به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، جلسه نقد نمایشگاه آثار زنان نقاش ایران، همزمان با روز اختتامیه این نمایشگاه، با حضور جمشید حقیقت‌شناس، عضو انجمن نقاشان ایران و مدیر گالری‌های خانه هنرمندان، امیر سقراطی، نقاش و منتقد و عضو انجمن نقاشان، حبیب درخشانی، هنرمند و مدرس دانشگاه و همچنین سجاد باغبان‌ماهر به عنوان دبیرعلمی جلسه در گالری پاییز خانه هنرمندان برگزار شد. 

جمشید حقیقت شناس در این جلسه گفت: هرچند با تفکیک جنسیتی در برگزاری نمایشگاه‌های هنری جمعی موافق نیستم، اما این نمایشگاه فقط مخصوص زنان نقاشِ انجمن نقاشان ایران، بود. یعنی گروهی از زنان هنرمند به فکر نمایشگاه و فروش آثار خود بوده و این رویداد هنری را برگزار کردند. 

وی افزود: سال‌ها پیش من کتابی را با عنوان «جامعه هنری بدون زنان» مطالعه کردم. در این کتاب این موضوع مطرح شده بود که چگونه می‌توان تاریخ هنر را بدون زنان هنرمند نوشت. متاسفانه تاریخ هنر تاکنون دست مردان بوده و آن‌ها این تاریخ را نوشته‌اند. 

حقیقت‌شناس در ادامه با اشاره به این نکته که مردسالاری در تاریخ هنر باعث مشکلاتی شده است، گفت: واقعا عجیب است که در هزار سال اخیر تاریخ هنر جهانی و در هیچ جایی از زنان نامی برده نشده است. حتی در هنر باستان نیز بسیاری از آثار را زنان آفریده‌اند، بدون آن‌که نامی از آنان در جایی ثبت شود. 

حقیقت‌شناس گفت: حضور نداشتن نام زنان در منابع مکتوب تاریخ هنر جای سوال است و برای رسیدن به پاسخ آن و تحلیل این موضوع پژوهش‌های بسیاری لازم است. یکی از اهداف برگزاری نمایشگاه‌های صرفا زنانه می‌تواند کمک به ثبت، نام و کار هنریِ زنان هنرمند در تاریخ هنر باشد. 

حبیب درخشانی، هنرمند و مدس دانشگاه نیز در بخشی از نقد خود از برگزاری نمایشگاه آثار هنرمندان زن نقاش، گفت: من با این عنوان موافق نیستم و حتی نمی‌توانم چرایی این تفکیک جنسیتی را تصور کنم. با این وجود یعنی ممکن است در آینده نمایشگاه آثار نقاشان مرد ایران هم برگزار شود؟ این خیلی توهین آمیز و در عین حال مضحک است. 

وی افزود: زمانی که از نمایشگاه آثار هنرمندان و یا نقاشان زن نام می‌بریم، باید منتظر نمایشگاه هنرمندان و یا نقاشان مرد هم باشیم و این مساله کار را خراب می‌کند. هرچند به نظر من در نقادی هنر باید به خوانش خود آثار بپردازیم و نه حواشی نمایشگاه‌ها، اما به هر حال این بی‌سلیقگی در نام این نمایشگاه بسیار بحث‌برانگیز شده است. 

درخشانی همچنین تحلیل خود از خود آثار ارایه شده در این نمایشگاه را این‌گونه بیان کرد: به نظر من در کلیه آثار ارایه شده در این نمایشگاه یک جست‌وجوی زنانه در خویشتن به چشم می‌خورد و همین مساله باعث شده آثار باوجود شباهت‌های ظاهری و ساختاری نوعی اصالت فردی داشته باشند. 

نمایشگاه بدون انتشارات، نمایشگاه بدون هدف 

امیر سقراطی، عضو انجمن نقاشان ایران و دیگر منتقد حاضر در این جلسه، نقد خود را با عدم رویکرد و دیدگاه از طرف برگزار کنندگان این نمایشگاه، شروع کرد. سقراطی گفت: به نظر من این نمایشگاه حرمت بیننده حرفه‌ای را نگه نداشته است. من چند بار این نمایشگاه را دیدم، بدون هیچ نوشتاری از برگزار کنندگان مبنی بر چرایی برگزاری این نمایشگاه.

وی افزود: مهم‌ترین ضعف این نمایشگاه نداشتن بیانیه یا مانیفست و رویکرد است. همچنین من نمی‌دانم چرا انجمن برای برپایی این نمایشگاه دست به تفکیک جنسیتی زده است. بنابراین باید گفت که این رویداد، نمایشگاه زنان نقاش ایران نیست، بلکه نمایشگاه زنان نقاش عضو انجمن نقاشان است. 

سقراطی در ادامه با اشاره به لزوم بیانیه و چرایی از طرف برگزارکننده برای برپایی یک نمایشگاه اختصاصی زنان گفت: در سال گذشته ما دو تن از مهم‌ترین نقاشان ایرانی یعنی منصوره حسینی و فریده لاشایی را از دست دادیم، اما هیچ عکس و یا حرف و سخنی از آنان در این نمایشگاه نیست. 

این هنرمند و منتقد در ادامه با اشاره به این نکته که آثار ارایه شده در این نمایشگاه را به هیچکدام از گالری‌های معتبر تهران راه نمی‌دهند، گفت: انجمن نقاشان ایران مهم‌ترین مجمع صنفی نقاشی در ایران است، بر این اساس، برگزاری این نمایشگاه که هنرمندان آن همگی عضو این انجمن هستند، قرار است کدام خواسته صنفی زنان نقاش را پیگیری کند. 

باید نمایشگاه‌ها را پژوهشی برگزار کرد 

سقراطی همچنین در بخش دیگر نقد خود از نمایشگاه نقاشی زنان ایران گفت: هیچ بیانیه، مانیفست، کاتالوگ و بروشور و یک نشریه برای این نمایشگاه منتشر نشده است. حتی در کنار آثار هیچ رزومه‌ای از هنرمندان نیست. این مساله به جز افشا کردن بی‌برنامگی برای برگزاری این نمایشگاه، نشان می‌دهد کمیته انتشارات انجمن به این نمایشگاه نیامده است. 

وی افزود: با توجه به نبودن هیچ منبع منتشر شده‌ای برای نمایشگاه، مخاطبان نمی‌دانند که باید چه برداشتی از آثار ارایه شده داشته باشند. در مجموع باید بیان کنم این نمایشگاه با شکست کامل روبه‌رو شده است. 

سقراطی در بخش دیگری از سخنان خود به لزوم هماهنگی نمایشگاه‌های مختلف انجمن نقاشان با کمیته انتشارات انجمن اشاره کرد و گفت: به نظر من برای برگزاری نمایشگاه‌های مختلف انجمن، حتما باید با کمیته انتشارات انجمن نقاشان ایران، هماهنگی‌های لازم صورت گیرد تا آنان نیز حضور داشته باشند. این هماهنگی باعث می‌شود که نمایشگاه‌های نقاشی به صورت پژوهشی برگزار شوند و در نهایت برگزاری موفقیت آمیز نمایشگاه‌ها و گالری‌های نقاشی منوط به پژوهشی بودن آن است. 

نمایشگاه بهار و تابستان زنان نقاش ایران، از اعضای انجمن نقاشان ایران از نوزدهم تا سی‌ام خرداد 1392، در گالری‌های خانه هنرمندان ایران برگزار شد.

این نشست عصر پنجشنبه 30 خرداد در خانه هنرمندان ایران برپا شد.