به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، نخستين همايش «چشمه حكمت» به مناسبت سالگرد ديدار تاريخي مقام معظم رهبري با كتابداران و تجليل از حاميان عرصه كتاب و كتابخواني صبح امروز چهارشنبه(28 تيرماه) با حضور سيدمحمد حسيني وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي، غلامعلي حدادعادل نماينده مجلس شوراي اسلامي و منصور واعظي، دبيركل نهاد كل كتابخانه‌هاي عمومي كشور در سالن غدير تالار وزارت كشور برگزار شد.

حدادعادل در اين مراسم با بيان اين‌كه ملت ايران ملتي نيست كه كتاب را از تمدن غربي گرفته باشد، گفت: موضوعاتي در كشور ما وجود دارند كه قبل از تجدد در ايران نبوده اما كتاب همواره با ايران بوده و قبل از اسلام هم در اين كشور وجود داشته است. كساني كه درباره تاريخ كتاب در ايران مطالعه كرده‌اند شواهد زيادي در دسترس دارند كه نشان مي‌دهد از چندين هزار سال پيش اهتمام ويژه‌اي به كتاب و نگهداري از اسناد مكتوب در كشور وجود داشته است.

وي ادامه داد: ايران قبل و بعد از اسلام عرصه شكوفايي كتاب بوده و معجزه پيامبر ما كتاب است. اسلام با كتاب متولد شده و با آن آغاز شده است. اين كه معجزه يك دين كتاب باشد در گسترش كتابخواني بسيار تأثيرگذار خواهد بود. تمدن اسلامي يكي از افتخاراتش علم و كتاب است و ايران اسلامي يكي از مصاديق بارز فرهنگي‌اش دارا بودن كتابخانه‌هاي متعدد و بزرگ است. 

نماينده مجلس شوراي اسلامي همچنين با اشاره به اين‌كه انواع كتاب در فرهنگ ايراني و اسلامي وجود داشته است، گفت: به‌طور مثال در فهرست نسخه‌هاي خطي كتابخانه آيت‌الله گلپايگاني بيش از 209 نوع كتاب درباره يك موضوع وجود دارد و اين نشان‌دهنده عظمت تمدن و فرهنگ ماست، و اين بيانگر آن است كه كتاب در متن زندگي مردم ما وجود داشته است.

رييس كميسيون فرهنگي مجلس اضافه كرد: تعداد كتاب‌هاي موجود در كتابخانه‌ها نيز در ايران بسيار بوده، به‌گونه‌اي كه در كتابخانه رصدخانه مراغه 400 هزار جلد كتاب خطي وجود داشته است. عارف نوشاهي نيز در تحقيق خود و در تأليف چهار جلد كتاب فهرست‌نويسي تنها از 80 هزار نسخه خطي فارسي در كتابخانه‌هاي پاكستان نام مي‌برد.

وي با انتقاد از دسترس‌پذيرنبودن اين آثار گفت: بايد اين آثار را در اختيار مردم قرار داد.

حداد عادل همچنين از گراني كاغذ و مشكلات به وجود آمده در صنعت نشر كشور ياد كرد و گفت: اين موضوع باعث شده تا قدرت خريد در مردم پايين بيايد. ما به جاي اين‌كه 2800 كتابخانه در كشور داشته باشيم بايد اين رقم را به 20 هزار برسانيم در سطح ملي نيز نظام آموزشي بايد به‌گونه‌اي باشد كه دانش‌آموزان را به كتاب و كتابخواني تشويق كند.

وي پيشنهاد كرد نهضتي در ايران ايجاد شود تا مردم كتابخانه‌هاي شخصي خود را به كتابخانه‌هاي عمومي اهدا كنند. 

رييس سابق كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي، همچنين به رييس رسانه ملي پيشنهاد كرد در كنار تاسيس شبكه‌هاي متعدد در اين رسانه، شبكه‌اي نيز به كتاب اختصاص داده شود. به گفته وي، اين شبكه حرف‌هاي شنيدني زيادي براي مخاطبان خود خواهد داشت و مي‌تواند يكي از پربيننده‌ترين شبكه‌هاي تلويزيوني در كشور شود.

حدادعادل در پايان با بيان اين‌كه ساختن كتابخانه بدون تربيت كتابدار بي‌معني است، گفت: چگونه مي‌توانيم كتابخانه بسازيم در حالي كه كتابدار نداريم. اگر هر كتابخانه 2 نيرو داشته باشد نيازمنديم تا 40 هزار كتابدار در كشور استخدام شود.

منصور واعظي نيز در بخشي از اين مراسم با اشاره به فعاليت‌هاي انجام شده در حوزه كتاب در دولت نهم و دهم گفت: اين دوره يك دوره طلايي براي توسعه كتابخواني، منابع كتابخواني و فضاي كتابخانه‌ها در كشور بوده است. 

