به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، نشست نقد و بررسي كتاب «بلند بگو آزادي» نوشته مصطفی محمدی، عصر چهارشنبه 22 آذر ماه 91 با حضور جمعي از نویسندگان و داستان‌نویسان چون اكبر خليلي، ابراهيم زاهدي مطلق، محمدعلي گوديني، قاسمعلي فراست، روادبه حمزه‌اي، حسن احمدي و مهدي كاموس در سراي اهل قلم برگزار شد.
كتاب «بلند بگو آزادي» در قالب داستانی به زندگي شهيد مهدي رجب‌بيگي مي‌پردازد. رجب‌بيگي، پنجم مهر ماه سال 1360 به دست عناصر ضد انقلاب ترور شد و به شهادت رسيد.
نشست نقد و بررسي كتاب «بلند بگو آزادي» به ميزگردي صميمانه ميان نويسندگان تبدیل شد و قاسمعلي فراست، داستان‌نویس، به كم شدن فاصله انتشار كتاب‌هاي مصطفي محمدي اشاره و آن را آسيبي خطرناك عنوان كرد.
وی گفت: نويسنده با اين كار توجه كمتري به نكات ظريف و ريز در داستان‌نويسي خواهد داشت. البته آقاي محمدي راه خود را براي نگارش كتاب انتخاب كرده و به صورت تخصصي در حوزه ادبيات جنگ مي‌نويسد، در حالي كه در كشور ما كار تخصصي به كاري انتزاعي تبدیل شده است.
فراست در ادامه به مقايسه كتاب «بلند بگو آزادي» با كتاب «مامور» اثر علي موذني پرداخت و افزود: مخاطب در اين كتاب با موضوعي روبه‌روست كه مولف تا حدي از آن شناخت دارد، اما در كتاب «مامور» علي موذني براي اثرش وقت گذاشته و در نگارش با فرم بازي كرده است. اثرش زاويه ديد دارد و با نثري صيقل داده شده مخاطب را با خود همراه مي‌كند، به نوعي كه شما احساس مي‌كنيد داريد درس ادبيات مي‌آموزيد.
وي با تاكيد بر اين كه مولف «بلند بگو آزادي» در نگارش اين كتاب دچار شتابزدگي شده است، به غلط‌هاي تايپي آن اشاره كرد و آن را وابسته به نمونه‌خوانی اثر دانست و گفت: اي كاش در حوزه ادبيات جنگ از سياست واحدي برخوردار بوديم تا حركت‌هاي نهاد‌ها و ناشران مرتبط، به آفت و توليد كتاب‌هایي منجر نشود كه آسيب آن‌ها بيشتر از سودشان است. آن‌ها بودجه فرهنگي را در اختيار چند مشاور فرهنگي قرار دهند تا كارهاي خوب توليد شوند.
اكبر خليلي، داستان‌نویس نيز در ادامه، اين كتاب را به ميوه كالي تشبيه كرد كه هنوز وقت چيده شدنش نبوده و افزود: بهتر بود كه آقاي محمدي بيشتر روي اين اثر كار مي‌كرد. به اعتقاد بنده اين مولف فردي است كه شوق نوشتن تمام وجودش را گرفته است و فرصت نمي‌دهد كه كمي با تامل كار خود را پيش ببرد.
فريبا نباتي، نویسنده هم جلسه را با این پرسش پيش برد كه چرا اين اثر كه شبيه به سرگذشتنامه است، در چارچوب رمان مورد نقد قرار می‌گیرد؟ فراست در پاسخ گفت: بنده عرض نكردم كه اين كتاب رمان است، بلكه آن را از منظر داستان‌وارگي مورد بررسي قرار دادم و اين ویژگی اثر است.
ابراهيم زاهدي مطلق، داستان‌نویس حوزه دفاع مقدس و گرداننده نشست نقد و بررسي كتاب «بلند بگو آزادي» هم تاكيد كرد: اين اثر شبيه به زندگينامه و مهم‌ترين وجه آن ارايه مستندات است، اما در اين كتاب حتي يك تصوير هم آورده نشده و در طول ماجرا هم تصويري از شخصیت اصلی به مخاطب ارايه نمي‌دهد.
اکبر خليلي نیز در پاسخ به سوال نباتي گفت: وقتي اين كتاب را خواندم آن را به عنوان يك رمان ديدم. اما مقدمه كتاب نه شبيه به رمان است نه سرگذشتنامه و آنقدر قوي نبود كه مرا با خود همراه كند. در واقع متن‌های آورده شده از شهيد رجب‌بيگي، قوي‌تر از قلم نويسنده‌اند و مخاطب در پاره‌اي موارد مي‌ماند كه كدام نثر از آن شهيد و كدام مربوط به مولف است.
