جمعه ۲۵ شهریور ۱۳۹۰ - ۰۹:۰۹
مديريت زبان و جايگاه خاموشي در آثار سخنوران فارسي

كتاب «طعم سكوت» (مديريت زبان و جايگاه خاموشي در آثار سخنوران فارسي) نوشته دكتر قاسم صافي، دانشيار دانشگاه تهران است. در اين كتاب مولف 60 سخنور برجسته را با استناد به گفتار به گفتار آنان در باب سكوت، اهميت خاموشي، مضار پرگويي و آفات زبان بيان مي‌كند._

به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، «طعم سكوت» با تقريظ استاد دكتر محمد ابراهيم باستاني پاريزي نويسنده، مورخ و انديشمند صاحب‌نظر معاصرآغاز مي‌شود. با ديباچه مؤلف درباره موضوع كتاب، سبب تأليف و فايده آن ادامه مي‌يابد و مؤلف پيش از آنكه افكار و نظريات حدود 60 سخنور برجسته را با استناد به گفتار آنان در باب سكوت و اهميت خاموشي و مضار پرگويي و آفات زبان بيان كند، تحليلي سودمند از موضوع كتاب در فصل‌هاي مختلف به دست مي‌دهد. 

در اين كتاب كه مخاطب آن همه اقشار و طبقات اجتماعي در سطوح مختلف‌ا‌ند، ذكري از مفاهيم، ملزومات سكوت، آفات زبان و قدرت نهفته در آن از ديدگاه تعداد زيادي از حكيمان و سخنوران برجسته به ميان مي‌آيد و از نظر تعيين حدود و دوره‌هايي از تاريخ ادبيات ايران در توصيه به سكوت، درست‌گويي، تهذيب زبان، نحوه به كارگيري و كنترل آن، التفات به تجارب پر عبرت گويندگان پيرامون منزلت خاموشي و بررسي ابعاد و جوانب آن، با اهميت است و از سويي، حاوي يكي از مباحث مهم روانشناسي، تربيت، مديريت، فنون آموزش بيان و از مباحث پايه و اساس براي كسب توفيق در زندگي و راهنمايي به سوي نيكبختي و كمال انساني و ابزاري براي رشد و بالندگي، توسعه اجتماعي و اقتصادي به شمار مي‌رود و مي‌تواند براي تامين روابط سالم اجتماعي افراد، كاهش رنج‌ها، رفع مصائب، ابتلائات اجتماعي تاثيرگذار باشد. 

همچنين به عنوان تداوي روحي و نسخه درماني پزشكان معالج در خود آرامي و خود فهمي كه نشاني از فرهنگ متمدن پيشرفته مردم ايران دارد، مورد مطالعه واقع مي‌شود و هركس در هر سن، هر مقام، هر شغل، حرفه و در هر مرحله از زندگي، چنانچه بخواهد مي‌تواند با مطالعه آموزه‌هاي اين كتاب و تمرين تسلط و مهارت در گفتار به پيروي از مضامين آن كه با نثري روان بيان شده است، تغييراتي سازنده و مثبت در خويش پديد آورد و دنياي بهتري براي حفظ تندرستي خود و سلامت عمومي جامعه و خدمت به همنوع ترسيم كند. 

سخنوران و انشاپردازان مطرح در اين اثر، مهارت و استادي خود را در موضوع سكوت و خاموشي، با شيوه‌اي گيرا، شعرهاي جذاب و مضامين ظريف گفته‌اند و به اقتضاي استعداد و هنر و درك خود، فضيلت خاموشي و ركاكت كلام را بيشتر نمايانده‌اند و ضمن برشمردن زيانبار زياده‌گويي و پرحرفي، اهتمام به خاموشي يا كم‌گويي و مهار سخن را مؤثرترين ترياق براي رفع مصايب و ابتلائات اجتماعي و برقراري مدينه فاضله معرفي كرده‌اند. 

سخنوران و انشاپردازان مطرح در اين اثر، اكسير حيات و كيمياي سعادت را، مواهب احراز عادت و توانايي در كنترل زبان و مديريت گفتار دانسته، آن را نسخه درمان و اسباب انبساط خاطر و اغتنام فرصت‌ها نشان داده‌اند و به حق از عهده آن به زيباترين وجه برآمده‌اند.