دبيركل نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور ادامه داد: تعداد كتابخانه‌هاي كشور در اين دوره بيش از 70 درصد افزايش داشته است؛ از زمان تأسيس نخستين كتابخانه توسط اميركبير در 125 سال پيش تاكنون اقدامات بسياري صورت گرفته است. در ابتداي دولت نهم تعداد كتابخانه‌ها 1600 باب بوده اما در اسفند ماه سال گذشته از 2800 باب عبور كرده است.

وي افزود: همچنين مجموعه فضاي كتابخانه‌هاي عمومي كشور در ابتداي دولت 650 هزار مترمربع بوده كه در اسفند ماه سال گذشته از يك ميليون و 200 هزار متر مربع عبور كرد و تعداد اعضاي كتابخانه‌هاي كشور نيز از 250هزار عضور در ابتداي دولت نهم به 2 ميليون و 500 هزار نفر رسيد. تعداد منابع كتابخانه‌اي كه در ابتداي آغاز به‌كار دولت 14 ميليون كتاب بوده، به 30 ميليون جلد افزايش پيدا كرده است.

واعظي همچنين آماري از ميزان سرانه مطالعه كشور ارايه داد و افزود: آخرين سنجش سرانه مطالعه كشور به سال 1378 برمي‌گردد كه در آن زمان سرانه مطالعه 7 دقيقه بوده اما در سال 89 به 18 دقيقه و 47 ثانيه افزايش پيدا كرده است.

اين مقام مسوول در بخش ديگري از سخنان خود به فعاليت‌هاي انجام شده در انجمن كتابخانه‌هاي عمومي كشور اشاره كرد و گفت: اين انجمن‌ها يك ساختار معين و ارزشمند براي نهاد كتابخانه‌ها به‌شمار مي‌آيند كه رياست آن را در شهرستان‌ها، فرمانداران و در استان‌ها، استانداران برعهده دارند. در طول 6 سال فعاليت نهاد، اين ساختار كمك بسياري به ما كرده و بخش عمده‌اي از رشد ما در عرصه كتابخواني مرهون فعاليت‌هاي اين انجمن‌هاست.

وي افزود: در اين مدت، رشد صد در صدي نيز در تعداد اعضاي انجمن‌ها داشتيم و تعداد جلسات اين انجمن‌ها نيز رشد 240 درصدي و مصوبات آن رشد 304 درصدي داشته است. خوشبختانه تمام مديران ما در استان‌ها علي‌رغم اين‌كه مسووليت سياسي‌شان در اولويت‌ اول قرار دارد؛ اما مسأله فرهنگ را نيز فراموش نكرده‌اند.

واعظي در بخش ديگري از اين مراسم با قدرداني از فعاليت‌هاي خيران كتابخانه‌ساز گفت: در سال 86 خيران 27 قطعه زمين به ما اهدا كردند كه در سال گذشته اين رقم 152 قطعه زمين بوده است و ما تاكنون در طول 5 سال 427 قطعه زمين به ارزش 78 ميليارد تومان از خيران دريافت كرده‌ايم. همچنين در سال 86 خيران، 23 كتابخانه ساخته و به ما تحويل داده‌اند كه اين رقم در سال 90، 67 كتابخانه بوده است. به اين ترتيب، در طي اين 5 سال 331 كتابخانه به ارزش 122 ميليارد تومان توسط خيران به نهاد كتابخانه‌ها اهدا شده است.

دبيركل نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور همچنين آماري را درباره كتابخانه‌هاي مشاركتي ساخته شده ارايه داد و گفت: در سال 86، 9 كتابخانه مشاركتي ساخته شده اما در سال گذشته 186 كتابخانه به اين رقم افزوده شد و در طول 5 سال 800 كتابخانه توسط خيران ساخته شده كه توسط خود آن‌ها اداره و هزينه‌هاي آن تأمين مي‌شود.

وي تأكيد كرد: اين رقم بسيار قابل‌توجه است و در مجموع 355 ميليارد تومان در طول اين سال‌ها توسط خيران به توسعه كتاب و كتابخواني در كشور كمك شده است، در حالي كه در سال اول تأسيس نهاد، 21 ميليارد ريال بودجه به اين نهاد اختصاص يافته بود و در سال گذشته 84 ميليارد تومان بودجه از سوي دولت براي ما ارسال شده و در مجموع در طي اين سال‌ها 250 ميليارد تومان بودجه‌اي از سوي دولت به نهاد كتابخانه‌ها اختصاص يافته است. در واقع خيران 105 ميليارد تومان بيش از پولي كه دولت به ما اختصاص مي‌دهد به ما كمك كرده‌اند.

