به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اين برنامه از ساعت 14 تا 30/18 روز چهارشنبه(چهارم خرداد ماه) با حضور دكتر علي لاريجاني، رييس مجلس شوراي اسلامي، حجت‌الاسلام دكتر رسول جعفريان، رييس كتابخانه، موزه و مركز اسناد مجلس شوراي اسلامي، علي ططري، دبير اين همايش و رييس مركز اسناد كتابخانه مجلس و جمعي از پژوهشگران تاريخ مجلس و علوم سياسي برگزار شد.

در ابتداي اين برنامه علي ططري با ارايه گزارشي از نخستين دوره اين همايش كه روز 31 خرداد سال گذشته برگزار شد، بررسی مجالس دوره پهلوی نخست از دوره چهارم تا دوازدهم را دايره اصلي پژوهش‌هاي اين همايش خواند و گفت: بر اساس 135 پيشنهاد و نظري كه از صاحب‌نظران دوره گذشته اخذ شد، موضوع اصلي اين همايش تعيين شد.

وي با اشاره به اقدامات فراواني كه ظرف يك سال گذشته در حوزه تاريخ‌نگاري مجلس انجام شده است، انعقاد بيش از 60 طرح پژوهشي كه در پايان در قالب كتاب منتشر خواهند شد را از جمله اين اقدامات برشمرد و اظهار داشت: «سال كتاب‌هاي اسنادي» عنواني است كه براي فعاليت‌هاي پژوهشي سال جاري كتابخانه مجلس قرار داده‌ايم. 

اين مدرس و پژوهشگر تاريخ معاصر ادامه داد: همچنين در زمينه آثار اهدايي به اين مركز نيز در طول دو سال گذشته، دوره طلايي را پشت سر نهاديم. در اين زمان بيش از 10 مجموعه ارزشمند از آثار قديمي به اين مركز اهدا شد كه بيشتر آنها به دكتر حسن رهاورد طي شش مرحله اهدا اختصاص دارند. اهداي اين مجموعه موجبات توليد و نشر كتاب‌هاي «رهاورد حسن» و «دست‌نوشته‌هاي فروغي» را فراهم كرد.
رييس مركز اسناد كتابخانه مجلس با اشاره به حجم فراوان آثار گردآوري شده و اهدايي در مركز اسناد كتابخانه مجلس، تصريح كرد: بر اساس اين اسناد نويافته كتابخانه مجلس، مي‌توان تاريخ معاصر را دوباره نوشت.

دبير هماش با بيان اين كه «در اين دوره بيش از 40 مقاله شرايط لازم براي ارايه در اين همايش را داشتند، اما به دليل كمبود وقت، 11 مقاله برگزيده شدند» درباره اين مقالات يادآور شد: در مقايسه با سال گذشته اغلب مقالات به آقايان اختصاص داشت. همچنين بيشتر آنها توسط فارغ‌التحصيلان مقطع كارشناسي ارشد به رشته تحرير درآمده بودند. بيشترين تعداد مقاله‌ها از تهران و سپس اصفهان ارسال شده بودند. در اين ميان توجه به مسايل انتخابات، مسايل اجتماعي مجلس، شخصيت‌هاي سياسي و نمايندگان پرنگ‌تر بود. همچنين سه تن از پژوهشگران اقليت‌هاي ديني نيز مقالات خود را در محورهاي اعلام شده به دبيرخانه اين همايش ارسال كردند.

سپس حجت‌الاسلام دكتر رسول جعفريان، رييس كتابخانه، موزه و مركز اسناد مجلس شوراي اسلامي، درباره اختصاص موضوع اين همايش به دوره رضاشاه و پهلوي اول گفت: درباره مجالس اول دوران مشروطه اطلاعات فراواني وجود دارد، اما درباره مجالس دوره پهلوي اول، اطلاعات و گزارشات مبسوط، اندك‌اند.

