حجت‌الاسلام دكتر جواد بامري، پژوهشگر ديني، در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، در توضيح ايده نگارش كتاب «رويت خداوند در انديشه متكلمان مسلمان» گفت: همه انسان‌ها به وجود خدا اعتقاد دارند و موضوع خدا، از مباحث مهم مطرح در اديان و فرقه‌هاي مختلف است و امكان مشاهده خداوند نيز از موضوعات مورد توجه نزد همه اقشار است و از كودكي تا بزرگسالي ذهن ما را به خود مشغول مي‌كند.

بامري افزود: من نيز در همين راستا كتاب «رويت خداوند در انديشه متكلمان مسلمان» را نگاشته‌ام و در نظر دارم مبحث «رويت خداوند در قرآن» را بررسي كنم كه البته هنوز اين كار را آغاز نكرده‌ام.

وي درباره كتابش گفت: درباره بحث رويت خداوند دو مساله اصلي پيش روي ماست. نخست اين‌كه آيا خدا با چشم سر ديده مي‌شود يا خير و دوم اين‌كه برخي معتقدند خداوند با چشم قلب ديده مي‌شود. كه حكما و عرفاي ما به رويت قلبي معتقدند، يعني كسي كه به مقامات معنوي بالايي رسيده باشد، مي‌تواند با قلب خود ببيند و نياز به چشم مادي ندارد، چنان‌كه اكنون نيز برخي بزرگان ما رويت قلبي دارند.
اين نويسنده جوان افزود: اهل سنت بر اين موضوع اصرار دارند كه با چشم سر نيز مي‌توان خداوند را ديد. آن‌ها به دو شكل متفاوت به اين امر اعتقاد دارند. عده‌اي از آن‌ها معتقدند اين مشاهده با چشم سر، تنها در آخرت اتفاق خواهد افتاد و برخي مي‌گويند در همين دنيا مي‌توان با چشم سر خداوند را مشاهده كرد. در كتاب «رويت خداوند در انديشه متكلمان اسلامي» ديدگاه‌هاي موافقان و مخالفان درباره اين موضوع را بيان و نقد كرده‌ام.

اين متخصص كلام اضافه كرد: در قرآن نيز آياتي به رويت خداوند اشاره دارند؛ به عنوان مثال، مي‌توان به آيه‌اي اشاره كرد كه در آن حضرت موسي از خدا درخواست كرد كه خود را به او نشان دهد و خداوند اين درخواست را اجابت نكرد و موسي تنبيه شد (برخي مي‌گويند موسي بي‌هوش شد و برخي معتقدند همان موقع از دنيا رفت). در اين ‌باره برخي معتقدند حضرت موسي از ممكن نبودن رويت خداوند با چشم سر آگاه بود و در اثر فشار قوم خود اين درخواست را مطرح كرد.

بامري درباره كتاب «رويت خداوند در انديشه متكلمان مسلمان» اظهار كرد: در اين كتاب همچنين بحث تكليف زنان در موضوع رويت خداوند (از منظر اهل سنت) بررسي و نقد شده است. اهل سنت در قضيه رويت معتقدند كه زنان، فرشته‌ها و اجنه نمي‌توانند خدا را ببينند و مي‌گويند تنها مردان قادر به اين رويت خواهند بود. برخي از آن‌ها نيز معتقدند تنها در دو روز يعني عيد فطر و عيد قربان زنان هم قادر به اين رويت خواهند بود. من در كتابم اين سخن را نيز مورد نقد قرار داده‌ام.

اين محقق جوان سيستاني يكي از تناقضاتي را كه در بحث رويت خداوند در نظر اهل سنت وجود دارد، موضع آن‌ها در برابر نظر «عايشه» در اين ‌باره دانست و بيان كرد: عايشه كه اهل سنت بسيار به او استناد مي‌كنند و بسيار او را قبول دارند، موافق رويت قلبي است و رويت با چشم سر را قبول ندارد اما اهل سنت نظر او را در اين‌باره رد كرده و گفته‌اند چون تنها همين يك نفر اين صحبت را مطرح كرده است، نمي‌توان به حرف او استناد كرد و اين در حقيقت، يك تضاد در ديدگاه‌هاي آن‌ها نسبت به عايشه است. نكته ديگر اين است كه اهل سنت معتقدند «ابوبكر» و «عمر» بيش از ديگران قادر به رويت خداوندند كه اين موضوع را نيز در كتاب «رويت خداوند در انديشه متكلمان مسلمان» با استناد به منابع اهل سنت مورد نقد قرار داده‌ام.

وي با اشاره به اين‌كه به طور كلي روايات مربوط به امكان مشاهده خداوند با چشم سر در منابع اهل تسنن كمتر از 30 روايت است، افزود: البته همين روايات كم‌شمار نيز محل بحث‌اند و من با كتاب‌هاي خود اهل سنت، اين روايات را نقد كرده‌ام، زيرا اساسا آن‌ها نتوانسته‌اند اين بحث را به سرانجام محكم و متقني برسانند. اين بحث از زمان پيامبر اسلام(ص) مطرح بوده اما اوج آن در زمان خلافت عمر است كه اگر در آن دقت كنيم، تا حدي برگرفته از اعتقادات يهوديان است.

اين محقق و پژوهشگر حوزه دين درباره دليل اين‌كه به سراغ اين موضوع تحقيقاتي رفته است، اظهار كرد: همه ما خداوند را قبول داريم اما بعضي نويسندگان ما سراغ برخي شبهات نمي‌روند زيرا مباحث حساسي‌اند و اگر به آن موضوع اشراف نداشته باشند، نتيجه بد و نامطلوب به بار مي آيد. به عنوان كسي كه در بدنه اهل تسنن بزرگ شده‌ام، مي‌دانم ميان مردم اين استان چه سوالاتي مطرح است. در آنجا كتاب‌هاي شيعه بسيار كم مطالعه مي‌شود اما از آنجا كه من يكي از اهالي سيستانم، از نوشته‌هاي من استقبال زيادي مي‌كنند و حس ناسيوناليستي، آنها را وادار مي‌كند كتابم را بخوانند و بدين طريق به برخي سوالاتي كه براي اهالي آن ديار مطرحند، پاسخ دهند، زيرا اهل سنت آن ديار وقتي مي‌بينند يك نفر از ميان مردم خودشان چنين بحث‌هايي را مطرح كرده است، بيشتر به اين مباحث دقيق مي‌شوند.

بامري در پايان با بيان اين‌كه اميدوار است كتابش بيش از همه در مناطقي توزيع شود كه اهل تسنن در آنجا ساكنند، گفت: به عنوان يك نويسنده، توان و زمان تبليغ كتاب خود را ندارم اما دلم مي‌خواهد اين كتاب بيشتر به مناطقي سني‌نشين كشور فرستاده شود تا امكان مقابله و گفت‌‌وگو و نقد ايجاد و باب مراوده و گفت‌و‌گوي فارغ از تعصب ميان ما با اهل تسنن باز شود.