استاد دانشگاه شهيد بهشتي در دومين نشست از سلسله نشستهاي «سعديشناسي» سراي اهل قلم گفت: غزليات سعدي ساده ولي پرمعناست، سخن سعدي زيباست و به دل مينشيند. هنر شاعر نسبت به ديگر مردم اين است كه حرفهاي معمولي و ساده را به شكلي ميگويد كه مطلوب همگان است./
وي كه عصر روز شنبه (21 آذرماه) در سراي اهل قلم موسسه خانه كتاب سخن ميگفت به جبرگرايي سعدي اشاره كرد و افزود: سعدي جبرگراست و هر كاري كنيد او به نقطه اول برميگردد. نقطه نخست جهانبيني سعدي به نظام تفكر جبرگرايانه و اشعري مسلك او برميگردد.
اين استاد دانشگاه شهيد بهشتي خاطرنشان كرد: ما در زندگي يك قاعده و قانوني داريم و از هيچ كس انتظار نداريم كه خارج از زمان باشد. سعدي براي خود قانون و جبري داشت كه نمي توان از كسي خواست قاعده و قانونهاي او را در زمانه خود بپذيرد. اين شرايطي است كه ميزان دانايي افراد را تعيين ميكند.
مولف كتاب «آشنايی با مکتبهای ادبی» يادآور شد: اگر بخواهيم در كليات سعدي بنگريم درمييابيم كه دو نوع تفكر حاكم بر دو كتاب «گلستان» و «بوستان» وجود دارد. در گلستان سعدي بيشتر با واقعيتها سروكار داريم و چون مسلط بر فرهنگ جامعه است، آحاد و قشرهاي جامعه اعم از غني و فقير از تجربه بسيار كلان سعدي بهره ميگيرند.
اين استاد دانشگاه خاطرنشان كرد: سعدي بسيار سفر رفته و محيطهاي مختلف را تجربه كرده بود. وي زندگي پر تلاطمي داشت، مسافرتها و بلاياي تاريخي، حمله مغول و... به او مسايلي را به تناسب عصر آموزش داده بود كه اين آموختهها ميتواند بهرههاي بسياري را به مردم روزگار كنوني بدهد.
نويسنده كتاب «گزيده قصايد خاقانی، رشته زبان و ادبيات فارسی» گفت: در گلستان انواع و اقسام شخصيتها مشاهده ميشود، گروهي درويش، دزد و رياكارند و گروهي دانشمند و سلاطيناند. انواع و اقسام نمايندگان قشرهاي مختلف در گلستان حضور دارند. سعدي در پايان نتيجهگيريهايي از داستانهايش ميسازد كه آن را ديده است و نظر اجمالي خود را مطرح ميكند.
وي افزود: طبيعي است كه ضرورت زمان گاهي اوقات رشته كلام را از دست سعدي خارج كند. زمان ايجاب ميكند كه تا حد زيادي اين نوع گفتوگوها و افسانهها را پذيرفته باشد. عصر و زمان او به اين شكل است و او ميپذيرد. شاعران فرانسوي معتقدند كه ظرافت و سهولت بيان، زيبايي و حضور ذهن طنزآميز و سادگي انديشه را ميتوان در سعدي يكجا مشاهده كرد.
اين استاد دانشگاه شهيد بهشتي خاطرنشان كرد: اروپاييان غزليات سعدي را در قرن 18 شناختند؛ زيرا اشعار خيالانگيز مورد توجه آنها بود و شرق حالت جادويي براي آنان داشت. غربيها اشعار شاعران ايراني را گردآوري كرده و ترجمه ميكنند و آن موارد سادهاي كه ميخواهند در اشعار سعدي مييابند. جاذبه اخلاقي سعدي سبب شده كه مورد توجه ديگران قرار گيرد.
وي افزود: سعدي عدالت، برابري، مهرباني را در مقابل نمادهايي مانند افراد ستمكار، زور و نامهرباني قرار ميدهد. اين مسأله مورد توجه اروپاييان بوده و اشعار سعدي را به زبانهاي مختلف ترجمه كردهاند تا بتوانند از اين اشعار بيشترين بهره را ببرند.
وي به جامعه ايران اشاره كرد و گفت: اگر جامعه را سخنان اين چنيني نگهميداشت ما بيشترين واژهها را داشتيم. در تمام اشعار و نوشتههاي ما سخنان پندآموز وجود دارد. پيش از اسلام نيز داريوش هخامنشي در سخنانش گفته كه «اهورامزدا اين کشور را از دشمن، از خشکسالی و از دروغ محفوظ دار!» سعدي نيز معتقد است كه پادشاه سايه خدا بر روي زمين است و بايد پادشاه ظالم نباشد. در كليله نيز به همين شكل آمده است.
نويسنده كتاب «مرجعشناسی و روش تحقيق» خاطرنشان كرد: سعدي هوشيار است و قدم به قدم پيش ميآيد. سعدي انسان را در ارتباط با خدا مأيوس نميكند و همه سر يك سفره نشستهاند و هيچ كس خسته نميشود.
وي افزود: سعدي بین تمام شاعران استثنا است. از زنده بودن و مردن ما را سرزنش نميكند. نظام فكري سعدي به دين اسلام برميگردد و سفارش به زندگي دنيوي و اخروي نيز در دين اسلام توصيه شده است. ما با سعدي 700 سال فاصله داريم اما جامعه ما همان جامعه سعدي است. سعدي نويسنده روزگار ماست و بسياري از سخنان او مربوط به روزگار ما ميشود. سعدي رك و راستترين شاعر در عصر ما محسوب ميشود و ميتوانيم بهرههاي بسياري از او ببريم.
نظر شما