تاریخ ایران باستان
-
امروز سی‌سال از وداع با «محمّدجواد مشکور» گذشت
تاریخ‌نگارِ منبع‌بنیاد
سیدسعید میرمحمدصادق: روش تاریخ‌نگاری او به روش لئوپولد فون رانکه نزدیک است. بیشتر آثار در حوزۀ تاریخ‌نگاری، روش توصیفی است، ولی در میان توصیفات، او نظر مورخانۀ خود را به خواننده ارائه می‌دهد. مشکور تمایزی میان تاریخ ایران در دورۀ باستان با دورۀ ایران اسلامی نمی‌گذاشت و هر دو را ادامه روند تاریخی و تمدنی می‌دانست.
-
باستان‌شناس ایتالیایی در نشست «ایران در جهان تعاملی عصر مفرغ»
ایتالیا سرزمین مادری‌ام است اما ایران را پدر خود می‌دانم
انریکو آسکالونه، استاد دانشگاه سالنتو ایتالیا: ما به فرهنگ ایران نزدیک هستیم. من در ایتالیا به دنیا آمدم و ایتالیا مانند مادر من است اما این‌قدر با فرهنگ ایرانی عجین هستم که ایران را پدر خودم می‌دانم.
-
گزارش تصویری
نشست «ایران در جهان تعاملی عصر مفرغ»
نشست «ایران در جهان تعاملی عصر مفرغ» با سخنرانی انریکو آسکالونه ایران‌پژوه و باستان‌شناس و استاد دانشگاه سالنتو ایتالیا عصر شنبه (۲۳ فروردین ۱۴۰۴) در دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد. / عکاس:نیلوفر عباسی
-
مروری بر کتاب «ناوگان جنگی ساسانیان»
نیروی دریایی قدرت‌مند جهان باستان
منابع تاریخی اطلاعاتی هرچند کم‌شمار اما نه کم‌اهمیت، دربارۀ وجود ناوگان جنگی ایرانِ ساسانی دارند. بدون در نظر گرفتن این اطلاعات از سویی دانسته‌های ما دربارۀ تاریخ نظامی ساسانیان را نمی‌توان کامل به‌شمار آورد و از سوی دیگر نگاه به تصویر کلی تحول شیوۀ جنگ ایرانیان تا اندازه‌ای یک‌سویه خواهد بود.
-
با نگاهی به اسطوره‌های کهن ایرانیان باستان؛
ایزد تیشتر و ستایش زیست بوم ایران
سیزده نوروزی برابر با روز تیر ایزد و ماه فروردین، از کهن آیین‌های نیاکان ایران است که از هزاره‌های دور به نیکی پاس داشته شده است.
-
پیشنهاد مطالعه محمود فاضلی بیرجندی برای نوروز ۱۴۰۴؛
کتابواره دل و جان را تباه می‌کند
محمود فاضلی بیرجندی در یادداشتی نوشته است: من در پی کتاب‌هایی می‌گردم که مرا با خودم آشنا کند. آن خود ایرانی که تا همین اواخر در زیر بار فکر و روش بیگانگان فروخسبیده بود و آوایی از او برنمی‌خاست.
-
نگاهی به کتاب ترجمۀ فارسی «عهد اردشیر»؛
منشور حکومت برای پادشاهانی که پس از اردشیر به حکومت رسیدند
عهد اردشیر در واقع وصیت‌نامه سیاسی این پادشاه است و منشور حکومت برای پادشاهانی که پس از وی به حکومت خواهند رسید. برخی از عبارت‌ها و اندرزهای این متن صورت مثل را یافته و گاه نیز به منزله سخنانی از شخصیت‌های دیگر در متن‌ها نقل شده‌اند.
-
پیشنهاد مطالعه محمود جعفری دهقی برای نوروز 1404؛
«ایرانشهر، تاریخ و تمدن ساسانی» تورج دریایی را می‌خوانم
محمود جعفری‌دهقی گفت: کتاب «ایرانشهر، تاریخ و تمدن ساسانی» که با ترجمه مهناز بابایی از سوی انتشارات ققنوس منتشر شده، مجموعه مقالات تورج دریایی است و پیشتر در نشریات علمی بین‌المللی جاپ و منتشر شده‌اند.
-
اساطیر ایرانی از چهارشنبه آخر سال می‌گویند؛
در ستایش آتش!
چهارشنبه‌سوری یکی از جشن‌های پیشواز نوروز است که در شب واپسین چهارشنبه سال برپا می‌شود. در شاهنامه فردوسی اشاره‌هایی درباره بزم چهارشنبه‌ای در نزدیکی نوروز وجود دارد که نشان دهنده کهن بودن جشن چهارشنبه‌سوری است.
-
نگاهی به کتاب «از آتروپاتن باستان تا آذربایجان و کردستان»؛
ساتراپی برجسته تاریخ کهن ایران
«آتروپاتن» ریشه نام آذربایجان است و در سلسله ماد به نام منطقه‌ای شامل ناحیه‌های آذربایجان و کردستان اطلاق می‌شد که پس از استقرار سلسله هخامنشی همچنان به‌عنوان یک ساتراپ مهم به همین نام باقی ماند.