نباتي با انتقاد به طرح جلد كتاب و عنواني كه براي اثر انتخاب شده است، توضيح داد: اين كتاب ظاهر زندگينامه را ندارد و عنوانش شعاري و قالب اثر فاقد جذابيت است. درحالي كه شخصيت شهيد جذابيت‌هاي خاص خود را دارد و مخاطب را ترغيب به دانستن بيشتر از وي مي‌كند. از سوي دیگر نگاه روزنامه‌نگارانه مولف در‌كتاب كاملا پيداست.
رودابه حمزه‌اي، شاعر و نویسنده هم در ادامه جلسه، كتاب «بلند بگو آزادي» را اثري سفارشي خواند كه از همان ابتدا متن اثر ذهن را آزار مي‌دهد و سپس افزود: اين كتاب دچار شعارزدگي بوده و در برخي موارد گروه سني عوض مي‌شود. برداشت‌هاي مولف مستند نیستند و برداشت‌هاي فردي از وقايع اند.
در ادامه، نورا حق‌پرست، داستان‌نویس، روي آوردن مولفان به نگارش كتاب از انقلاب و هشت سال دفاع‌مقدس را كاري ارزشمند خواند و به جايگاه پر اهميت ناشران در اين بين اشاره كرد و گفت: ناشران بايد زمان و امكانات مناسب را براي نگارش يك اثر در اختيار مولف قرار دهند تا نويسنده دچار شتابزدگي نشود و براي نوشتن كتابش، اگر شهيد نشود حداقل عرق بريزد و تلاش در خور توجهي براي نوشتن كتاب درباره شهدا نشان دهد.
محمد عزيزي به عنوان يكي ديگر از نويسندگان و داستان‌نویسان حاضر در جلسه نقد، كتاب «بلند بگو آزادي» را اثري قوي از نظر توصيف عنوان كرد و توضيح داد: اگر مولف نام خود را از پايان مقدمه حذف مي‌كرد، مي‌توانستيم آن را ورودي بسيار خوبی براي كتاب بدانيم. توصيف‌های اين كتاب در بسياري موارد عيني اند و نشان مي‌دهند كه قلم آن‌ها متعلق به آقاي محمدي است.
وي با تاكيد بر اين كه شعارزدگي در كتاب موجود است و توصيف‌های برگرفته از دفترچه يادداشت‌های شهيد رجب‌بيگي بر سبك داستاني مولف غلبه دارد، به سفارش نويسي كتاب‌ها و موازي كاري ناشران اشاره كرد و گفت: اين موضوع، اتفاق خوبي است زيرا باعث رقابت ميان ناشران و مولفان مي‌شود زيرا ما مولفان خوبي در جامعه نداريم و اگر جامعه ما به ضرورت وجود مولفان حرفه‌اي اعتقاد دارد، بايد دست‌اندرکاران به مولفان فرصت و امكانات بدهند.
عزيزي در ادامه، انتخاب عنوان «بلند بگو آزادي» را مناسب اثر ندانست و ابراهيم زاهدي مطلق نيز بر آن تاكيد كرد و آن را شعاری از سوی دشمنان شهيد رجب‌بیگی عنوان كرد.
وي نگارش كتاب‌هاي شبيه به هم را عيب يك مولف ندانست و گفت: اين اتفاق فرم و سبك كار يك نويسنده را نشان مي‌دهد كه محتواي اثر را مي‌سازد. در واقع اين آفت است كه چند مولف شبيه به هم بنويسند. اگر هر نويسنده‌اي خودش باشد و اگر اين سبك مصطفی محمدي است بايد به آن ادامه دهد نه آن كه بخواهد اثرش را به خاطر ديگران تغيير دهد.
محمدعلي گوديني، داستان‌نویس هم با اشاره به نکته‌هایی كه ديگر مولفان به كتاب «بلند بگو آزادي» وارد دانستند، افزود: اگر به اين كتاب از جنبه داستاني نگاه كنيم، مي‌بينيم كه موفق است، زيرا جريان منافقان را با توجه به آنچه ما در اوایل دهه 1360 ديدیم، به خوبي توصيف كرده است .
