به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، این نشست از سلسله نشست‌های تخصصی بخش «دانش‌های قرآن بنیان» با سخنرانی دکتر احد فرامرز قراملکی، نویسنده حوزه اندیشه و مدیر گروه اخلاق حرفه‌ای دانشگاه تهران، در سالن شماره 2 نشست‌های تخصصی بیست و یکمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم برگزار شد.

مدیر گروه اخلاق حرفه‌ای دانشگاه تهران در این نشست در تشریح ماهیت پیامی قرآن اظهار کرد: قرآن به منزله وحی اسلامی، ماهیت پیام دارد. این در فلسفه و کلام دین مورد دعواست که ماهیت وحی چیست؟ پیش فرض ما این است که ماهیت پیام جنس ارتباط دارد و این پیام، پیامی از سوی خدا برای بشر است. این پیام به لحاظ زبانی، زبانی خاص دارد که قابل مقایسه با زبان‌های رایج علوم دیگر نیست. قرآن زبان خود را قول نامیده است. این زبان به لحاظ ساختاری به‌گونه‌ای است که می‌تواند معانی مختلفی را در خود برانگیزد. پیام قرآن مانند پیام انسان‌ها نیست.

قراملکی در ادامه افزود: از آن‌جا که پیام قرآن برای مخاطبان فارغ از گروه سنی و زمان و مکان است، برای دستیابی به مفاهیم آن نیاز به واسطه داریم که منظور واسطه فیزیکی و انسانی نیست. واسطه استفاده از قرآن ماهیت هویتی دارد. برای این‌که بتوانیم همه نیازهای خود را از قرآن مرتفع کنیم، محتاج ایجاد معرفتی روش‌مندیم.

این پژوهشگر و نویسنده حوزه اندیشه استفاده از مفاهیم قرآن را منوط به وجود رابطه‌ای دانست که از جنس معرفت و دانش است و گفت: پیامبر (ص) و ائمه (ع) واسطه‌های انتقال پیام‌اند. کلام قطعی نبی‌اکرم (ص) خود بخشی از وحی و در واقع، وحی ناطق است. 

وی ادامه داد: اگر قرآن‌پژوه بتواند با واسطه معرفتی به قرآن مراجعه کند، در حالی که بخواهد به معرفت‌هایی از قرآن دست یابد، نیازمند روش‌شناسی نیست، بلکه نیازمند یک دانش واسطه‌ای است که آن دانش هویت روشی و جمعی دارد، زیرا دانش چیزی جز تلاش جمعی دانشمندان نیست.

قراملکی مساله محور بودن، سعه صدر و توجه نقادانه را سه پیش‌نیاز برای استفاده جمعی از معرفت قرآنی ذکر کرد و گفت: امروز در رویکرد به قرآن تفکر مساله‌محور بر ما حاکم است. اگر کسی با ذهن مساله‌محور سراغ قرآن نرود، رابطه‌اش با قرآن عشق‌ورزی و دوستی است اما در این رابطه نمی‌تواند به‌دنبال معرفت‌ورزی باشد. اگر بخواهیم ارتباطمان با قرآن ارتباط معرفتی باشد، چاره‌ای نداریم جز این‌که مساله‌محور به سراغ آن برویم. نخستین ویژگی مخاطب امروزی قرآن این است که ذهن مساله‌محور دارد. 

این مدرس دانشگاه با بیان این‌که استفاده از کلام وحی ادب می‌خواهد، عنوان کرد: استفاده از خوان پربرکت الهی ضوابطی دارد. باید با مساله واحد سراغ آن برویم و هرچه با مسایل قوی‌تری به سراغ قرآن برویم، بهره بیشتری می‌بریم. 

این عضو هیات علمی دانشگاه تهران همچنین حصرگرایی را مانع از استفاده از نعمت‌های سفره قرآن دانست و افزود: در مقابل حصرگرایی باید سعه صدر داشته باشیم. سعه صدری که به ما این فرصت را بدهد که از رویکردهای مختلف به آیات قرآن نگاه کنیم. باید با سعه صدر رویکردهای مختلف را بپذیریم. 

مدیر گروه اخلاق حرفه‌ای دانشگاه تهران در پایان در تشریح توجه نقادانه که سومین پیش‌نیاز برای استفاده جمعی از معرفت قرآنی است، اظهار کرد: در مواجهه با کلام وحی باید رویکرد انتقادی اخذ کنیم. نقاد بودن شرط لازم در رویکردهای مختلف است. البته نقد نباید تنها به‌معنای عیب‌جویی باشد، زیرا عیب‌جویی آفت کار جمعی است. باید پیش از این‌که در مساله‌ای دغدغه تصدیق و تکذیب داشته باشیم، آن را تحلیل و واقع‌بینانه و عقلانی و علمی با آن برخورد کنیم.

بیست و یکمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم از شنبه (15 تیر‌ماه) در مصلای بزرگ امام خمینی (ره) در حال برگزاری است. این نمایشگاه به مدت یک‌ ماه از ساعت 17 تا 24 میزبان بازدیدکنندگان خواهد بود.