مطالب اين كتاب داراي نظم تاريخي است و بيان احوال و مضامين فكري رجال ادب در موضوع مورد بحث، بر اساس تقدم تاريخ زندگي و خاموشي مطلق آنان مرتب شده است. همه تاريخ‌ها بر حسب سال‌هاي هجري قمري با نشانه اختصاري «ق» است، مگر دوره معاصر كه بر اساس سال هجري شمسي با نشانه اختصاري «ش» و نويسندگان خارجي با نشانه «م» مخفف سال ميلادي به صراحت قيد شده باشد. 

قاسم صافي در بخشي از كتاب نوشته است: «چون اعتبار موضوع خاموشي و سكوت و مضار و سودمندي لب گويا و لب خاموش نزد شاعران و نويسندگان متفاوت است و مطالعه و بررسي جميع ابعاد آن از ديد همه آنان كه در اين زمينه، صاحب‌نظر و داراي آثارند و به اطناب مي‌انجامد، به ناگزير تحليل آرا و افكار تعدادي از سخنوران بزرگ، كه نمونه‌هاي متنوع و ممتازي پيرامون اين موضوع در آثار آنها وجود دارد، مدنظر قرار گرفت و اشعار سايرين كه به صورت تك بيت يا دوبيتي به تفاريق گفته شده و گويا و قابل فهم است، بدون شرح آورده شد.» 

وي در ادامه مي‌نويسد: «ان‌شاءالله اگر عمري باشد و ذوقي كه به گمانم دور نيست همچون هم سن و سالانم سرآيد، اين كار به عون راهنمايي انديشمندان ارجمند از مجموعه همه سرآمدان اين رشته در طبع بعد، كامل شود با ايقان به اينكه خدمت شايسته‌اي به فرهنگ ايران زمين و هموطنان خود انجام گرفته باشد و مقتضاي يك جامعه متحرك و زنده و سالم، از آن، بهره‌برداري شود.» 

«نعمت بيان و آفات زبان»، «قدرت كلام و سخن آگاهانه»، «فضيلت خاموشي در برخي از تعاليم اسلامي و اخلاقي»، «تعليم سكوت»، «تجلي مضامين سكوت» و «خاموشي در آثار سخنوران فارسي» عناوين فصل‌‌هاي كتاب است. 

نويسنده در پايان كتاب، فصلي نيز به عنوان نتيجه و حاصل كلام اختصاص مي‌دهد و از مجموع آنچه گفته نتيجه مي‌گيرد كه سكوت، ابعاد مختلف و كاربردهاي متفاوت دارد و در آثار تعليمي و دواوين شاعران ايران و جهان، مفهومي پرمعنا يافته و فضايي امن براي آدمي در بازنگري خود و زمينه‌ساز بازخواني افكار و وسيله‌اي مهم براي كنترل رفتار و كردار و سرشار از گفتني‌ها و علامت‌هاست. اكتسابي و يادگرفتني است و ممارست در آن، به رشد شخصيت انسان از هر دين و مذهب و مسلكي كه باشد، كمك مي‌كند، انسان را جهت صحيح مي‌دهد و توفيقات فردي و اجتماعي براي او پديد مي‌آورد و از عوامل مهمي است كه از پرتو آن، مي‌توان زمينه صلح و آشتي را در جهان مهيا كرد و به آفريدگار هستي نزديك شد. 

چاپ نخست كتاب «طعم سكوت» (مديريت زبان و جايگاه خاموشي در آثار سخنوران فارسي) نوشته دكتر قاسم صافي، دانشيار دانشگاه تهران در ۳۴۰ صفحه با صفحه‌آرايي مناسب، مطالب زيادي در حجم كم با ذكر دقايق شواهد و مراجع در آن جاي داده شده است. اين كتاب با شمارگان هزار نسخه و بهاي ۹هزار تومان با جلد گالينگور و نفيس از سوي انتشارات دانشگاه تهران به بازار نشر عرضه شد.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها