به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، تراژدي جاودانه آشيل، شاعر يوناني قرن پنجم پيش از ميلاد مسيح، روايت تضاد زئوس و پرومته، تضاد خودكامگي و آزادي‌‌طلبي و مبارزه‌اي براي رهايي انسان است تا سرچشمه هنر و صنعت و تمدن بشري شود. 

پرومته، خدايي از خدايان يونان بود كه در برابر استبداد و خودكامگي و بي‌عدالتي زئوس، خداي خدايان، ايستاد و مانع از ميان رفتن بشريت شد. زئوس تصميم گرفته بود انسان را از ميان بردارد و نسلي پست‌تر و فرمان‌پذيرتر خلق كند، اما پرومته به حمايت از انسان برخاست.

خداي خدايان از اين نافرماني برآشفت و فرمان مجازاتي هولناك براي پرومته صادر كرد، اما پرومته در برابر خودكامگي و بي‌عدالتي زئوس ايستاد و به نجات انسان همت گذاشت.

سرانجام زئوس كه تسليم غريزه نفس خود بود و دنيا را در بي‌نظمي وتاريكي فرو برده بود، بر هواي نفس خود پيروز مي‌شود تا امنيت جهان را تامين كند و از آن پس لياقت مي‌يابد كه سلطان جهان باشد و حافظ نظم آن. زئوس خشمش را فرو خورد و رضايت داد كه با پرومته با عدالت و انصاف رفتار شود. پرومته نيز به نوبه خود داوطلبانه دستور زئوس را گردن مي‌نهد و در برابر سلطان خدايان كه لياقت چنين مقامي را پيدا كرده است اطاعت پيشه مي‌كند.

به اين ترتيب، تراژدي پرومته در دو عرصه متفاوت به عنوان تراژدي «تحول» و «شدن» تجلي مي‌كند. به همين دليل «آندره بونار» عنوان تفسير و تحليل خود بر تراژدي اشيل را «طغيان پرومته و پيدايش عدالت» نام گذاشت.

كتاب حاضر از روايت آندره بونار فرانسوي به فارسي برگردانده شده است. بونار، نويسنده و يونان‌شناس نامدار و استاد دانشگاه لوزان سوييس بود كه روايت‌هايش درباره اساطير و فرهنگ و تمدن يونان باستان، نزد محققان و ادبا و اصحاب تئاتر از شهرت و مقبوليت بسياري برخوردار است.

در اين نوشتار، فصلي از كتاب «تراژدي و انسان» آندره بونار نيز با زير عنوان «طغيان پرومته و پيدايش عدالت» كه به تفسير و تحليل اين تراژدي اختصاص دارد، به فارسي برگردانده شده است تا درك و فهم اين درام را آسان‌تر سازد.

اشيل در اين تراژدي، شخصيتي را تصوير كرده است كه هم در برابر خودكامگي و بي‌عدالتي زئوس ايستاد و نظير ساير خدايان به چاپلوسي نپرداخت و هم به نجات انسان همت گماشت. از اين رو، پرومته را حامي و دوست‌دار انسان لقب داده‌اند.

مي‌توان پرومته را مربي انسان نيز دانست، چرا كه به او امكان داد تا نبوغش را شكوفا سازد. به اين ترتيب «پرومته» نماد نبوغ بشر است و براي مردم روزگاران بعد نماد دادخواهي و ايستادگي در برابر خودكامگي و استبداد به شمار مي‌آيد.

بايد در نظر داشت كه اشيل اين تراژادي را كاملا ضدزئوس نوشت، زيرا خداي عدالت‌خواه و ظلم‌ستيز را در برابر او قرار داد. زئوس حاكم خودكامه و مستبدي است كه قدرتش برخاسته از خشونت و زورگويي بود. نفرت پرومته از زئوس در واقع انعكاس نفرت از خودكامگي و استبداد است. اگر اشيل در وجودش چيزي از عصيان خدايي نسبت به بي‌عدالتي و استبداد نداشت، نمي‌توانست پرومته را چنين بيافريند.

اين درام عصر باستان مي‌تواند آينه روزگار ما نيز باشد، چرا كه ظلم و بيداد بخش جدايي‌ناپذير از جهان ماست، ويژگي كه همواره روح ظلم‌ستيز بشر را روشن نگه داشته است. همين روح ظلم‌ستيز سبب شد كه تاكنون نمايشنامه اين اثر بارها بر صحنه تئاتر رود و ترجمه‌هاي مختلف اثر مدام تجديد چاپ شوند.

چاپ نخست كتاب «پرومته در زنجير، همراه با تحليل و تفسير آندره بونار» با ترجمه محمدعلي اميري در شمارگان 1100 نسخه، 82 صفحه و بهاي 19000 ريال از سوي انتشارات كتاب روشن منتشر شد.