وي بررسي اين دوره تاريخي را از آن جهت كه پس از مدتي مجلس حالت مرده‌اي به خود گرفت و دچار ركود بي‌سابقه‌اي شد، با اهميت توصيف كرد و يادآور شد: بررسي دموكراسي كه به شكل ناقص به كشور ما راه يافت و متولد شد، مطالعه اين مساله كه توده مردم پس از مشروطه هوشياري لازم را براي حفظ دستاوردهاي انقلاب مشروطه نداشتند و به نوعي يك عقب‌ماندگي در تمامي ابعاد زندگي مردم راه يافت، از جمله مسايل مهمي‌اند كه بررسي آنها در اين دوره از تاريخ مجلس با اهميت تلقي مي‌شود.

رييس كتابخانه مجلس در پايان سخنان خود خواستار عنايات بيشتر رييس مجلس شوراي اسلامي و شهردار تهران براي هرچه سريعتر ساخته شدن ساختمان جديد كتابخانه مجلس شوراي اسلامي شد.
در ادامه نشست نخست اين همايش، مقالات «مجلس شوراي ملي: راهرويي براي بنيان‌گذاري سلطنت مطلقه» نوشته دكتر محسن خليلي، «شكاف‌هاي اجتماعي، مجلس ضعيف، دولت لوياتاني» اثر دكتر عليرضا سميعي، «مجلس، فرهنگ، مفاخر فرهنگي و ملي(مطالعه موردي فردوسي)» اثر دكتر عباس قديمي، «مجلس پنجم و علل ناكامي جريان جمهوري‌خواهي» نوشته دكتر سينا فروزش و «بررسي اسناد انتخابات ارمنيان در دوره پهلوي اول» از سوي آرپي مانوكيان، ارايه شدند.

همچنين دكتر علي لاريجاني رييس مجلس شوراي اسلامي با اشاره به اين كه پس از مشروطه دچار دو دوره کودتا، دو تعطیلی و دو دیکتاتوری بدخیم در کشور شديم، اظهار داشت: چنانچه با نگاه کالبد‌شکافانه به این دوره زمانی بنگریم، در خواهيم يافت که چگونه این روند طی شد و آن را درس عبرتی برای خود می‌سازیم. دوران پس از مشروطه و اواخر دوره قاجار فضای دیکتاتور مأبانه‌اي داشت، شرایط به‌گونه‌ای بود که تفکر مشروطه‌زاده شد، فضای بی‌بند و باری از آزادی وجود داشت و هیچ‌ ضابطه‌مندی ديده نمي‌شد. این فضای هرج و مرج نیاز به آرامش و امنیت را زنده کرد.

لاریجانی در ادامه گفت: اگر به بحث آزادی فکری چه در دوره آزادی مشروطه و چه دیکتاتوری نگریسته شود، مشخص خواهد شد، چنانچه چارچوب‌های قانونی رعایت می‌شدند، گسستگی در احزاب و مطبوعات نداشتیم و زمینه دیکتاتوری به وجود نمی‌آمد. لازمه برقراری امنیت در کشور چارچوب‌های قانونی است.

رييس مجلس شوراي اسلامي تاكيد كرد: با کالبدشکافی دوره‌های مهم تاریخی، درس‌های مهمی برای نسل‌های آینده خواهیم داشت. 

سپس با حضوردكتر علی لاریجانی و دكتر رسول جعفریان از سه اثر «مجلس؛ دیروز، امروز»، «اسناد بانوان در دوران مشروطیت» و نخستین شماره فصلنامه «اسناد بهارستان» رونمایی شد. 
 
در ادامه اين همايش يك روزه، با ارايه مقالات «نقش مجلس در دولتي‌شدن اقتصاد ايران در دوره رضاشاه» نوشته، دكتر ابراهيم اصلاني، «مجلس و روابط ايران و آلمان» اثر غلامرضا عزيزي، «مساله سلب مصونيت نمايندگان مجلس» تاليف دكتر عليرضا ملايي‌تواني، «مجلس پنجم و به قدرت رسيدن رضاشاه» نوشته دكتر مرتضي دهقان­نژاد، «بررسي انديشه و عملكرد سياسي علي دشتي در مجالس شوراي ملي در دوره رضاشاه (1320-1306)» تاليف دكتر علي­اكبر جعفري و «بررسي شاخص­هاي انحطاط نهادي مجلس ايران در عصر رضاشاه» از سوي شيوا جلال­پور، به كار خود خاتمه داد.