-
یادداشت محمد عثمانی درباره پژوهش تاریخی مگنسون؛
زرتشتیان در تاریخ اسلام آغازین و در دوره پساباستان
اندرو. دی. مگنسون در پژوهشی تاریخی، فکری و تحلیلی تلاش کرده تا زاویه‌ای از رابطه اولیه میان زرتشتی‌های ساکن در فلات ایران و مسلمانان فاتح را مورد کندو کاو قرار دهد. برای درک اهمیت این رویارویی درک ماهیت دین زرتشتیان در دوره پساباستان مهم است.
-
«رویدادنگار تاریخ ایران: از آغاز تا ۱۳۸۴ ش» نوشته احسان یارشاطر؛
تاریخچه توسعه ایران‌شناسی در جهان
کتاب «رویدادنگار تاریخ ایران: از آغاز تا ۱۳۸۴ ش» اتفاقات مهم و عمده تاریخ و ماقبل تاریخ ایران را، از روزگاران کهن تا سال ۱۳۸۴ ش (۲۰۰۵ م)، ثبت کرده است. این کتاب دربردارنده تاریخچه توسعه ایران‌شناسی در سراسر جهان هست.
-
نگاهی به کتاب «باستان‌گرایی در هنر قاجار»؛
توجه اروپایی‌ها به گذشته فرهنگی و تاریخ باستانی ایران
تاریخ و هنر ایران باستان همواره مورد توجه اروپایی بوده است و نشان می‌دهد که اروپایی‌ها به گذشته فرهنگی و تاریخ باستانی ایران توجه داشتند و این توجه و علاقه‌مندی به اشکال گوناگونی بروز و ظهور یافته است.
-
نگاهی به کتاب «کیهان ایرانی و فلسفه یونانی»؛
اندیشه متداول شاهنشاهی هخامنشی بر کیهان‌شناسی زرتشتی استوار بوده است
آنچه در کتاب «کیهان ایرانی و فلسفه یونانی» روشن می‌شود، در درجه نخست ارتباط مغان زرتشتی با افلاطون و هم‌قطاران مسلم دانسته شده است و اینکه سرزمین‌های ایرانی و یونانی با تفکراتشان با یکدیگر رابطه فرهنگی درخور توجهی داشته‌اند.
-
گفت‌وگو با سیروس نصراله‌زاده، شایسته تقدیر کتاب سال؛
گورنوشته‌های زرتشتی چالش کمبود منابع پایان ساسانیان را مرتفع می‌کند
سیروس نصراله‌زاده، مولف کتاب «کتیبه‌های خصوصی فارسی میانه ساسانی و پساساسانی» گفت: پژوهشگران تاریخ و فرهنگ و زبان‌های باستانی که در این حوزه کار می‌کنند می‌توانند گورنوشته‌های ساسانی را که به شکل کامل گردآوری شده تحلیل کنند.
-
گفت‌وگو با نامزدهای چهل‌ودومین جایزه کتاب سال-۳۰
شورش‌های دهقانی و زردشتی‌گری محلی کتابی کم‌نظیر در تاریخ ایران است
کتاب «پیامبران بومی‌گرای ایران در سده‌های آغازین اسلام: شورش‌های دهقانی و زردشتی‌گری محلی» باید بگویم که اثری کم نظیر است و از جنبه‌هایی به تاریخ ایران پرداخته و مسائلی را مورد بحث قرار داده که کمتر در کتاب‌های تاریخی یا ایران‌شناسی به آن‌ها پرداخته‌اند.
-
از سوی مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی؛
«ایلام باستان؛ پیدایش نخستین حکومت متمرکز در فلات ایران» بررسی می‌شود
نشست «ایلام باستان؛ پیدایش نخستین حکومت متمرکز در فلات ایران» در مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی برگزار می‌شود.
-
هخامنشیان در حافظه سیاسی جهان باستان؛
چرا هگل امپراتوری هخامنشی را نخستین امپراتوری تاریخ می‌داند؟
هگل، فیلسوف مشهور آلمانی ایرانیان را نخستین ملت تاریخی و امپراتوری هخامنشی را نخستین امپراتوری تاریخ می‌داند و می‌گوید: «از دیدگاه سیاسی، ایران زادگاه نخستین امپراتوری راستین و حکومتی کامل است که از عناصری ناهمگن [بی‌گمان به معنای نسبی] فراهم می‌آید.»
-
معرفی مجموعه سرزمین ملایر- ۳
در دشت ملایر چه گذشت؟/ روایت‌هایی از سپاه اسکندر مقدونی و داریوش سوم در یک کتاب
همدان - در جلد سوم مجموعه سرزمین ملایر نوشته حسن‌رضا رفیعی به رخدادهای تاریخی از دشت ملایر اشاره شده که از جمله آن می‌توان به استراحت سپاهیان اسکندر مقدونی و عبور داریوش سوم از دشت ملایر اشاره کرد.
