به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، مسوولان شورای کتاب کودک روز چهارشنبه، هفدهم اسفندماه، چهل و نهمین سالگرد تاسیس این شورا را جشن گرفتند. این مراسم با حضور نویسندگان، مترجمان، تصویرگران و علاقه‌مندان به حوزه ادبیات کودک و نوجوان برگزار شد.

در ابتدای این مراسم، توران میرهادی از بنیانگذاران شورا، در سخنانی به وضعیت تهیه و تولید فرهنگنامه کودکان و نوجوانان که یکی از سه بخش اصلی شوراست اشاره کرد و گفت: این فرهنگنامه توسط بیش از 250 داوطلب در شورای کتاب کودک تولید می‌شود و خوشحالم بگویم که امروز جلد چهارم آن برای اخذ مجور به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فرستاده شد. خبر خوش دیگر درباره فرهنگنامه مربوط به بازچاپ جلدهای یک، دو، چهار، پنج، هفت، هشت و یازده است. این به این معنی است که آنچه در بازار کتاب بوده، به دست کودکان و نوجوانان، خانواده‌ها و مدارس رسیده که مایه خوشحالی است.

عضو هيات‌مديره شوراي كتاب كودك در ادامه گفت: در نگارش فرهنگنامه، بیش از 250 نفر در بیست و هشت گروه تخصصی، تالیف، ویرایش و ویرایش نهایی مقالات را انجام می‌دهند. همه این افراد کار خود را به صورت داوطلبانه انجام می‌دهند که باید از فداکاری و پشت‌کار آن‌ها تشکر کرد.

میرهادی درباره سرعت نگارش و تولید مقالات فرهنگنامه نیز گفت: زمانی بود که به دلیل بی‌تجرگی هر چهار سال یک‌بار یکی از جلدهای فرهنگنامه را در اختیار نسل جوان ایران قرار می‌دادیم اما اکنون توانایی تولید نگارش چهار جلد از فرهنگنامه را به‌طور همزمان داریم. اکنون که جلد چهارده آماده شده و مراحل پایانی را طی می‌کند، جلدهای پانزده، شانزده، هفده و هجده نیز در دست تهیه هستند.

توران میرهادی آموزش مستمر اعضای شورای کتاب کودک و فرهنگنامه کودک و نوجوان را یکی از ویژگی‌های فعالیت در شورا دانست و افزود: کار در فرهنگنامه یعنی آموزش مداوم؛ به این معنی که همه همکاران به معنی واقعی کلمه دانشجو هستند. ما هم برای روزآمد کردن اطلاعات همکاران با هدف تسلط بیشتر برای تهیه مقاله‌ها، جلسه‌های هم‌اندیشی ماهانه را برگزار می‌کنیم.

وی با بیان این‌که هم‌اندیشی با کودکان و نوجوانان که مخاطبان اصلی این فرهنگنامه‌اند نیز در تولید مقالات آن موثر است گفت: مسوولان فرهنگنامه در طول سال، جلسات مشورتی را با کودکان و نوجوانان برگزار می‌کنند که مسوولان را در تنظیم مقالات گوناگون هدایت می‌کند.
به طور مثال در دو جلسه آخر که با بچه‌ها داشتیم از آن‌ها پرسیدیم می‌خواهید درباره دو موضوع عشق و شهرسازی چه اطلاعاتی داشته باشید؟ پاسخ‌های بچه‌ها و ابعادی که آن‌ها به این دو موضوع نگاه کرده بودند برای ما حیرت‌‌آور و بسیار آموزنده بود و آن‌ها را در نگارش مقالات مدنظر قرار دادیم.

توران میرهادی در آخر سخنان خود گفت: خدمت کردن به مردم، نسل جوان و فرهنگ کشورمان، در هر انسانی و در هر مرحله‌ای چنان عشقی را در وجودمان پدید می‌آورد که انسان گمان می‌کند تنها ارزش زندگی در خدمت است و خدمت است و خدمت.

نقش وزارت آموزش و پرورش در معرفی فرهنگنامه
در ادامه این جشن، یحیی مافی، یکی دیگر از بنیانگذاران شورای کتاب کودک در سخنانی به قدمت این نهاد اشاره کرد و گفت: چهل و نه سالگی برای آدمی، میانه سن محسوب می‌شود اما برای یک تشکل، انجمن و نهاد زمان بسیاری است. تعداد کمی از تشکل‌ها هستند که به این سن رسیده باشند. ما در این سال‌ها اتفاقات و حوادث زیادی را پشت سر گذاشتیم اما دوام آوردیم چون قصدمان خدمت به فرزندان مملکت است و البته مدیریت صحیح شوار نیز در طول عمر شورا تاثیرگذرا بوده است. یکی از اتفاقات  جالبی که بعد از تاسیس شورا در سال 1341 اتفاق افتاد ایجاد جمعیت‌های هم‌سو با شورای کتاب کودک است. موسسه مادران امروز، مدرسه مشارکتی و انجمن پژوهش‌های آموزشی برخی از تشکل‌هایی هستند که بعد از تاسیس شورا فعالیت خود را آغاز کردند و تا به امروز منشاء خدمت بوده‌اند.

