حجت‌الاسلام مهدي خداميان‌آراني در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، بزرگترين ويژگي اين كتاب را بازيابي مطالب هشت كتاب از قرون گذشته دانست كه هيچ نسخه خطي از آن‌ها در هيچ كتابخانه‌‌اي در جهان وجود ندارد. 

وي اظهار كرد: از احياي اين آثار خودم نيز متعجب شدم، چرا كه در ابتداي اين مسير، چنين اقدامي را محال مي‌دانستم و اعتقاد داشتم شايد پس از يك تا دو دهه تلاش مداوم بتوانم به اندكي از اين مطالب دست يابم، در حالي كه با توفيق پروردگار اين كار در پنج سال محقق شد. 

اين پژوهشگر با اشاره به اين كه سال 448 هجري قمري در حمله طغرل بيك، پادشاه سلجوقي به بغداد، آتش‌سوزي‌ توسط سربازان او انجام شد كه «كتابخانه شيخ طوسي» از جمله طعمه‌هاي اين حريق بود، بيان كرد: در اين جريان به دليل برخي از اختلاف آراي ميان شيعه و سني، اين كتابخانه در آتش سوخت و تمامي آثار آن از ميان رفت.

خداميان‌آراني افزود: با توجه به آن‌كه مطالب ارزشمندي در مكتوبات آن كتابخانه وجود داشت كه در آثار و مكتوبات متعددي به آن‌ها استناد و استشهاد شده بود، تصميم گرفتم پس از گذشت هزار سال تعدادي از كتاب‌هايي را كه نزد شيخ طوسي بودند و در آتش‌سوزي از ميان رفتند، در قالب «فهارس الشيعه» احيا كنم. از اين ميان مي‌توان به كتاب‌هايي مانند «فهرست سعد‌بن عبدالله الاشعرى»، «فهرست عبدالله‌بن جعفر الحميرى»، «فهرست حميدبن زياد النينوائى»، «فهرست محمّدبن جعفربن بطّة»، «فهرست محمّدبن الحسن‌بن الوليد»، «فهرست جعفربن محمّدبن قولويه»، «فهرست الشيخ الصدوق» و «فهرست احمد بن عبدون» اشاره كرد. 

مدير موسسه تحقیقاتی «اندیشه سبز شیعه» در پاسخ به اين سوال كه «چگونه مطالب آثاري را كه از ميان رفته‌اند، پس از گذشت 10 قرن احيا كرديد؟» گفت: با جست‌وجو در متون آثار ديگر همواره در پي گزارشاتي درباره اين آثار بودم تا از اين طريق بتوانم به بخشي از متن اين آثار دست‌يابم. البته در اين مسير همچنان كه ما طلبه‌ها اعتقاد داريم و همواره به زبان مي‌آوريم؛ «كسي كه ياد علماي شيعه را زنده كند، خداوند اين كار او را بي‌پاداش نمي‌گذارد و ياد او را زنده مي‌كند.» 

نويسنده و پژوهشگر حوزه دين و انديشه در پاسخ به اين پرسش كه «آيا پيش از اين نيز چنين اقدامي سابقه داشت؟» عنوان كرد: اين كار در حوزه مكتوبات شيعه بسيار اندك رخ داده است. در اين مسير شجاعت محقق و ارايه كاري غيرتكراري، اهميت فراواني دارد تا بتواند با جست‌وجوي هدفمند در فضايي جديد به اطلاعاتي بديع دست يابد. همچنان كه در مباحث روان‌شناسي نيز عنوان مي‌شود؛ «انتخاب مسير، پيمودن نيمي از راه است.»  

وي افزود: من رسيدن به اين منهج فكري را وامدار تفكرات و انديشه‌هاي «آيت‌الله سيداحمد مددي» استاد دروس خارج فقه‌‌ حوزه‌ام. البته پيش از اين و در زمينه‌هاي تاليفي در تدوين كتابي به نام «آداب اميرالمومنين» از اين مسلك فهرستي استفاده شده بود.

نويسنده كتاب «فریاد مهتاب» موفقيت اين اثر و ملموس بودن نگاه خداوند در زنده ‌نگه ‌داشتن ياد علماي شيعه را در موفقيت نسبي اين كتاب در رقابت‌هاي كتاب فصل و آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطی كه چندي پيش در خراسان رضوی برگزار شد، دانست.

كتاب دو جلدي «فهارس الشيعه» را موسسه تراث الشيعه در قطع وزيري، 1600 صفحه و به زبان عربي به چاپ رسانده است. 

«فهارس الشيعه» اثر حجت‌الاسلام مهدي خداميان‌آراني در گروه «علوم قرآني و حديث» به مرحله دوم داوري جايزه كتاب سال راه يافته است.