به گزارش خبرگزاری کتاب ایران( ایبنا)، «عاشورا؛ گزافه‌ها و خرافه‌ها» عصر روز گذشته (26 آذر‌ماه) در سرای اهل قلم برگزار شد.
در این نشست که با حضور جمعی از محققان و علاقه‌مندان حوزه عاشورا برگزار شده بود، ابوالقاسم حسینجانی، نویسنده و عاشورا‌پژوه و سید‌علی‌محمد رفیعی نویسنده و پژوهشگر حوزه دین و ادبیات به عنوان کارشناس و سمیرا سرخان‌زاده به عنوان کارشناس مجری حضور داشتند. 

رفیعی در ابتدا با بيان آیات 21 و 22 سوره آل عمران به عنوان بارزترین آیه قرآن در معرفي قيام امام حسین(ع) و رخداد عاشورا گفت: بدون شك همه مسلمانان اعم از اهل سنت و شيعیان به قيام امام حسين(ع) علیه خليفه مستبد زمانه خود متفق‌القولند؛ آن چيزي كه در مورد تحريفات و خرافه‌گويی‌هاي حوزه ادبيات عاشورا مطرح است، انحرافاتي در بيان ابعاد زندگاني امام‌حسين(ع)، ماجرای و پیام عاشورا و اهداف قیام امام حسین (ع) است.

وی افزود: منشا بيشتر تحریفات، مستندات کهنی هستند که بعد از انتقال به منابع دسته دوم و سپس منابع دسته چندم وارد آثار تجسمی و غیرتجسمی ما به ويژه آثار ادبي و مكتوب نيز شده‌اند.

رفيعي با اشاره به نگاه سنتی شیعه مبنی بر قیام امام حسین(ع) به عنوان نجات‌دهنده انسان‌ها از جهل و گمراهی گفت: پاسخ به پرسش‌هاي مربوط به مقوله انسانيت و اين‌كه در برابر رخ داد‌هاي مختلف چه بايد كرد از اهداف قيام عاشوراست.

وی در ادامه، بدعت‌گریزی را از ضرورت‌های مقابله با تحريفات و گزافه‌گويي عنوان كرد و گفت: تحريفات موجب به وجود آمدن بدعت و در نهايت ايجاد رويه و سنت می‌شود و به عنوان راه  و روش در زندگاني انسان‌ها كه برگرفته از دانش و مطالعه است مورد استفاده قرار مي‌گيرد. 

اين پژهشگر ديني با بيان اين مطلب كه تحريف‌زدايي و اشاره به تحريفات، اقدامي جديد نيست، بيان كرد: آثار متعددي همچون «حماسه حسيني» اثر استاد مرتضي مطهري و «لؤلؤ و المرجان» اثر حاج ميرزا حسين نوري كه به تحريفات مطالب روضه‌خوانان اشاره دارد،  بازگوی اين مطلب است كه توجه به تحريفات و گزافه‌گويي‌ها به‌ویژه در بيان ادبيات عاشورا بيش از هر چیز دارای اهميت است.

كارشناس حوزه دين و ادبيات در ادامه نشست به بازگو كردن برخي نمونه‌هاي شايع از تحريفات ادبيات عاشورا پرداخت و گفت: ماجراي فطروس فرشته كه به عنوان نجات يافته از مجازات الهي در آثار مكتوب مطرح است و همچنين داستان غلام سياه امام حسين(ع) در واقعه‌ عاشورا، برخي تحريفات حوزه ادبيات عاشورا و زندگاني امام است كه متاسفانه در ادبيات نوشتاري و شفاهي ما روز به روز در حال گسترش است.

رفيعي در پاسخ به سوال مجري برنامه مبني بر اين‌كه چه ابزاري مي‌تواند در تشخيص تحريفات و خرافه‌گويي‌ها موثر باشد، گفت: با توجه به تاکیدات دینی به مقوله مطالعه و کسب علم، می‌توان گفت مطالعه دقیق و عالمانه، ابزاري در تشخيص تحریفات است؛ چرا كه آگاهي جز از طريق مطالعه به وجود نمي‌آيد و فرد با مطالعه دقیق و  داشتن قدرت قياس و تشخیص  می‌تواند به درست و يا غلط بودن هر روایتی پی ببرد.

وي افزود: اين در حالي است كه بيشتر تحريفات از طريق انتقال مفاهيم به صورت شفاهي رواج پيدا كرده است.

رفیعی در پايان با اشاره به اين مطلب كه موضوعات مكتوبات حوزه عاشورايي، بيشتر در توصيف كمي، مكاني و جغرافياي حادثه عاشورا و ابعاد قيام امام حسين(ع) خلاصه شده است، اظهار كرد: ادبيات آگاهي‌بخش، ادبيات اعتراض و ادبيات مقاومت از  مباحثي است كه بايد در حوزه ادبيات عاشورايي و بيان اهداف اصلي قيام امام حسين(ع) از آن‌ها بهره گرفت.

