به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، هفتمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر از 17 بهمن در جزیره خاک کلید خورد. پس از آن نخستین‌ نشست‌های شعرخوانی جشنواره در جزیره‌های ابوموسی و قشم دنبال شد و بخش استانی جشنواره نیز از 23 بهمن در استان گلستان آغاز به ‌کار کرد. 

این بخش از جشنواره در استان‌های قزوین، زاهدان، کرمان، اردبیل، خراسان رضوی و فارس ادامه یافت و در نهایت به تهران رسید و اکنون نیز با ادامه نشست‌های شعرخوانی در تهران، جشنواره آخرین روزهای برگزاری هفتمین دوره خود را سپری می‌کند تا به آیین اختتامیه و معرفی برگزیدگان نزدیک شود. آیین اختتامیه نیز سه‌شنبه (هشتم اسفند) در تالار وحدت برگزار می‌شود.

طبق روند هر ساله این جشنواره «ایبنا» در قالب سلسله گفت‌و‌گوهایی با شاعران و صاحب‌نظران این حوزه، چند و چون جشنواره هفتم را از نگاه ایشان بررسی کرده و سعی داشته تا انتقادات و پیشنهادات این شاعران نسبت به کیفیت و چگونگی برگزاری این دوره از جشنواره و برنامه‌ریزی‌های دوره‌های دیگر آن را نیز با مروری اجمالی جمع‌بندی کند. حاصل این گفت‌وگوها و مهم‌ترین مسایلی که شاعران در ارتباط با جشنواره شعر فجر یادآور شدند، در گزارش زیر آمده است. 

مردم بهترين رسانه‌ برای شعرند 

اکبر اکسیر، شاعر و طنزپرداز آستارایی نخستین شاعری بود که دیدگاه‌هایش در این زمینه در «ایبنا» منعکس شد. وی معتقد است بهترین رسانه برای شعر مخاطبان آن هستند که همواره در طول تاریخ شعرهای برتر را سینه به سینه منتقل ‌کرده‌اند. وی پیشنهادهایی برای دوره‌های بعدی جشنواره داشت که از جمله آن می‌توان به تاسیس یا وجود دبیرخانه دایمی برای جشنواره شعر فجر اشاره کرد. وی همچنین تاکید کرد که حضور افرادی چون داوران این دوره از جشنواره در چنین دبیرخانه‌ای برای رصد کتاب‌های برتر شعر در طول سال می‌تواند انتخاب دقیق‌تر و صحیح‌تری را در عرصه شعر رقم بزند.

جشنواره شعر رونوشت سال‌های قبلش نشود

محمدجواد محبت، شاعر، نیز دیدگاه مثبتی هم نسبت به جشنواره شعر فجر در دوره‌‌های پیشین و هم این دوره از جشنواره داشت و گفت: اگر دیگران دیدگاه متفاوتی نسبت به چگونگی برپایی جشنواره دارند یا معتقدند شیوه برپایی آن باید به گونه دیگری باشد، بهتر است زمانی‌که فرصت برنامه‌ریزی و اجرای جشنواره به دست آن‌ها افتاد، ایده‌های خود را عملی کنند.
وی در صحبت‌هایش بر این نکته نیز تاکید کرد که جشنواره شعر فجر هر سال باید حرف تازه‌ای برای گفتن داشته باشد و رونوشتی از کارهای دوره‌های پیشین را ارایه نکند تا بتواند در جذب و جلب‌نظر شاعران موفق عمل کند. 

داوری صحیح انتظار اصلی شاعران است 

رضا اسماعیلی، شاعر و پژوهشگر شعر آیینی، دیگر کارشناسی بود که در این زمینه به سراغ او رفتیم. وی در ارایه دیدگاه‌هایش به بخش بین‌الملل جشنواره اشاره‌ای داشت و گفت: رویکرد بین‌المللی جشنواره شعر فجر حساسیت و اهمیت آن را دو چندان می‌کند و زمانی‌که جشنواره عنوان بین‌المللی را یدک می‌کشد و سالانه است، انتظار به حقی است که آثار فعالان این حوزه به خوبی داوری شود، در غیر این صورت اعتماد لازم نسبت به عملکرد این جشنواره حاصل نخواهد شد.

وی بر لزوم حفظ حرمت پیشکسوتان در چنین جشنواره‌ای نیز تاکید کرد و توضیح داد: در چنین جشنواره‌ای و بخش‌های مختلف آن مانند افتتاحیه، اختتامیه، جشنواره‌های استانی و داوری‌ها، باید حرمت پیشکسوتان و بزرگان این عرصه نگه داشته و تجربه‌های آن‌‌ها به‌کار گرفته شود. 

جشنواره شعر کنار دیگر جشنواره‌ها موضوعی امیدبخش است 

فاطمه راکعی، مدیر عامل انجمن شاعران نیز معتقد است برگزاری چنین جشنواره‌هایی بهتر است به نهادهای غیردولتی سپرده شود، اما به هر روی اگر جشنواره با همین شیوه برگزاری هم، هر سال نوآوری‌هایی داشته باشد، رضایت‌بخش و حرکتی رو به پیش است. وی همچنین بر لزوم ارایه نوآوری‌هایی در شیوه برپایی جشنواره شعر فجر و داوری‌های بی‌طرفانه برای بررسی آثار نیز تاکید کرد. 

