كتاب «زن در تاريخ و انديشه اسلامي» به قلم دكتر فتحيه فتاحيزاده، تهيه مركز پژوهشهاي اسلامي صدا و سيما، از سوي موسسه بوستان كتاب به چاپ چهارم رسيد.-
زن در فرهنگسازي جوامع بشري، تاثير بهسزايي داشته و دارد. بر اين اساس، همواره مورد گفتوگوي انديشوران جهان بوده است. در اين راستا، پژوهشگران مسلمان نيز در عرصههاي گوناگون علمي و ديني به آن پرداختهاند. اسلام در هر شرايطي بر آگاهي، بيداري، آزادگي، انتخاب و خلاقيت زن تاكيد ميورزد و هرگز نگاه ابزاري به زن را ـ چه به نحو تفريطي يا افراطي ـ بر نميتابد.
اسلام به زن نگاهي عبادي ـ خليفةاللهي دارد. از اينرو توصيه ميكند كه گوهر وجودياش را ارزان معامله نكند.
«زن» نيمي از پيكره اجتماع انساني است. شخصيت، رفتار، فرهنگ و انديشه او بيگمان در شكلگيري جامعه انساني نقش مهمي ايفا ميكند. در تاريخ بشر «وجود زن» شان و شخصيت او، حدود اختيار وي در حيات بشري و پيوند او با مرد و موقعيتش در سنجش با مرد همواره مورد گفتوگو بوده است. در بستر فرهنگي و اعتقادي كه اسلام ظهور كرد، شخصيت، حقوق و جايگاه زن به گونهاي خاص تفسير ميشد.
آيين اسلام در مقابل با آنچه در آن روزگار بوده است، گاهي موضع تكذيب داشته و در مواردي نيز به تصحيح يا تاييد آن پرداخته است. به اقتضاي آيات الهي، مفسران قرآن كريم نيز همواره از اين موضوع سخن گفتهاند و چگونگي شخصيت، حقوق زن و تحليل و تفسيرها در قرن چهاردهم، يكسره دگرگون شده است. اين دگرساني از جمله در پرسشهاي جدي و مهمي بود كه در آن روزگاران و با تحولهايي كه در دنياي غرب به وجود آمده بود و به سوي جامعه اسلامي گسيل شده بود، ريشه داشت.
مسائل مربوط به «زن» در قرن چهاردهم، از مهمترين دلمشغوليهاي متفكران بود و اين واقعيت را ميتوان از سويي، در نهضت «آزادي زنان» و از جانب ديگر، در واقعنگري برخي مسلمانان نوانديش، ريشهيابي كرد. چنان كه مبحث «شخصيت زن» معركه آراترين بحثهايي است كه نوانديشان اسلامي درباره آن به كاوش پرداختهاند.
همچنان كه مولف اين كتاب عنوان ميكند؛ «نظريهپردازان شخصيت» در روانشناسي با عنايت به رفتارهاي آدمي كوشيدهاند براي آنها تعبير جامع ارايه كنند. اين تلاشها باوجود تفاوتهاي عميق در بينشها، در يك امر مشتركاند و آن، كوشش براي وحدت بخشيدن پديدههاي رفتاري پراكنده است.
اين بينشها كه با عنوان «نظريههاي شخصيت» شهرت يافتهاند، از نقطهاي فراتر از تجربه محض به پديدههاي رفتاري نظاره ميكنند. «نظريه شخصيت» كه در اين تحقيق ارايه شده، نظريه تعاليم عالي اسلامي است. اين نظريه داراي چارچوبي از بينش، درباره سازمان رواني انسان است كه در اصل، ريشه در بينشهاي اسلامي دارد.
آنچه در عصر حاضر، طرح «مساله زن» را حساستر و پرجاذبهتر ساخته است، برخورد دوگانه نظام سرمايهداري غرب در برابر اين پديده فرهنگي ـ اجتماعي است.
غرب از يك سو با طرح شعارهاي فريبنده «آزادي زن» و «دفاع از حقوق زن» در ميان ملتهاي جهان، داعيه عدالتخواهي و ظلمستيزي دارد، از سوي ديگر، سختترين و بيشترين ستمها را بر پيكرهاش وارد ميسازد. مروري بر نگرشهاي مختلف، ما را به برتري موضع اسلام رهنمون ميشود. بدينترتيب، اگر معارف عالي اسلام درست ترسيم شود، تبليغات سوء بدخواهان در جامعه اسلامي، كمرنگ خواهد شد.
بر اساس محتواي اين كتاب، غفلت از واقعيتهاي پنهان و كوتاهي در بازشناسي هويت و شخصيت زن مسلمان، آحاد جامعه را با بحران هويت روبهرو ميسازد و آثار نامطلوبي در پيدارد.
اين پژوهش ميكوشد با «جامعنگري» و تكيه بر «شريعت» جايگاه و شخصيت واقعي زن را ترسيم كند. نويسنده اين اثر در تلاش است پس از بررسي شخصيت زن از نگاه تمدنهاي گوناگون بشري و آيينهاي مختلف به فرهنگ روزگار نزول (دوره جاهليت) بپردازد.
نويسنده، پس از آن نگاهي گذرا به وضع زن در رويكرد افراطي و به اصطلاح «فمينيستي» با عنايت به چگونگي شكلگيري اين انديشه و آسيبشناسي آن و پيآمدهاي اين جريان دارد.
همچنين بررسي مباني شخصيت زن از ديدگاه اسلام، با توجه به خلقت، حقوق و تعالياش از نظر اسلامي مورد اهتمام اين پژوهش است.
نويسنده اين كتاب، با پذيرش تفاوتهاي ميان زن و مرد، چگونگي اين تفاوت و نيز راز و رمزهاي آن را بيان كرده است. همچنين با طرح سوال بنيادين جايگاه شايسته و بايسته زنان و عوامل آسيبزاي آن، علل تنزل شخصيت و مقام زن در جوامع اسلامي را بررسي كرده و سپس با ارايه نمونههايي از شخصيت مطلوب زن از منظر اسلامي به بحث تجلي شخصيت زن در تاريخ پيامبران رو آورده است.
كتاب حاضر در شش فصل موضوع زن را از منظر تاريخ و انديشه اسلامي، بررسي ميكند. زن در گذرگاه تاريخ، مباني شخصيت زن از ديدگاه اسلام، تفاوتها و تمايزها، علل تنزل شخصيت و مقام زن در جوامع اسلامي و تجلي شخصيت زن در تاريخ انبيا، عناوين فصول اين اثرند.
چاپ چهارم كتاب «زن در تاريخ و انديشه اسلامي» را موسسه بوستان كتاب با شمارگان 8000 نسخه، 336 صفحه و بهاي 52000 ريال راهي بازار نشر كرده است.
نظر شما