درادامه نشست نقد و بررسي كتاب «بلند بگو آزادي» محمدرضا اصلاني، نویسنده با اشاره به اين‌كه «وقتي اثر را خواندم اين تصور برايم پيش آمد كه مولف درباره موضوع اثرش كاملا اشباع شده و سپس آن را نوشته است» افزود: مولف در نگارش اين كتاب اعتماد به نفس داشته و اثرش از نظر محتوایی ايرادي ندارد اما از نظر ظاهری هم ايراد‌هایي دارد كه غلط‌هاي تایپی آن به ناشر باز مي‌گردد. محتواي كتاب تقسيم‌بندي منحصر به فردي دارد و داراي يك بدنه است.
اصغر استاد حسن معمار، داستان‌نویس هم با اشاره به آثاري كه درباره شهيد رجب‌بیگی نوشته اند، به چند نكته درباره اثر مورد نقد و بررسی اشاره كرد و گفت: انتخاب مناسب راويان، خردشدن اطلاعات، فضا سازي سال‌هاي 1360 و مرور تاريخچه منافقان موارد بارز و برجسته اين كتابند.
حسن احمدي، داستان‌نویس نيز در ادامه از شجاعت مصطفي محمدي براي نقد كتابش تشكر كرد و سپس مصطفي آقاميري، یکی از دست‌اندرکاران نشر فاتحان (ناشر كتاب «بلند بگو آزادي») با اشاره به این که مولف این اثر در نگارش آثارش دچار تكرار شده، افزود: مخاطب در اين كتاب با چهار زاویه دید نويسنده، منافقان، شهيد رجب‌بيگي و بر اساس اتفاق‌های جنگ روبه‌روست كه او را دچار سردرگمي مي‌كند.
وي گفت: كتاب از ساختارشكني در روایت برخوردار است و نگاهي سرگذشت‌پژوهانه دارد و ماجراها از نگاه دشمن بازگو مي‌شوند تا مخاطب با مطالعه كتاب با شهيد آشنا شود، اما كسي كه شهيد رجب‌بيگي را مي‌شناسد توقع بيشتري از مولف دارد و كسي هم كه شناختي ندارد، براي شناخت بيشتر وي كنجكاو مي‌شود.
مهدي كاموس، پژوهشگر و نویسنده هم با ابراز خرسندي از برگزاري جلسه نقدي كه بيشتر سخنرانان آن مولفانند، شعاري بودن يك اثر را بد ندانست و افزود: پركاری يك نويسنده و داشتن جسارت به او كمك مي‌كند تا در آينده به نويسنده‌اي حرفه‌اي تبدیل شود.
در ادامه، مرادي‌پور، يكي از بستگان شهيد رجب‌بيگي درباره كتاب «بلند بگو آزادي» گفت: اين اثر سطح آگاهي مرا نسبت به اين شهيد بالا برد. شيوه روایت اين كتاب شيوا بود و صحنه‌ها به زيبايي توصيف شده بودند. تنها مشكل شتابزدگي در آماده‌سازی اثر بوده که موجب بروز غلط‌هایی در حروف‌چینی متن شده است.
مصطفي محمدي، نويسنده اثر هم موضوع كتاب «بلند بگو آزادي» را وابسته به موضوع انقلاب اسلامی و نه دفاع‌مقدس دانست و افزود: شهيد رجب‌بيگي يك سال پس از شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران به شهادت رسيد و اين سوال وجود داشت كه با توجه به سابقه مبارزاتي چرا به جبهه نرفت. بنده در اين كتاب كوشيده‌ام به تلاش‌هایي که او براي كمك‌رساني به جبهه‌ها انجام مي‌داد، اشاره كنم و شايد در اين زمينه موفق نبوده‌ام.
وي در ادامه توضيح داد: شعار خوب است و كسي كه شعار ندارد، هدف‌دار هم نيست. در اين بين ما نبايد شعار زده بشويم. شعار‌های کتاب مربوط به دوره‌اي است كه مردم هنوز منافقان را نمي‌شناسند و از آن‌ها به عنوان مجاهد چريك نام مي‌برند. البته سخت است كه يك نويسنده درباره يك نويسنده ديگر (شهید رجب‌بیگی) بنويسد. در اين كتاب قرار نبود سرگذشتنامه بنويسم، زيرا به دنبال نوشتن از سرنوشت شهید بودم.
ابراهيم زاهدي مطلق در پايان نشست نقد و بررسي كتاب «بلند بگو آزادي» به وظيفه ناشران اشاره كرد و گفت: وظيفه اصلي آنان پس از انتشار هر كتاب این است که بتوانند آن را به خوبي به دست مخاطبان برسانند و در جامعه توزيع كنند و از ترفندهاي مناسب در اين زمينه بهره بگيرند.
پنجشنبه ۲۳ آذر ۱۳۹۱ - ۰۰:۳۰
نظر شما