طهمورث ساجدی، استاد زبانهای تطبیقی دانشگاه تهران، در نشست «شاردن و پژوهشهای ایرانشناسی» گفت: «ژان شاردن» در قرن هفدهم به ایران سفر کرده و در سفرنامهاش درباره زندگی، اخلاق، روانشناسی و مذهب ایرانیان نوشته است. وی را میتوان پایهگذار مطالعات مذهبی و دینی در ایران بهشمار آورد.-
طهمورث ساجدی گفت: امروزه ایرانشناسی معادل هویت ایرانی شده است. نخستین ایرانشناس ایرانی علامه قزوینی بود که با همکاری «ادوارد بروان» در فرانسه، انگلیس و آلمان به فعالیتها و مطالعاتی در این حوزه دست زد. از 11 سال پیش این رشته وارد دانشگاهها شده و در مقاطع مختلف تا دکترا تدریس میشود.
این استاد زبانهای تطبیقی دانشگاه تهران افزود: تاریخ ایرانشناسی را از فرانسه نمیتوان جدا کرد.
«ژان باتیست تاورنیه» و «ژان شاردن» از ایرانشناسان فرانسوی، سفرنامههای مهمی درباره ایران نوشتهاند. کتاب شاردن در 10 جلد منتشر شده و بخشی از سفرنامه وی به اصفهان، بناها، معماری و جامعهشناسی آن اختصاص دارد که از اهمیت بسیاری برخوردار است و میتوان آن را با شهر امروزی اصفهان تطبیق داد و مقایسه کرد.
وی ادامه داد: شاردن با استفاده از نیروهای بومی و محلی ایرانی دست به تحقیقاتی درباره فرهنگ و رفتار ایرانیان زد و حتی وارد خانوادههای ایرانی شد. جایگاه شاردن در ایرانشناسی قرن 17 و 18 بسیار پررنگ است. از سوی دیگر وی نخستین فردی بهشمار میرود که به مذهب ایرانیان پرداخته و پایهگذار مطالعات دینی در ایران بوده است.
عسگر بهرامی نیز در این نشست با اشاره به سابقه سفرنامهنویسی در ایران گفت: قدیمیترین سفرنامهای که درباره ایران نوشته شده از سوی جغرافیدانی یونانی بهنام «اسکولاکس» در دوره داریوش هخامنشی و به خواست وی به رشته تحریر درآمده است. این سفرنامه در دست نیست اما در نوشتههای بطلمیوس و هردوت ارجاعهای بسیاری به آن صورت میگیرد.
این پژوهشگر حوزه تاریخ با بیان زندگینامه از شاردن افزود: شاردن در 16 نوامبر 1643 میلادی در خانوادهای جواهرفروش در پاریس بهدنیا آمد و در 21 سالگی برای تجارت جواهر به هندوستان و از آنجا از مسیر بندر هرمز به ایران و اصفهان سفر کرد. وی در طول سفرهایش سه یا چهار بار به ایران آمد و یک دوره چهار سال و نیم و دورهای دو ساله در اصفهان ساکن شد. در مدت اقامت دو ساله در اصفهان فارسی آموخت و پس از بازگشت، بخشی از سفرنامهاش را به انگلیسی درباره تاجگذاری شاه سلیمان صفوی منتشر کرد.
وی ادامه داد: انتشار بخشی از سفرنامه شاردن با استقبال بسیاری روبهرو شد و در سال 1811، یکصد سال پس از درگذشت شاردن کتاب 10 جلدی سفرنامه شاردن بهچاپ رسید. در ایران نیز این کتاب با دو ترجمه از محمد عباسی از سوی انتشارات امیرکبیر و ترجمهای دیگر از اقبال یغمایی از سوی انتشارات توس برای علاقهمندان و ایرانشناسان منتشر شده است. شاردن آثار تحقیقاتی، یادداشت و دستنوشتههای فراوان دیگری نیز دارد که در موزههای فرانسه، انگلیس و آمریکا نگهداری میشوند.
سهراب فتوحی نیز در این نشست با اشاره به فعالیتهای انجمن دوستی ایران و فرانسه گفت: فعالیت این انجمن از سال 1380 آغاز شد و تلاش میکند تا به بزرگداشت افرادی بپردازد که در فرهنگ دو کشور تاثیرگذار بودهاند. سفرنامه شاردن نیز پس از 300 سال هنوز از منابع بااهمیت در شناخت ایرانیان بهشمار میرود. این انجمن قصد دارد به همین مناسبت در ماه سپتامبر و اکتبر نشستی درباره ایران از دیدگاه سفرنامهنویسان با همکاری سفارت فرانسه برگزار کند.
علیرضا دولتشاهی نیز در این نشست با اشاره به سیصدمین سالگرد درگذشت «ژان شاردن» بیان کرد: شاردن شخصیت بسیار جالبی برای ایرانیان دارد و از معدود شرقشناسانی بهشمار میرود که درباره خلقیات و روانشناسی ایرانیان نوشته است. نوشتن این شرقشناسان بهویژه فرانسویان در غرب باعث تغییر نگاه اروپاییان به شرقیان پس از جنگهای صلیبی و همچنین منجر به آغار مکتب رمانتیسیسم در فرانسه شد.
نشست «شاردن و پژوهشهای ایرانشناسی» با پرسش و پاسخ از سوی حاضران درباره مطالعات ایران و سفرنامهنویسی بهپایان رسید.
بیست و ششمین نماشگاه بینالمللی کتاب تهران تا 21 اردیبهشت ماه در مصلای امام خمینی (ره) برپاست.
نظر شما