خطیبی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره این دو نسخه توضیح داد: نسخه «سعدلو» یکی از معتبرترین و قدیم‌ترین نسخه‌های شاهنامه است که تاکنون در ایران شناخته شده است. این نسخه که به کتابخانه دایرة‌المعارف اسلامی سپرده شده و توسط این مرکز به صورت نسخه‌برگردان به چاپ رسیده، دست‌نویسی متعلق به خاندان سعدلو(از خاندان‌های نخجوان و آذربایجان) است.
وی در ادامه توضیح داد: پیش‌تر در مقاله «شاهنامه ای کهن»(همخوانی بخشی از نسخه «سعدلو» با کهن‌ترین نسخه دست‌نویس کامل شاهنامه) به بررسی ضبط‌های این دست‌نویس پرداخته‌ام. «دست‌نویس سعدلو» به‌طور کامل با هیچ‌یک از پانزده نسخه معتبر شاهنامه هم خانواده نیست.
خطیبی درباره ویژگی اصلی این نسخه اظهار داشت: ویژگی مهم آن این است که در قسمتی از شاهنامه(از اواخر پادشاهی بلاش تا قسمتی از شهریاری انوشیروان) ضبط‌های بسیار مشابه و نزدیکی با کهن‌ترین نسخه کامل شاهنامه(انگلستان/ لندن675 هجری قمری) دارد و بعضی از صورت‌های منفرد این دست‌نویس را همراهی و تایید می‌کند.
وی در ادامه به نسخه دیگری با نام نسخه «سن ژوزف» اشاره و تصریح کرد: این نسخه در دیر مسیحیان در بیروت کشف شده و چاپ نسخه‌برگردان آن در دست انجام است. همچنین جزو سه نسخه کهن موجود از «شاهنامه فردوسی» به حساب می‌آید.
این شاهنامه‌پژوه افزود: این دو نسخه تاریخ ندارند. اما نسخه‌شناسانی همچون جلال خالقی‌مطلق و ایرج افشار تعلق این نسخه‌ها را به قرن هشتم هجری قمری قطعی می‌دانند. از سوی دیگر این دو نسخه تاکنون در هیچ تصحیحی به‌کار گرفته نشده‌اند.
وی در تشریح دستیابی به تصحیح جدیدتری از «شاهنامه فردوسی» براساس این دو نسخه اظهار داشت: هنوز به‌طور قطعی مشخص نیست که آیا با بررسی انتقادی این دو نسخه به تصحیح جدید و یا نسخه اصلی «شاهنامه فردوسی» دست می‌یابیم یا نه؛ چراکه باید دید تفاوت‌ها و تغییراتی که از این بررسی حاصل می‌شود تا چه اندازه است.
خطیبی یادآور شد: اگر تفاوت‌ها کم باشد می‌توان این تصحیح را به عنوان یک اثر مستقل منتشر و در کنار تصحیح خالقی‌مطلق از «شاهنامه فردوسی» استفاده کرد.
وی افزود: تاکنون تفاوت‌هایی که به آن‌ها برخورد کرده‌ام گاه جزئی و گاه بسیار چشمگیر بوده‌اند و حتی به تصور خودم به بیت‌هایی رسیده‌ام که متن اصلی شاهنامه را به دست مي‌دهند.
این پژوهش‌گر در پایان به مقاله‌های تازه منتشر شده‌اش اشاره و تصریح کرد: به تازگی در «جشن‌نامه عبدالمحمد آیتی» که توسط انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتشر شد، مقاله من با عنوان «باد پایان هخته‌زهار» که یکی از بحث‌برانگیزترین ترکیب‌های شاهنامه است و مقاله دیگری با عنوان «تصحیح نام‌های جغرافیایی در شاهنامه: اندیوشهر، سودستان، گندشاپور) در «جشن‌نامه رضا انزابی‌نژاد» توسط نشر سخن به چاپ رسید.
یکشنبه ۱۳ تیر ۱۳۸۹ - ۱۰:۲۶
نظر شما