جایزه‌ای قابل‌ توجه‌ به برگزیدگان اختصاص داده شود 

حمیدرضا شکارسری، شاعر و منتقد، نیز بر لزوم ایجاد دبیرخانه دایمی برای این جشنواره تاکید کرد و اختصاص جایزه‌ای قابل‌ توجه‌تر به برگزیدگان این جشنواره را از ضروریات برگزاری آن دانست. وی همچنین معتقد است دست‌اندرکاران جشنواره می‌توانند تدبیری بیندیشند که جناح‌های مختلف شعری که به دلایل گوناگون و بنابر ملاحظات سیاسی یا اجتماعی در این جشنواره‌ها حاضر نمی‌شوند، به سمت جشنواره جلب و جذب شوند. 

شعر معاصر در دانشگاه‌ها جایگاه شايسته ای ندارد 

مجید نظافت، شاعر و برگزیده پنجمین دوره جشنواره بین‌المللی شعر فجر، از انتخاب برترین شاعر یک دهه گذشته از نگاه مردم، که در این جشنواره صورت می‌گیرد، انتقاد کرد؛ چراکه به اعتقاد او امروزه شعر به مقوله‌ای تخصصی تبدیل شده است. بنابراین این‌که مردم تا چه حد با شعر معاصر آشنا هستند و این آشنایی آیا به انتخاب دقیق شاعر مردمی منجر می‌شود یا خیر، موضوعی پیچیده است و جای بحث دارد.

وی ریشه این مشکل را در نوع مدیریت جشنواره دانست و گفت: جشنواره هر سال با یک مدیریت جدید روبه‌رو می‌شود و هر مدیر طرح‌های جدید خود را دارد. به نتیجه رسیدن این طرح‌ها نیز نیازمند زمان است، اما این تغییر مدیریت هر ساله، مانع از به نتیجه رسیدن طرح‌ها می‌شود. 

شاعران پیشکسوت حضور در جشنواره را کسر شأن خود ندانند

سیدعلی میرافضلی، شاعر و منتقد، هم مهم‌ترین مشکل جشنواره را حضور نداشتن همه طیف‌های شعری در این رویداد شعری مطرح کرد. به باور وی، طیف شاعر و به‌ویژه پیشکسوتان این عرصه در شان خود نمی‌دانند که در عرصه یک رقابت شعری حاضر شوند و آثارشان در کنار شاعران تازه‌کار ارزیابی شود. از سوی دیگر هنوز از سوی دست‌اندرکاران جشنواره راهکار مناسبی در نظر گرفته نشده است تا همه سلیقه‌های شعری را بتواند به خود جذب کند. برهمین اساس بیشترین تاکید میرافضلی بر ایجاد بستری مناسب در جشنواره بود تا چنین رویدادی برای تمامی گروه‌ها و سلقیه‌های شعری جذابیت لازم را داشته باشد. 

جشنواره می‌تواند تغییر ماهیت بدهد 

اما ارزیابی کلی فاضل نظری، شاعر و آخرین کارشناسی که در این زمینه با او به‌ گفت‌و‌گو نشستیم، از جزئیات هفتمین دوره جشنواره شعر فجر مثبت بود. وی ضمن تعریف سه نقطه عطف طی هفت دوره برپایی جشنواره شعر فجر، از هفتمین دوره آن به عنوان سومین نقطعه عطف جشنواره یاد کرد و گفت: در این دوره به نظر می‌رسد جشنواره می‌خواهد تغییر ماهیت بدهد و برای دوره‌های بعدی‌اش آماده شود. بر همین اساس با توجه به نکته‌های تازه و نیازهای یک جشنواره برتر برنامه‌های آن اتفاق می‌افتد. از جمله آن‌که مقدمات توجه به کتاب‌های شعر در این دوره فراهم شده و گویا قرار است از سال آینده فقط به کتاب شعر توجه شود.

آن‌چه از رهگذر این گفت‌و‌گوها بدست می‌آید، این‌ است که از یک سو شاعران جذابیت رقابت در عرصه شعر را وابسته به حضور تمامی سلیقه‌ها و طیف‌های شعری در چنین رویدادی می‌دانند و از سوی دیگر معتقدند وجود یک دبیرخانه دایمی برای جشنواره‌ شعر فجر ضروری است؛ چراکه رصد شعر باید در طول سال و نه تنها براساس شعرهای موردی یا موضوعی و مناسبتی صورت بگیرد.

البته رضا حمیدی، دبیر این دوره از جشنواره شعر فجر، در نشست خبری جشنواره، درباره ایجاد چنین دبیرخانه‌ای به «ایبنا» گفته بود: در حال حاضر جشنواره شعر فجر دبیرخانه دائمی دارد، اما این دبیرخانه به صورت جدی در طول سال فعالیت نمی‌کند و شدت و ضعف‌هایی دارد. امیدواریم از سال‌های بعد فعالیت مستمر و جدی دبیرخانه را شاهد باشیم.

امیدواریم از دوره‌های بعدی شاهد فعالیت دبیرخانه دایمی این جشنواره باشیم، اما واضح است که ارزیابی کلی پله هفتم جشنواره شعر فجر پس از پایان آن و معرفی برگزیدگان این دوره از جشنواره، ارزیابی دقیق‌تری خواهد بود.