واعظي در بخش ديگري از اين مراسم، مطالبات خود را از وزير ارشاد را كه ارتباط مستقيم با دولت نيز دارد بيان كرد و گفت: اگرچه اين پيشرفت‌ها بسيار خوب است و ما در سال 88 در منطقه رتبه اول را كسب كرده‌ايم اما چشم‌انداز ما در سند 1404 اين است كه جزء 15 كشور برتر جهان در حوزه كتاب و كتابخواني باشيم.

وي تأكيد كرد: از نظرافزايش سرانه مطالعه و منابع كتابخواني نگراني نداريم؛ اما از لحاظ توسعه فضاي كتابخانه در كشور با اين هدف فاصله زيادي داريم؛ چرا كه در اكنون سرانه فضاي كتابخانه عمومي حدود 2 متر به ازاي هر 100 نفر است در حالي كه در چشم‌انداز، اين رقم بايد 8 متر باشد. 

دبيركل نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور در بخش ديگري از سخنانش با اشاره به منظومه فعاليت‌‌هاي مصرف فرهنگي مخاطبان گفت: پس از فعاليت‌هاي تصويري و شنيداري، خواندن در اولويت سوم قرار دارد و مردم ما پس از ديدن برنامه‌هاي تصويري و شنيدن به كتاب‌خواندن علاقه‌مند هستند.

وي خواستار افزايش سهم بودجه فرهنگي شد و افزود: سهم دو و نيم درصدي از كل بودجه براي فرهنگ كشور كم است و اگرچه اين رقم در 7 سال گذشته كمتر از يك درصد بوده؛ اما نيازمند افزايش بيشتري است و بودجه فرهنگ به‌ويژه حوزه كتاب بايد افزايش يابد.

همزمان با اين مراسم، سامانه جامع نرم‌افزار مديريت كتابخانه‌هاي عمومي كشور(پيام مشرق) رونمايي شد.

ليلي هاشمي سرپرست اداره كل فناوري اطلاعات نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور با اشاره به فازبندي  طرح سامانه جامع نرم‌افزار مديريت كتابخانه‌هاي عمومي كشور، نخستين مرحله اجرايي طرح راه‌اندازي نرم‌افزار جديد را نصب آزمايشي در كتابخانه مركزي تبريز عنوان كرد و گفت: در سال 87 مطالعات اوليه و تخصصي با حضور كارشناس تخصصي حوزه كتابداري و فناوري اطلاعات روي نرم‌افزارهاي مختلف انجام شده و پس از آن تعدادي از نرم‌افزارها از جمله پيام مشرق وارد مرحله بررسي تخصصي‌تر به‌صورت عملي شد.

وي عمده‌ترين پايه فعاليت نرم‌افزار جديد را قابليت استفاده در محيط اينترنت از طريق خطوط پرسرعت بيان كرد و افزود: در كتابخانه‌هايي كه امكان برقراري خط اينترنت پرسرعت وجود ندارد، نرم‌افزار به‌صورت داخلي نصب و راه‌اندازي خواهد شد.

سرپرست اداره‌كل فناوري اطلاعات نهاد يكي از بزرگ‌ترين مزيت‌هاي اين امر را تشكيل بانك اطلاعاتي كتابخانه‌هاي كشور معرفي كرد و افزود: در مراحل دوم و سوم اجراي طرح نسبت به تطبيق نهايي نرم‌افزار موردنظر با استانداردهاي بين‌المللي همانند Z3950 و ساير استانداردهاي موردنياز اقدام خواهد شد.

وي تاكيد كرد: با استفاده از اين نرم‌افزار امكان دستيابي به كتابخانه ديجيتال براي تمام اعضا فراهم مي‌شود. همچنين امكان سفارش كتاب نيز خواهند داشت. از ديگر قابليت‌هاي اين نرم‌افزار امكان سياهه‌برداري و رف‌خواني، اطلاع‌رساني و مديريت اخبار و تهيه انواع گزارش است.

هاشمي چشم‌انداز اصلي اين پروژه را سهولت دسترسي به منابع و خدمات كتابخانه عمومي براي همه مردم در سراسر كشور عنوان كرد و گفت: همچنين با استفاده از اين نرم‌افزار بانك اطلاعاتي متمركزي ايجاد خواهد شد كه از 500 كتابخانه عمومي در كشور پشتيباني مي‌كند. 

در ادامه این مراسم از استانداران استان‌های البرز، خوزستان و یزد، اعضای حقیقی انجمن‌ها و کتابداران نمونه کشور توسط حداد عادل، حسینی و واعظی قدرداني شد.

اصغر عزيزي، خانم و آقاي جعفري از استان فارس، عليرضا يزداني‌فرد از شهرستان زرند، غلام سلماني از شهرستان ميناب، نقي اميني‌راد از استان همدان، علي‌اصغر خرسندي از شهرستان فاروج و رجبعلي جزيني از شهرستان خميني‌شهر از جمله خيراني بودند كه در اين مراسم تجليل شدند.