به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا) به نقل از مجله كتاب فرانسه، آرشيو ناياب آثار و دستنوشتههاي «والتر بنيامين»، فيلسوفي كه سال 1940 درحين فرار از دست نازيها در ساحل پورتبو در مرز اسپانيا و فرانسه خودكشي كرد، در موزه هنر و تاريخ يهوديت پاريس عرضه شده است.
والتر بنيامين فيلسوف بزرگ قرن بيستم آلمان است كه گستره فكري و دستگاه تحليلياش تا امروز بر فلسفه، سياست، نقد هنري و مطالعات فرهنگي و اجتماعي اثرگذار بوده است.
اين نمايشگاه تلاش دارد با ارايه دستنوشتهها، نامهها، كارتپستالها، تأملات و يادداشتهاي فكري فيلسوف يهودي آلماني تصويري واقعي از فيلسوف، مورخ، مترجم و منتقد ادبي ماركسيست و چهره اصلي مكتب فرانكفورت ترسيم كند.
مجموعه آثار اين آرشيو پيش از هر چيز شيوه كار والتر بنيامين براي نوشتن مقالات و آثارش را نشان ميدهد. او لحظه به لحظه فلسفيدن و تفكر و انديشههاي تازهاش را ثبت و ضبط ميكرد و بر روي كاغذ مينوشت. همچنين حاشيهنويسيهاي او بر كتابهايي كه ميخواند حاكي از قدرت تحليلي و روحيه سرشار او براي بناي دستگاه فكري و استنتاجي نئوماركسيستي است.
اما آنچه در نگاه نخست به چشم ميآيد خط ناخواناي والتر بنيامين است كه در نوشتههايي كه به متون قديمي كيمياگري مصر ميمانند، رازهايي نهان را تا امروز در خود نگه داشتهاند. اكنون والتر بنيامين اين راز را در نمايشگاه پاريس همراه خود آورده است.
او متولد 1892 در خانواده يهودي مرفهي در برلين است و در كلاسهاي استادان نئوكانتي سرشناسي نظير زيمل، كاسيرر و ريكرت به تحصيل فلسفه پرداخت. سال 1913 با فيلسوفي به نام گرهارد شولم ملاقات ميكند و به رغم اختلافات فكريشان رابطه دوستانه طولاني مدتي با هم پيدا ميكنند. شولم يكي از كساني بود كه كمونيسم مورد نظر بنيامين را تنها يك ايدهآل اخلاقي ميدانست.
به دنبال روي كار آمدن نازيها در آلمان، بنيامين در سال 1933 به پاريس پناهنده شد. او سرشار از عشق به ادبيات فرانسه همراه با فرانتس هسل آثاري از بالزاك، بودلر و پروست را به آلماني ترجمه كرد. در همان زمان مقالهاي سياسي و اجتماعي با عنوان «پاريس، پايتخت قرن بيستم» نوشت و شروع به نگارش كتاب «اثر هنري در عصر بازتوليدپذيري تكنولوژيك» كرد كه سالها پس از مرگش در 1955 منتشر شد. او در اين كتاب درباره موضوع بسيار پرچالشي در قرن اخير بحث ميكند: از دست رفتن تجربه نشئه روحاني در اثر هنري.
پاريس گذشته از شكوفايي ادبي عرصه ملاقات والتر بنيامين با فرانتس و هلن هسل و گيزل فرويند بود. فرانتز هسل نويسنده و مترجم سرشناس آلماني است كه ترجمه او از رمان هفت جلدي «در جستجوي زمان از دست رفته» از فرانسوي به آلماني زبانزد است. گيزل فرويند هم عكاس و پديدآور تصاوير ماندگاري از چهرههاي سرشناسي چون آندره ژيد، جيمز جويس و ژان كوكتو بود. سالن كتابخواني ريشليو در كتابخانه ملي فرانسه محل ملاقات هميشگي والتر بنيامين و گيزل فرويند در آن روزگار بود.
او با عوايد كافي كه از نوشتن براي مطبوعات آلماني چون روزنامههاي فرانكفورتر و دنياي ادبيات (Die Literarische Welt) در اواخر دهه 20 به دست آورد، شرايط زندگي مناسبي را براي چند ماه در پاريس تجربه كرد. اما پس از اتمام پولش نتوانست در آن سالها درآمدي كافي براي داشتن يك زندگي بيدغدغه در پاريس كسب كند. تا آنكه ارتش آلمان نازي به فرانسه هجوم آورد و بنيامين براي فرار از دست گشتاپو به مرز اسپانيا رفت تا از راه دريا به آمريكا بگريزد.
سرانجام والتر بنيامين در شرايطي پر از استرس و فشار رواني دستگير ميشود و 26 سپتامبر 1940 با مصرف بيش از اندازه مرفين دست به خودكشي ميزند. هر چند به تازگي نظريهاي توسط استفان شوارتز مطرح شده که او را پليس مخفی استالين به قتل رسانده است و البته دفن شدن او در قطعه اختصاصي قبرستان کاتوليکها مبين اين احتمال است که علت مرگ او خودکشی اعلام نشده بود.
موزه هنر و تاريخ يهوديت پاريس تا 5 فوريه 2012 (16 بهمن) ميزبان علاقمندان به زندگي و آثار والتر بنيامين فيلسوف برجسته آلماني است.
دوشنبه ۲۱ آذر ۱۳۹۰ - ۱۰:۴۶
نظر شما