به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اين اثر در صدد بررسي مساله اعتقاد به مبدا غيبي و ماوراء طبيعي براي عالم وجود به عنوان علةالعلل و واجب‌الوجود از طريق عقلي است.

بر اساس مطالب كتاب، درباره شناخت خداوند، دو ديدگاه كلي مطرح شده است؛ ديدگاه مثبتان و ديدگاه منكران. 
1: ديدگاه مثبتيان:
اين گروه خداوند را شناخت‌پذير دانسته‌اند، كه خود بر دو دسته‌اند: الف) عقل گرايان؛ از راه عقل و خرد، خداوند را معرفي كرده و قابل شناخت در حد خود دانسته‌اند. ب)شهودگرايان؛ راه شناخت خداوند را از طريق شهود و معرفت باطني مي‌دانند.

2: ديدگاه منكران:
اين گروه بشر را از معرفت خداوند ناتوان دانسته‌اند، كه اينان نيز بر دو دسته‌اند: الف) تجربه‌گرايان؛ تنها راه شناخت و اثبات موجودات را منحصر در تجربه مي‌دانند. ب) ظاهرگرايان؛ منكر ماوراي طبيعت و ظاهرند.

عقل گرايان: عقل گرايان، آن دسته از متفكراني هستند، كه حجيت و اعتبار عقل را در معرفت پذيرفته و اصول و مبادي عقلي را شالوده‌هاي معرفت بشري مي‌دانند. پيروان اين نظريه عبارتند از: ارسطو و پيروان او در يونان قديم؛ دكارت و پيروان او در غرب جديد؛ فارابي و ابن‌سينا و همه متكلمان اماميه و معتزله و اشاعره در حوزه عقل نظري، نه عملي. پيمودن راه عقل براي نيل به معارف الهي، به مهارت ويژه‌اي نياز دارد و كار آساني نيست.

شهودگرايان: شهودگرايان نيز بر اين باورند كه وجود خدا و حقايق ماوراي طبيعي، تنها ابزار دل، و روش اشراق و شهود دروني شناخت‌پذير است. برخي از شهودگرايان، عقل را در شناخت خداوند كافي نمي‌دانند، هرچند بر لزوم آن تاكيد مي‌كنند. طرفداران اين نظريه عبارتند از: عرفاي اسلامي و غير اسلامي و بسياري از فلاسفه جديد غرب، و روان‌شناسان و روان‌كاوان دين‌ورز.
نقد اين ديدگاه: اين روش، اگرچه در زمينه خداشناسي پذيرفته است؛ ولي از روش عقلي بي‌نياز نيست؛ زيرا: الف) دريافت‌هاي شهود، احتمال تدليس و تلبيس شيطان در آن وجود دارد. ب) روش شهودي جنبه فردي دارد و قابل احتجاج بر ديگران نيست، مگر آن كه از روش عقلي و اصول فلسفي بهره‌گيري شود.

تجربه‌گرايان: تجربه‌گرايان كساني‌اند كه راه شناخت حقايق را منحصر در مشاهده و تجربه حسي مي‌دانند. تجربه‌گرايي در تاريخ انديشه بشر، سابقه‌اي ديرينه دارد. شكاكان يونان باستان به اصالت تجربه، گرايش داشتند و با فلسفه عقلي مخالفت مي‌ورزيدند.

شكل نوين تجربه‌گرايي به قرن هفدهم ميلادي برمي‌گردد و افرادي چون: فيلسوف فرانسيس بيكن(1561-1626)، جان لاك (1632-1704) و ديويد هيوم (1711-1776) اين نظريه را داشتند. از آنجا كه حس و تجربه به جز در محسوسات راه ندارد، بر مبناي تجربه‌گرايي، نه مي‌توان وجود و صفات خدا را اثبات كرد و نه انكار كرد. بر اين اساس، آنان هم با الهيون مخالفت مي‌كنند و هم با ماديون.
نقد اين ديدگاه: يك سلسله مفاهيم و اصول معرفتي وجود دارد كه هرگز قابل ادراك حسي و تجربي نيست و در عين حال از قبول آن گريزي نيست، مفاهيم و اصولي چون: ضرورت و امتناع و اصل عليت (وابستگي موجودي به موجود ديگر) و اصل امتناع تناقض.

ظاهرگرايان: مقصود از ظاهرگرايان، گروهي از محدثان مسلمانند كه عقل و تفكر عقلي را در دين‌شناسي معتبر نمي‌شمارند و تنها راه درك حقايق در حوزه اصول و فروع را، نصوص ديني مي‌دانند. طرفداران اين نظريه عبارتند از: حنابله و اهل حديث از اهل سنت، و اخباريون از شيعه. 

در زمينه نقد اين ديدگاه بايد گفت كه حقايق را بايد با نيروي آسماني شناخت، منافاتي با شناخت آنها به توسط عقل ندارد؛ زيرا عقل نيز عنصري آسماني است. ثانيا؛ با انكار معرفت عقلي و اعتبار آن، راه براي اثبات شريعت مسدود خواهد شد، و حتي قرآن و حديث نيز اثبات نخواهد شد. ثالثا؛ تفكر عقلي در قرآن، مورد تشويق و تاكيد قرار گرفته است. خداوند متعال مي‌فرمايد: «ان شر الدواب عندالله الصم البكم الذين لا يعقلون؛ بدترين جنبندگان نزد خدا، افراد كر و لالي هستند كه انديشه نمي‌كنند(انفال، آيه 22)». رابعا؛ در روايات نيز، بر اعتبار عقل تاكيد شده است. از امام علي(ع) نقل شده كه فرمود: «فبالعقل عرف العباد خالقهم و انهم مخلوقون، و انه المدبر لهم و انهم المدبرون...، و عرفوا به الحسن من القبيح؛ به واسطه عقل است كه بندگان خالق خود را شناخته و خود را به عنوان مخلوق مي‌شناسند و اين كه خدا مدبر آنان و آنان تحت تدبير اويند...، و به واسطه عقل است كه حسن از قبيح شناخته خواهد شد». خامسا؛ در قرآن و سنت، مجموعه‌اي از معارف بلند وجود دارد، كه تنها از راه عقل و تدبر قابل درك است.

كتاب حاضر در چهار فصل سامان يافته است. راه‌هاي شناخت خداوند، توحيد و شرك، صفات خداوند و افعال الهي، عناوين فصول چهارگانه اين اثرند.

چاپ نخست كتاب «خداشناسي و پاسخ به شبهات» در شمارگان 2000 نسخه، 344 صفحه و بهاي 35000 ريال راهي بازار نشر شد.