حميد اسكندري ترجمه شرح «اوكانر» بر كتاب«گفتوگوها در باب دين طبيعي» نوشته ديويد هيوم را در دست ترجمه دارد. هيوم در اين كتاب، نظراتش را در قالب گفتوگويي سه نفره و سرشار از تضاد بيان ميكند. از همين رو، تاكنون نويسندگان زيادي براي مشخص كردن نظرات نهايي هيوم، بر اين كتاب شرح نوشتهاند.
وي «دين طبيعي» را يك اصطلاح قرن هجدهمي دانست و گفت: اين اصطلاح را ميتوان با «الهیات طبیعی» نيز مترادف قلمداد كرد. «الهیات طبیعی» یعنی الهیاتی که تنها به یاری قوای فکری انسان و بدون یاری وحی برپا شده باشد. هيوم در اين کتاب به سنجش این الهیات میپردازد و کاستیهای آن را نشان میدهد.
اين مترجم ادامه داد: هيوم در كتابش صحنهای دراماتیک خلق میکند و سه شخصیت را به گفتوگو در باب این موضوع مینشاند و میکوشد مواضع این سه تن را با قوت تمام تصویر کند تا خواننده شاهد یک گفتوگوی حقیقی باشد. در بخشهای دوازدهگانه این گفتوگو میتوان مباحث فلسفي مختلفی را پیگرفت، از جمله تاریخ شكاكيت و نسبت آن با مسيحيت، برهان طرح (برهان نظم) و برهان ماتقدم در اثبات وجود خدا و نیز مساله شر.
وي افزود: آن چه بر همه این مباحث سايه افكنده این پرسش است که آیا صفات خداوند را میتوان شبیه صفات انسان دانست، یعنی آیا الفاظی که برای توصیف خداوند به کار میبریم دارای معانی ایجابیاند که انسان توان فهم آنها را داشته باشد یا نه.
اسكندري هر يك از اشخاص این گفتوگو را داراي دیدگاهی متفاوت به اين مساله دانست و گفت: يكي از اين سه ديدگاه، «رازورزانه» یا عرفاني است که چیستیِ خداوند را چونان رازی یکسره ناگشودنی و ناشناختنی تلقی میکند.
اين مترجم ادامه داد: ديدگاه ديگر، «انسانگونهانگارانه» است که در مقابل ديدگاه رازورزانه یا عارفانه قرار دارد. اين ديدگاه، صفات خداوند را شبیه صفات انسان ميبیند، با اين تفاوت كه صفات خداوند را نامتناهي معرفي ميكند. بر اساس اين ديدگاه، از طريق فهم صفات انسان ميتوان صفات خداوند را دریافت.
وي افزود: رويكرد ديگري كه به نظر ميرسد مهمترين ديدگاه در اين اثر باشد، از زبان فردی شكاك به نام «فيلو» بیان میشود. او به هر دو ديدگاه رازورزانه و انسانگونهانگارانه به ديده انتقاد و ترديد مينگرد، هرچند به نظر میرسد که در پایان به دیدگاه رازورزانه میگراید. بسياري از شارحان اين کتاب، ديدگاه شكاكانه فيلو را موضع خود هيوم تلقي كردهاند.
اسكندري درباره شرحی که مشغول ترجمه آن است، گفت: دیوید اُكانر در اين اثر كه عنوان اصلي آن «Hume; on Religion» است، تمام بخشهای دوازدهگانه كتاب هيوم را شرح ميدهد. به همين دليل ميتوان آن را راهنمايي براي خوانش گفتوگوها در باب دين طبيعي نامید.
وي افزود: عنوان اين كتاب «راهنماي خوانش در باب دين طبيعي» است. اين كتاب را به سفارش انتشارات حكمت ترجمه كردهام و همين انتشارات نيز چاپ آن را بر عهده خواهد داشت.
نظر شما