «اخلاق اجتماعي»، «اخلاق خانوادگي» و «اخلاق اقتصادي» نام دارند.
كتاب‌هاي نهج‌الفصاحه، طلايه‌داران تقريب، جمال‌السالكين، فصل صبر، صحيفه دل، چراغ تجربه، زندگاني و شخصيت شيخ انصاري، يادها و يادگار‌ها، قصص‌العلماء، گلشن ابرار، اسوه عارفان، مهر تابان، مردان علم در ميدان عمل، داستان‌هايي از علما، عين بقا، شهاب شريعت، آقا شيخ مرتضي زاهد، سيماي زعامت و مرجعيت، ديدار با ابرار، قصه‌ها و خاطره‌ها، در محضر استاد حسن‌زاده آملي، فروغ دانايي، فوائدالرضويه، مرگي در نور، سراي اهل صفا، منظومه معرفت، نوري از ملكوت، بحارالانوار، كيمياي محبت، ميزان‌الحكمه، سيماي فرزانگان، گفتارهاي معنوي، رساله لقاءالله، قصص و خواطر و ... از منابع و مصادر نويسنده در تدوين كتاب حاضرند.
چاپ نخست كتاب «سيره اخلاقي علما» در شمارگان 1200 نسخه، 136 صفحه و بهاي 20000 ريال راهي بازار نشر شده است.
چهارشنبه ۴ آذر ۱۳۸۸ - ۱۶:۲۰
نظر شما