به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست پژوهشی فرهنگ‌شناسی هند از سلسله نشست‌های پژوهشی هفته فرهنگی کشور هند عصر دیروز یکشنبه 21 خرداد، با حضور حبیب درخشانی و فرزانه قوجالو، در تالار امیرخانی، خانه هنرمندان برگزار شد. 

حبیب درخشانی در این نشست گفت: درباره تفکرات زیبایی‌شناسی و فلسفه هنر هندی و ایرانی، که شباهتی انکار نکردنی با هم دارند، کتاب‌های بسیاری نوشته شده است. همچنین منابع بسیاری هم درباره کتاب‌ها و مکتوبات، مکاتب هندی وجود دارد. 

وی افزود: از میان مکاتب ششگانه سنتی هند، مکتب «ودانته» از اهمیت خاصی برخوردار است. الهام بخش اصلی فیلسوفان ودانته متون «اپانیشادی» و دغدغه عمده آن‌ها فهم ماهیت خدا، انسان، جهان مادی و ارتباط این سه با یکدیگر است. کتاب‌های مکتب ودانته از عالی‌ترین نمونه‌های تفکر هندی است. 

درخشانی در ادامه با اشاره به این‌که هنر هندی هنری مذهبی است، گفت: هنر هندی ماخوذ از منابع حکمی کشور هند است و من حتی در جست‌وجویی که در آثار نقاشی معاصر هندی انجام دادم، به این نتیجه رسیدم که هنر معاصر هندی هم از این منابع تاثیر بسیار گرفته است و هنرمندان معاصر هندی، چون آنیش کاپور به سنت‌های گذشته، بسیار پایبند هستند. 

استاد فلسفه هنر دانشگاه تهران در ادامه با اشاره به این‌که استفاده از مواریث گذشته در هنر امروز بسیار مهم است، گفت: من هیچ افتراقی در هنر امروز هند و هنر قرون گذشته آن نمی‌بینم و این یک دستاورد بزرگ و در عین حال مهم است. هنرمندان معاصر هند جست‌وجوهای بسیاری در مکتوبات قدیمی داشته و دارند و بر این اساس باید گفت که آثار مدرن هندی، بسیار کلاسیک است و خصوصیت‌های هنر کلاسیک هندی را همراه خود دارد.

در ادامه جلسه درخشانی تصویرهایی از آثار نقاشی هنرمندان معاصر هندی چون ناتامی یوآن و محمد شیخ، را پخش و در خلال آن به بررسی و شرح ویژگی‌های مدرن این آثار در کنار تحلیل نشانه‌های سنتی آن‌ها، پرداخت.

فرزانه قوجالو دیگر سخنران حاضر در جلسه با موضوع سخنرانی «جنبش عدم خشونت گاندی» بود. قوجالو گفت: قصد من این است که بیشتر درباره میراث گاندی در جهان برای انسان‌هایی که در عصر خشونت زندگی می‌کنند، سخن بگویم. 

وی افزود: آن‌چه که گاندی را از دیگران متمایز می‌کند این است که گاندی اعتقاداتش را زندگی کرد، یعنی هیچ تفاوتی بین آن‌چه که گاندی به آن اعتقاد داشت و آن‌چه که زندگی کرد، نبود. در دوران حاضر به سختی می‌شود کسی را پیدا کرد که مانند گاندی حرف با عملش برابر باشد. 

قوجالو در ادامه با اشاره به این‌که گاندی یک جست‌وجوگر جدی «حقیقت» بود، گفت: زیرساخت همه اعمال گاندی جست‌وجوگری حقیقت بود. او جایگاه انسان را بسیار بالا می‌دید و اعتقاد داشت که هر کسی با گوش سپردن به ندای درون خود است که می‌تواند به حقیقت دست پیدا کند. 

این پژوهشگر فرهنگ هندو، در ادامه با اشاره به این‌که گاندی به هیچ عنوان به نظریات انحصار گرایانه اعتقادی نداشت، گفت: شاید بسیاری جنبش عدم خشونت گاندی را با نافرمانی‌های مدنی اشتباه بگیرند، در این‌جا لازم است اشاره شود که گاندی به هیچ عنوان به نافرمانی مدنی اعتقادی نداشت، چرا که از منظر او این مقوله رنگ و بوی ستیزه‌جویی داشت. 

قوجالو گفت: گاندی اعتقاد داشت، هرکسی که وارد جنبش عدم خشونت می‌شود، درست است که خود به خشونت دست نمی‌زند، اما باید آماده مرگ باشد. همچنین باید بیان کنم که اندیشه گاندی بر پایه احترام به تمامی اعتقادات و باورهای عموم مردم هند بود. به نظرم باید این اندیشه‌ها را با چاپ کتاب‌های پژوهشی مناسب به کل جوامع تسری داد. 

قوجالو در ادامه با اشاره به برنامه‌های فرهنگی گاندی برای استقلال همه‌جانبه هند از استعمار، گفت: گاندی اعتقاد داشت که تمامی پیشه‌ها و هنرهای سنتی و دستی، فرهنگ هند را تشکیل می‌دهند و نابودی این‌ها نابودی فرهنگ هندی است. در آن زمان که با وقوع مدرنیته، این هنرها و پیشه‌ها مورد بی‌توجهی قرار گرفتند و گاندی با هشدار نسبت به این مساله به مردم کشور هند نشان داد که می‌توان با استفاده از هنرهای سنتی به نیازهای مدرن پاسخ داد. 

قوجالو در پایان با اشاره به این‌که گاندی فرهنگ هند را از دل مکتوبات و باورهای فراموش شده بیرون کشید و آن را دوباره به جامعه تسری داد، گفت: گاندی با همین فرهنگ به مبارزه با قدرتمندترین ارتش آن روز جهان، یعنی بریتانیا رفت و از آن پیروز بیرون آمد، اما متاسفانه در حال حاضر به میراث گاندی پشت شده است! به عنوان مثال آیا اگر گاندی هنوز زنده بود، اجازه می‌داد که هند به مانند اکنون به انواع و اقسام سلاح‌های اتمی مجهز شود؟

نشست پژوهشی «فرهنگ‌شناسی هند» از سلسله نشست‌های پژوهشی هفته فرهنگی کشور هند و جمهوری اسلامی ایران از ساعت 14 تا 16 دیروز یکشنبه 21 خرداد، با حضور حبیب درخشانی و فرزانه قوجالو، در تالار امیرخانی، خانه هنرمندان برگزار شد.