به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، سومین میزگرد منشور اخلاق نوسندگی عصر دیروز (12 مرداد) با حضور محمدحسین ساکت، مولف، صاحب نظر حوزه حقوق و مدرس دانشگاه، جواد محقق، نویسنده، شاعر و روزنامه نگار و احسان عباسلو، نویسنده و دبیر نشست، در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد. 

در این نشست، محمدحسین ساکت با ارایه تاریخچه‌ای از دستورالعمل فن نویسندگی در گذشته گفت: «جاهز»، نویسنده چیره دست و نابغه جهان اسلام، نخستین فردی است که در مسیر آموزش نویسندگی گام برداشت. وی فردی دلبسته به کتاب، کتابخوانی و نویسندگی بود و خود به کتاب‌نویسی، رونویسی، ویرایش و کتاب‌فروشی می‌پرداخت. وی بیش از 176 کتاب نوشت. 

وی با اشاره به اینکه جاهز دو رساله با عناوین «رساله فی مدح الوراق» و «رساله فی ذم الوراق» نوشته که هر دو در تاریخ ناپدید شده‌اند، افزود: از جمله ویژگی‌های یک نویسنده خوب به تعبیر جاهز، پاک نیتی، آراستگی، پرهیزکاری، تعهد نویسندگی، خوش‌خطی، رعایت آیین‌ نگارش، بی‌توجهی به دستورات حاکمان ستمگر و پرهیز از تملق اشخاص است. نویسنده باید به آنچه می‌نویسد، اعتقاد داشته باشد، درغیر اینصورت بار اخلاقی و تاثیرگذاری بسیاری آن در جامعه کمرنگ می‌شود. 

ساکت با تاکید بر اینکه تمام نویسندگان گذشته تلاش کردند تا منشوری برای فن نویسندگی و تعهد اخلاقی در جامعه ایجاد کنند، یادآور شد: مباحث حق مولف که امروز مطرح شده از قرون هفت و هشت هجری در کتاب‌های پیشینیان اسلامی موجود بوده اما این امر در دوران جدید از قرن نوزدهم میلادی قانونمند شده است. 

این مدرس دانشگاه یادآور شد: منشور اخلاق نویسندگی نیازمند ضمانت اجرایی و تایید مقامات رسمی کشور است تا به لحاظ حقوقی مصوب شود و به صورت یک ماده یا آیین‌نامه قضائیی درآید، اما به‌هرحال نمی‌توان برای تعهد نویسندگی یک تحکم ایجاد کرد، جامعه نویسندگی باید این مساله را قبول کرده و بدان معتقد شوند. 

وی با ارایه راهکاری برای فرهنگ‌سازی منشور تعهد اخلاق میان اهالی قلم گفت: با فراخوان یک همایش یک روزه و دعوت از نویسندگان سراسر کشور می‌توان هم از نظرات اهالی قلم استفاده کرد و هم در فرهنگ‌سازی منشور گامی برداشت. همچنین می‌توان از الگوهای خارجی نیز برای تدوین مفاد منشور استفاده کرد. 

در ادامه نشست، محمدجواد محقق با یادآوری اینکه مبحث منشور اخلاق نویسندگی برای نخستین بار، چهاردهم تیر توسط موسسه خانه کتاب مطرح شد، توضیح داد: دغدغه‌ها و توجهات رسانه‌ها به تدوین منشور اخلاق نویسندگی نشان دهنده اهمیت این موضوع است. 

وی ادامه داد: یکی از موارد مطرح شده از سوی رسانه‌ها، ابهام تدوین منشور اخلاق نویسندگی توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. نهادی چون وزارت ارشاد یک وزنه در فعالیت‌های فرهنگی کشور محسوب می‌شود و نمی‌توان نقش آن را در تدوین چنین منشوری انکار کرد. البته برای تدوین منشور نویسندگی باید از نظرات اهالی قلم نیز در تدوین مفاد آن استفاده کرد. 

وی با اشاره به اینکه طبقات اجتماعی ایران در گذشته تاریخی عناوینی چون فتوت‌نامه‌ها، پندنامه و اندرزنامه برای رعایت اخلاق در جامعه پزشکی، مهندسی، معماری یا حتی کسبه‌ها تدوین کردند، افزود: فقدان ضمانت اجرایی کاستی این‌گونه منشورها در طول تاریخ محسوب می شود، اما این مباحث طرح شده کم‌لطفی رسانه‌ها را نیز می‌رساند، چراکه هرچه بدون ضمانت اجرایی و قانون است، دال بر بی‌توجهی اقشار و جوامع نیست. بسیاری از مناسبت‌های اجتماعی، فعالیت‌های شغلی، مناسک ازدواج و غیره بدون ضمانت و منشور اخلاقی توسط افراد رعایت می‌شود و هیچ ضمانت کتبی ندارد.

وی درادامه افزود: بهترین روش برای تدوین منشور اخلاقی نویسندگی، اعلام یک فراخوان به سراسر کشور و برپایی نشست‌ها و جلسات برای استفاده از آرای اهل قلم است. در این جلسات می‌توان حداقل مفادی برای منشور آماده کرد و نسخه دوم آن را برای نظرخواهی اهالی قلم برای‌شان ارسال کرد. مسوولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر نهادهای تابعه فرهنگی نیز باید موظف به ارایه این منشور به مجلس شورای اسلامی و کمیسیون فرهنگی مجلس شوند تا این منشور با ماده‌های قانونی پخته شود. 

وی یادآور شد: البته برخی از مفاد مورد نیاز برای تدوین منشور اخلاقی اکنون در قانون موجود است و در شکایت‌های قانونی به آنها ارجاع می‌شود ولی این مفاد برای تبدیل شدن به یک منشور واحد، نیازمند تکامل هستند.