سيامين شماره ماهنامه تخصصي اطلاعرساني و نقد و بررسي كتاب با عنوان «كتاب ماه فلسفه» ويژهنامه «ايمانوئل كانت(1)» به سردبيري علياوجبي از سوي خانه كتاب منتشر و روانه بازار نشر شد.
سخن سردبیر این شماره به موضوع «نقادي فلسفه و فلسفه نقادي» پرداخته است. علی اوجبی مینویسد: «ايمانوئل كانت(1724-1804 ميلادي)فيلسوف بلندآوازه آلماني معاصر، با نقد فلسفه و تعيين حدود و مرز عقل و حس، در حوزه معرفتشناسي و مكاتب فلسفي پس از خود چنان تاثير گذاشت كه شماري بر اين باورند "اگر بتوان با فلسفه ستيز كرد، با كانت نميتوان هماوردي نمود" بيترديد آشنايي با كانت، نهتنها آشنايي با يك انديشمند بزرگ، بلكه نخستين گام در آشنايي با تمامي فيلسوفان غربي پس از اوست. اساسا بدون كانت نميتوان به جهان پررمز و راز فلسفي غرب گام نهاد. به ديگر سخن: بدون او فراگيري فلسفه غرب امكان وقوعي ندارد.
كانت با اينكه در تمامي عمر از زادگاهش -كونيگسبرگ- پاي بيرون ننهاد، در اثر مطالعات فراوان اطلاعات بسياري از جهان خارج به نمايش ميگذاشت كه همگان را به اعجاب واميداشت.»
در بخش ديگري از سخن سردبير، درباره زندگي علمي كانت ميخوانيم: « كانتپژوهان، زندگي علمي پرفراز و نشيب و در عين حال جذاب او را به دو مرحله تقسيم كردهاند:
1- دوره پيش نقادي: او در اين دوران نخست با رهنمودهاي استادش مارتين كنوتزن(Martin Knuhzen) بشدت تحت تاثير آموزههاي لابي نيتس و نظام فلسفي كريستين ولف (Christian Wolf) قرار گرفت و دلباخته دانشهاي طبيعي و تجربي بهويژه فيزيك نيوتوني شد. كانت در اين دوران رسالههاي متعددي درباره پديدههاي طبيعي چون آتش، آتشفشانهاي كره ماه، و در تاريخ علوم تجربي و نظريه آسمانها نگاشت و در دانشگاه كتابهاي ولف و موضوعات غير فلسفي بهويژه انسانشناسي و جغرافياي طبيعي را تدريس ميكرد. البته در اواخر اين دوره به نقادي انديشههاي اين دو نيز پرداخت.
2- دوره نقادي: او در اين دوران با ابداع نظام فلسفي جديدي كه از آن با عنوان «فلسفه انتقادي» ياد ميشود، نام خويش را در تاريخ فلسفه جاودانه ساخت. رهيافت انتقادي كانت ريشه در انديشههاي فيلسوفان انگليسي دارد. گرچه نقادي فلسفه با فرانسيس بيكن آعاز و با انديشمندان سترگي چون جان لاك، بركلي و هيوم ادامه يافت؛ اما بيش از همه اين هيوم بود كه در كانت تاثير گذاشت و او را به گام نهادن در جهان لايتناهي نقادي عقل و حس رهنمون شد.
او با تاليف آثاري چون: نقد عقل محض(1781)، مقدمه بر هر فلسفه آينده(1783)، مباني اساسي فلسفه اخلاق(1785)، مبادي مابعدالطبيعي اوليه علوم طبيعي(1786)، ويراست دوم نقد عقل محض (1788)، نقد عقل عملي(1788)، نقد حكم و تصديق(1790) و دين در گستره عقل صرف(1793) در عرصه نقادي فلسفه در دو ساحت نظر و عمل –يا مابعدالطبيعه و اخلاق- حضوري جدي يافت.
آوازه كانت حتي در دوران حياتش مرزها را درنورديد و مخالفان و موافقان بسياري را متوجه انديشههاي خود كرد. شايد به جرأت بتوان گفت در غرب بيش از هرفيلسوف و انديشمند ديگري در باب كانت و شرح آموزههايش كتاب و مقاله نوشته شده و پس از گذشت دو قرن از درگذشت وي همچنان ادامه دارد. برخي از آثارش بارها به انگليسي ترجمه شده است. گويا كانت هيچگاه كهنه نميشود و ما هماره با كانتي نو مواجهيم و اين خود حكايت از نقش سترگ كانت در جريان انديشه فلسفي غرب و عمق، طراوت و استحكام افكار وي دارد.
اما متاسفانه در جامعه ما عليرغم تمامي تلاشهايي كه در حوزه كانتپژوهي و فهم آراي وي شده، هنوز ابعاد و زواياي بسياري از انديشههاي ژرف و نظام فلسفياش ناشناخته مانده است. ما هنوز در مرحله ترجمه و برگردان نوشتههاي او ماندهايم و تا مرحله شرح و نقد وي بسيار فاصله داريم».
آنچه در این شماره ماهنامه میخوانیم، عبارتند از: سالشمار زندگي ايمانوئل كانت (مصطفي اميري)، كانت در متن آثارش (مصطفي اميري)، راهنماي بلك ول براي اخلاق كانت (ابوالفضل مسلمي)، كانت و ايدهآليسم (تام راك مور، فاطمه محمد)، فلسفه اخلاق و حقوق كانت (كارل امريكس، ميترا حميدي)، نظر كانت درباره زيبايي و زيستشناسي (ريچل زيكرت، سياوش سينايي)، مساله هماهنگي آزاد در زيباييشناسي كانت (كنت راجرسون، عليرضا صادقي)، كانت و فلاسفه مدرن متقدم (عمران عسكري)، كانت، فوكو و صور تجربه (عمران عسكري)، برهانهاي استعلايي كانت (عمران عسكري)، كانت و قوه تخيل (مصطفي اميري)، برهان در فلسفه كانت (علي لاريجاني)، زمان از ديدگاه كانت (علي قيصري)، آموزههاي بنيادين در نظام فلسفي ايمانوئل كانت (عبدالعلي دستغيب)، انقلابهاي كپرنيكي كانت (مسعود اميد)، سير تفكر عصر جديد از دكارت تا كانت (صبورا حاجي علي اوركپور)، سخنراني دكتر حسين غفاري (به مناسبت برگزيده شدن كتاب بررسي مبادي نقادي در بيست و ششمين دوره كتاب سال جمهوري اسلامي)، من خودم را كانتي نميدانم (گفتوگو با دكتر كريم مجتهدي) (ساير محمدي)، كتابشناسي (معصومهسادات پوربخش)، مقالهشناسي (معصومهسادات پوربخش).
سيامين شماره ماهنامه «كتاب ماه فلسفه» در 124 صفحه و بهاي 12000 ريال راهي بازار نشر شد.
نظر شما