همچنین حسینجانی در ادامه این نشست با اشاره به چرایی شکل‌گیری تحریفات و گزافه‌گویی‌ها در حوزه عاشورا گفت: این موضوع ریشه در جدی نگرفتن مقوله نقد و بررسی و تحليل آثار مكتوب دارد. جامعه‌اي که نقدگریز باشد دچار جهل و جهالت و در نهایت دچار تحریف و جعل می‌شود.

وی افزود: نقد با آفرینش انسان شروع شده و در طول زندگی با آن همراه بوده است. نقد و تحلیل است که موجب می‌شود عقل انسان به جمع‌بندی درستی از رویداد‌های اطرافش برسد. 

این شاعر آیینی، با بيان اين مطلب كه زمانی می‌توان مطلبی را به صورت شفاف و درست بیان کرد که مورد نقد و بررسی قرار گرفته شود، گفت: هر پدیده‌ای که مورد توجه و اهمیت برای انسان شود و انسان با آن هماهنگ و همسو شود به نوعی دستخوش تحریف و تغییرات می‌شود. 

حسینجانی افزود: نهضت انسان‌ساز کربلا و قیام امام‌حسین(ع) از این مبحث مستثنی نبوده و با گذشت زمان و ورود افراد گوناگون به حوزه نقالی، بررسی و کتابت، همانند بسیاری از حوادث تاریخی دست‌خوش تغییرات و تحریفات متعدد شده است.

این عاشوراپژوه با بیان این مطلب که واقعه عاشورا یکی از ارکان و اصلی دین اسلام و به ویژه اركان اعتقادي شیعه است، گفت: حماسه عاشورا برای مقابله با بدعت‌ها و  تحریف‌هایی که در دين صورت گرفته بود شکل گرفت و متاسفانه در طول زمان، روایت‌های این حماسه  خود دچار تعریف و تغییر شد. 

وي اظهار كرد: در سال‌هاي اخير با توجه به برخي آثار منتشر شده، شاهد اين هستيم كه ميزان تحريفات و نيز خرافه‌گویی‌ها و گزافه‌گويي‌ها درباره این واقعه روز‌به‌روز در حال افزايش است كه اين امر ريشه در نگاه گاه محافظه‌كارانه برخي عالمان و سياستگذاران دارد. 

حسینجانی بيان كرد: اگر خيلي شفاف و به دور از برخی تعصبات به وضعيت ادبيات عاشورايي و ابعاد قيام امام حسين(ع) نگاه كنيم مي‌توان خيلي راحت برخي از تحريفات و خرافه‌گويي‌ها را تشخيص داد.

وي در ادامه با بيان ابعاد برخي از كتاب‌هاي حوزه عاشورا كه به صورت جاهلانه و برخوردار از مطالب خرافه‌گويي به نگارش در آمده‌اند، گفت: متاسفانه در اغلب آثار منتشر شده در حوزه ادبيات عاشورا و موضوعات مرتبط با آن شاهد استفاده از يك سري ضوابط نادرست و نابرابري با اصل قيام امام حسين(ع) و اهداف آن هستيم كه عزت قيام و ارزش آن را نفي مي‌کند. 

پژوهشگر حوزه دین با اشاره به وظايف نويسندگان به عنوان رسولان جامعه در مواجه با تحريفات و خرافه‌گويي‌ها گفت: تشخيص و شناسايي عمل صالح مبني بر اين‌كه بيان چه مطلبي درست و نادرست است ميسر نمي‌شود مگر اين‌كه بازگشت به عقل مورد توجه قرار گیرد و با عقل، نقل را نقد كنيم. 

حسینجانی افزود: همچنين نويسندگان می‌توانند افزون بر كارشناسی و ساختار‌سازي، به بازپيرايي مسايل خود بپردازند و اگر خواهان توليد آثار زيبا و اثربخش هستند، باید با استفاده از مقوله بازپيرايي به خرافه‌زاديي و گزافه‌زدايي اقدام کنند. 

این عاشوراپژوه در پايان سخنان خود، شجاعت، آگاهي، هم‌انديشی و بهره‌مندي از عرفان درك به جاي عرفان ترك را از ويژگي‌هاي نويسندگان برای دوري از تحريفات عنوان كرد و گفت: نويسندگان بايد مطالبشان را همسو و هم‌جهت با نياز مردم به نگارش در آوردند نه اين‌كه با تمايلات و علايق مخاطبانشان به تاليف و تحرير بپردازند. 

نشست «عاشورا؛ گزافه‌ها و خرافه‌ها» به ابتکار و همت خبرگزاری کتاب ایران و در سرای اهل قلم برگزار شد.