دومين نشست از مجموعه نشستهاي «آينههاي روبهرو» به موضوع «پيشينه اشيا در اشعار سه شاعر كودك و نوجوان» اختصاص داشت. سيدمحمدحسن حسيني در اين نشست گفت: جان بخشيدن به اشيا از قديم در شعر بزرگسال فارسي بوده و هنوز از اين تكنيك براي بيان مفاهيم عميق، در دوحوزه بزرگسال و كودك و نوجوان استفاده ميشود.
حسینی در این برنامه گفت: چون بچهها ذاتشان به فطرت انسانی نزدیکتر است؛ بنابراين هرچه که میبینند درست است. ما هستیم که خودمان را با آنها محک میزنیم و تلاش شاعران و نويسندگان حوزه كودك و نوجوان، دنیاي را به هم نمیزند چون ما فقط میخواهیم به آنها چگونه راه رفتن را یاد بدهیم.
وی افزود: براي اين نشست، سه شعر از آثار محمدکاظم مزینانی، ناصر کشاورز و جعفر ابراهیمی را با پيشينه اشيا براي بررسي انتخاب كردهايم و هدف ما اينجا نقد اين شعرها نيست بلكه اين اشعار را مانند آينههايي روبهروي هم قرا ميدهيم و نقش اشيا را در شعر آنها بررسي ميكنيم.
اين نويسنده و شاعر حوزهي كودك و نوجوان بيان كرد: جان بخشیدن به اشیا در شعر بزرگسال ما وجود داشته و نمونههايي از آن در اشعار مولانا و خیام وجود دارد. این تکنیک هنوز هم در شعرهای ادبیات ما استفاده ميشود. در ميان شعرهاي شاعران عرب نيز اين تكنيك ديده ميشود به طور مثال «آدونیس» از کمترین کلمات برای رساندن معانی و مفاهیم عمیق بهره میبرد.
وي با انتخاب شعر «صداي بال و پر» مزینانی گفت: گروه سني مخاطب اين شعر از دو شعر ديگر كوچكتر است و گروهي ميان كودكان و نوجوانان است. مزيناني در اين شعر با زباني خوشبافت، نرم و پر از تصویر و پیش میرود و در طراحی شعرش یک مهندسی وجود دارد. شعر مزینانی سرشار از تصاویر زیبا، جاودانه و به یادماندنی است.
وي با اشاره به اينكه در شعر هر يك از اشيا به پيشينه خود باز ميگردند گفت: صندليهايي كه تنبل و لمداده در خيال جنگلاند، حالت خموده درختاند كه در جنگل و بيشه است، كفشهاي چرمي كه با برهها ميچرند باز ميگردند به اينكه چرم از گوسفند گرفته شده، بالشي كه صداي بال و پر ميدهد نيز از پرهاي پرندگان ساخته شده است.
حسینی اظهار كرد: اين شعر به نسبت دو شعر ديگر شاد است. شاعر در اين شعر بخشي از دريافت را به مخاطب واگذار و با زباني بسيار ساده موضوع را بيان كرده است. ميتوان گفت كه به اين لحاظ نظير شعرهاي حافظ است.
وي درباره شعر «سنگ» كشاورز عنوان كرد: شعر كشاورز سكون در خود دارد و برخلاف شعر قبلي مينالد و در حسرت است. این شاعر بسیار با رمز و راز کلمات مصراعهایش را میچیند و شعرش پر از کد و رمز است.
شاعر «کتاب باغ» افزود: کشاورز، در شعرهايش تسلط بسيار زيادي به ترکیبسازی، ایجاز در کلمات و شناخت ادبيات و ذهن كودكان و نوجوانان دارد. از اين تركيبها ميتوان به «غصه درشت در اين شعر اشاره كرد. نشستن هزارپا در ترك سنگ ميخواهد عمق حسرت را نشان دهد و در واقع سنگ دل شاعر است كه ترك خورده، در بخشي كه ميگويد دوقرن پيش يك كلاغ، كنايه از عمر كلاغ است كه به دو قرن ميرسد و شاعر از اينكه كلاغ كل عمرش را روي يك سنگ بوده ميخواهد دلمردگي را نشان دهد. غمي كه در اين شعر است از نوع حزن به شمار نميآيد، از نوع پوچگرايي و دلمردگي است.
وی عنوان كرد: در شعر شاعر سوم(ابراهیمی)، تفاوت ديگري با دو شاعر ديگر وجود دارد. او یک سبك روستایی رُند دارد كه هرگز مدرن نخواهد شد. خودش چنین نمیخواهد. شعر او سراسر امید است. در دو شعر ديگر شاعر خود را در كنار صندلي، تنبلي، پر پرنده، سنگ، هزارپا و كلاغ قرار داده است اما در اين شعر، شاعر نگاه برتري به جهان دارد و میگوید من خودم زمانی این پدیدهها بودهام. اين نوع سرايش بچهها را با عمقي سرشار از زندگي مواجه ميكند.
این منتقد گفت: با اينكه ابراهيمي به فنون شعر آگاه است اما در به كارگيري آن بسيار بيدقت است. زبان محاوره بسیار خوب در شعر ابراهیمی جاری است ولی تکرار برخی لغات در شعرش مخاطب را دچار سردرگمي ميكند.
در ادامه برنامه، کشاورز اظهار كرد: معتقدم از روی شعرهای یک شاعر، نمیتوان شخصیتش را شناخت. خيلي خوب است كه چند شعر را با هم مقايسه كنيم اما آنچه بعدها مورد قضاوت قرار ميگيرد، آن چيزهايي است كه در شعر آمده و نميتوان شخصيت شاعر را از روي آنها نقد كرد.
وی در بخشی از سخنانش گفت: معتقدم هنوز هم شعر نوجوان در کشور ما وجود ندارد. شعر کودک بیشتر جا افتاده است و شعر خردسال هم وجود دارد ولی شعری نداریم که بتوانیم ادعا کنیم برای نوجوانان سروده شده است. اين مساله را ميتوان از ميزان فروش كتابهاي شعر نوجوان دريافت. باد ديد نحوه انتشار اين كتابها مشکل دارد یا نحوه تعامل ما با نوجوانان صحیح نیست.
کشاورز افزود: تصويرهايي كه براي شعر نوجوانان كشيده ميشود پر از رنگ است و شبيه به كتابهاي كودك ميشود به همين دليل نوجوانان رغبتي براي خريد آن ندارند. بنابراين معتقدم شعرهای من که با عنوان شعر نوجوان منتشر میشوند، شعر بزرگسالاند چون از كلمات ساده در آن استفاده ميكنم براي نوجوانان نيز مناسب است.
«فايل ضميمه» اين خبر را هم ببينيد.
نظر شما