مافی، سخنان خود را با تاکید بر ضرورت راه‌یابی فرهنگنامه به مدارس و خانواده‌ها به پایان برد: تا پیش از انقلاب اسلامی نوشتن فرهنگنامه معمول نبود و من و همسرم که در آن زمان مدرسه‌داری می‌کردیم به فرهنگنامه احتیاج داشتیم. این همت دوستان و علاقه‌مندان در شورای کتاب کودک بود که تولید و عرضه فرهنگنامه را موجب شد. حتی حالا که در دنیایی به سر می‌بریم که اطلاعات به راحتی و با سرعت به دست ما می‌رسند نیاز به تکمیل اطلاعات داریم و این کار را فرهنگنامه‌ها انجام می‌دهند. ما باید در برابر پرسش‌های دانش‌‌آموز و فرزندانمان پاسخ‌ داشته باشیم پس والدین و معلمان نیز از مخاطبان این فرهنگنامه‌اند. به همت شرکت نشر فرهنگنامه، شمارگان آن بالاست اما هنوز در بسیاری از مدارس ناشناخته است. بنابراين وزارت آموزش و پرورش و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌توانند فرهنگنامه را در کتابخانه‌های مدارس و عمومی جای دهند تا در اختیار همه کودکان و نوجوانان این سرزمین قرار بگیرد.

شورا، مایه سربلندی ماست
نوش‌آفرین انصاری دبیر شورای کتاب کودک دیگر سخنران جشن چهل و نه سالگی این نهاد فرهنگی بود. وی گفت: چند دهه قبل که سالگرد تاسیس شورا را برگزار می‌کریدم، صندلی‌های کتابخانه و قرائت‌خانه حسینیه ارشاد کفاف تعداد مهمان‌هایمان را می‌داد. خوشحالم که امروز در آستانه چهل و نهمین سالگرد تاسیس این شورا در مکانی بزرگ‌تر و با جمعیتی بیشتر روبه‌رو هستیم.

عضو هیأت‌مدیره شورای کتاب کودک با اعلام انتشار بروشور جدید معرفی شورای کتاب کودک گفت: باید به شورای کتاب کودک و سه بخش اصلی آن یعنی خانه کتابدار، ادبیات کودک و نوجوان و فرهنگنامه با شادمانی و سربلندی فکر کرد. در واقع آنچه باعث شادی ماست موضوع تغییر در شوراست، همه لحظه‌های فعالیت و مسوولیت ما در شورا پویا و در حال تغییر است و از سکون خبری نیست.

نوش‌آفرین انصاری در پایان گفت: احساس من نسبت به شورای کتاب کودک، مانند احساسم به قصه‌هاست. هنگامی که به قصه‌ای گوش می‌سپاریم یا آن را می‌خوانیم تخیل‌مان را پرورش می‌دهیم. گویا نیازمندیم با تمرین تخیل، خود را شاداب و سرزنده نگه داریم. بدون شک روزی بدون آن‌که خود بدانیم یکی از آن قصه‌ها به زندگی ما بازمی‌گردد و برای دشواری‌هایمان راه تازه می‌گشاید.

رونمایی از کتاب تصویرگری کتاب‌های کودکان
رونمایی از کتاب «تصویرگری کتاب‌های کودکان: تاریخ، تعریف‌ها و گونه‌ها» اثر زهره قایینی از دیگر بخش‌های این مراسم بود.

قائيني، جای خالی منابع تئوری در حوزه تصویرگری کتاب‌های کودکان و نوجوانان را یکی از انگیزه‌های نگارش کتاب خود دانست و گفت: ده سال پیش وقتی که در گروه بررسی تصویر شورای کتاب کودک فعالیت می‌کردم، متوجه شدم جای منابع تئوری درباره تصویرگری آثار کودک خالی است. همان زمان و در عرض یک سال و نیم کتابی در این زمینه نوشتم که خوشبختانه منتشر نشد. خوشحالی من از این بابت است که طی این مدت تجربه بیشتری کسب کردم و بیشتر یاد گرفتم. ضمن این‌که کتاب‌هایی در این زمینه از سوی استادان دیگر نوشته و منتشر شد و من فرصت مطالعه بیشتری را کسب کردم.

او با یادآوری یاد و خاطره علی عامه‌کن تصویرگر جوانی که سال گذشته درگذشت درباره کتاب خود توضیح داد: این کتاب، تاریخ تصویرگری از گذشته تا امروز در ایران و جهان را پوشش می‌دهد. تعریف‌ها و انواع گروه‌های کتاب‌های تصویری را نیز در کتاب مدنظر داشتم. در واقع تلاش کردم تا هرآنچه را که دیدم و یادگرفتم به نسل جوان منتقل کنم. مانند این‌که تصویرگری هنری کاربردی است و همواره با مخاطب سر و کار دارد پس تصویرگران باید مخاطب خود یعنی کودکان و نوجوانان را مدنظر داشته باشند و بشناسند.

زهره قایینی افزود: یکی از دغدغه‌هایم در این کتاب این بود که به چالش تصویرگری ایران اشاره کنم. اکنون تصویرگری ما در چالش شدیدی میان ارتباط با مخاطب یا کار برای کسب جایزه‌های بین‌المللی است. بنابر نظر و تجربه کارشناسان حوزه ادبیات کودک و نوجوان، وفاداری به مخاطب و آفرینش ادبی برای کودک، در پیوند با ریشه‌های فرهنگی و هنری یک سرزمین؛ راز جاودانگی و ماندگاری هنرمندان است. و من امروز خوشحالم از تصویرگرانی یاد کنم که در این راه گام برداشته‌اند و نسل جوان تصویرگر امروز باید آن‌ها را بشناسد و از آن‌ها بیاموزد.

مراسم چهل و نهمین سالگرد تأسیس شورای کتاب کودک با تقدیر از پدیدآورندگان آثاری که به فهرست معرفی ویژه شورای کتاب کودک راه یافته بودند پایان یافت.
فهرست کتاب‌های بخش معرفی ویژه و تقدیری شورا را می‌توانید اینجا ببینید.

این مراسم هفدهم اسفندماه در تالار اصلی حسینیه ارشاد برگزار شد.