-
به مناسبت جشن سپندارمذگان؛
سپندارمذگان و پژوهشی ژرف در کتاب اوستا و تاریخِ دینی ایرانیان باستان
جشن‌های بسیاری از روزگاران دور و با نوآوری در نگرش زیبای نیاکانمان در فرهنگ مردمان ایران به یادگار مانده است که با پژوهشی ژرف در کتاب «اوستا» و تاریخِ دینی ایران باستان و با بررسی آیین‌های ملی این سرزمین این جشن‌ها نمود پیدا می‌کند.
-
در دانشگاه تهران؛
کارنامه آرتور کریستن سن ارزیابی می‌شود
نشست ارزیابی کارنامه آرتور کریستن سن در تالار استاد عباس اقبال آشتیانی دانشگاه تهران برگزار می‌شود.
-
در خانه اندیشمندان علوم انسانی؛
کتاب «تاریخ نهاد در عصر ساسانی» نقد و بررسی می‌شود
کتاب «تاریخ نهاد در عصر ساسانی» در نشستی با حضور اساتید تاریخ در خانه اندیشمندان علوم انسانی نقد و بررسی می‌شود.
-
با موضوع بررسی هنر ایران در ادوار مختلف؛
کتاب «تاریخ هنر ایران» به چاپ دوم رسید
قزوین- کتاب «تاریخ هنر ایران»، تالیف شیما احمدصفاری و ملیکا کیوانی‌نژاد به چاپ دوم رسید.
-
معرفی مجموعه سرزمین ملایر - ۱
ملایر شهری بنا شده بر روی ویرانه‌های دهکده چوبین/ رد سپاهیان شاه کیانی در «لشکردر» ملایر
همدان - در جلد نخست مجموعه پنج جلدی سرزمین ملایر، نویسنده به کندو کاو پیشینه ملایر در شاهنامه فردوسی پرداخته و می‌پندارد که شهر امروزی ملایر بر روی ویرانه‌های دهکده چوبین بنا شده است.
-
از سوی انتشارات شیرازه کتاب ما؛
«نژادپرستی و افراط‌گرایی» منتشر شد
کتاب «نژادپرستی و افراط‌گرایی» به تعامل پیچیده بین میراث فرهنگی و درگیری‌های ژئوپلیتیکی در منطقه قفقاز می‌پردازد، به ویژه با تمرکز بر مناطق قره باغ، نخجوان و آذربایجان. ایده اصلی کتاب این است که میراث فرهنگی و بناهای تاریخی منطقۀ قفقاز نقش مهمی در نزاع‌های ژئوپلیتیکی در این منطقه داشته است.
-
«جشن مهرگان» و «مهارت ساختن و نواختن رباب» ثبت جهانی شدند؛
جشن مهرگان در باور ایرانیان باستان آیینی همسنگ نوروز است
سیدرضا صالحی امیری، وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گفت: جشن مهرگان در باور ایرانیان آیینی همسنگ نوروز است. ایرانیان همچنان که در نخستین ماه از فصل بهار مجموعه‌ای از مناسک و جشن‌هایی برای پاسداشت شکوفایی دوباره طبیعت برگزار می‌کردند.
-
کارگاه معرفی کتاب و داستان‌نویسی تاریخی و روایی؛
تاریخ ایران باستان در بلغارستان روایت شد/ امتداد فرهنگ ایرانی از شرق دور تا اروپا
مسعود احمدی، رایزن فرهنگی ایران در بلغارستان با ارائه نقشه‌های متعدد از ایران فرهنگی و ایران تاریخی و جغرافیایی تأکید کرد که فرهنگ ایرانی از شرق دور تا اروپا امتداد داشته و دارد و در تمام نقشه‌های دوران باستان و بعد از آن جنوب جغرافیایی ایران به نام خلیج فارس ثبت شده و شمال آن تا جنوب سیبری امتداد داشته است.
-
کتاب «خلاصه تاریخ هنر» به چاپ سی و دوم رسید؛
دوره‌های پیش از تاریخ و خاستگاه‌های تمدن و نخستین آثار هنری و تاریخی
کتاب «خلاصه تاریخ هنر» نوشته پرویز مرزبان از دوره‌های پیش از تاریخ و خاستگاه‌های تمدن و نخستین آثار هنرهای تجسمی، معماری و پیکره سازی و نقاشی سخن می‌گوید و در ادامه به شرح تحولات عمده هنر در جامعه بزرگ باستانی تا آغاز مسیحیت می‌پردازد.
-
در نشست صمیمانه دبیر جشنواره با فعالان فضای مجازی مطرح شد؛
تولیدکنندگان محتوا نیاز به تسهیل‌گری دارند/ رابطه میراث فرهنگی با فناوری و نوآوری
علیرضا تابش دبیر سومین جشنواره بین‌المللی چندرسانه‌ای میراث‌فرهنگی در نشستی صمیمانه با فعالان فضای مجازی به بررسی اهمیت و چالش‌های این حوزه پرداخت.
-
در سلسله نشست‌های نقد و بررسی کتاب؛
بررسی بازچاپ متن‌های نایاب باستانی ایران؛ از اوستا تا وندیداد
نشست «بررسی بازچاپ متن‌های نایاب باستانی ایران» در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار می‌شود.