به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نشست رونمایی از کتاب چیستی ترجمه در هرمنوتیک،‌‌ عصر دیروز(دوشنبه،‌ 14 مردادماه) با حضور دکتر مرتضی بابک‌معین، نویسنده اثر و محمدرحیم احمدی و دکتر مهرگان نظامی‌زاده به‌عنوان منتقد،‌ در سالن استاد امیرخانی خانه هنرمندان ایران برگزار شد. 

در ابتدای این نشست، بابک‌معین‌ طی سخنانی با اشاره به مفهوم ترجمه در هرمنوتیک،‌ گفت: کتاب چیستی ترجمه در هرمنوتیک از دو بخش تشکیل شده است که شاید در نگاه نخست این دو بخش چندان محسوس نباشد. 

وی با اشاره به مفهوم انطباق به‌عنوان یکی از مفاهیم اصلی هرمنوتیک گادامر، گفت: اساسا در بحث هرمنوتیک با مولفه فهم متن مواجهیم که در ترجمه نیز مطرح است. بنابراین، از این نظر میان ترجمه و هرمنوتیک اشتراک وجود دارد. 

این پژوهشگر گفت:‌ گادامر هرمنوتیک خود را بر اساس شناخت ارایه می‌کند.‌ ضمن آن‌که اساسا مرکزی‌ترین بحث هرمنوتیک مقوله فهم است که گادامر در این رابطه معتقد است که فهم ناشی از پروسه روشمند علمی نیست. 

معین اظهار کرد: گادامر فهم را مالکیت معنا نمی‌داند و‌ در واقع، فهم رویدادی است که خواننده متن در آن شریک می‌شود.‌ ضمن آن‌که هرمنوتیک چندان راه ترجمه کردن را نشان نمی‌دهد بلکه بحث فلسفی از فهم را مطرح می‌کند. 

‌نویسنده کتاب چیستی ترجمه در هرمنوتیک ‌افزود: در این میان پل ریکور(فیلسوف و ادیب فرانسوی) بحث جدی را طرح می‌کند و از حس دکارتی جدا می‌شود. ‌به زعم او، فهم به واسطه متن است که این مولفه در جهان دکارتی جایی ندارد. 

وی با اشاره به گفته هایدگر درباره ترجمه ادامه داد: به زعم هایدگر، ترجمه تاویل است‌ که مقصود ما از تاویل همان فهم با واسطه است. بنابراین، فهم واقعیت ذهنی ناب نیست. 

در ادامه این نشست دکتر مهرگان نظامی‌زاده،‌ منتقد جلسه، طی سخنانی با اشاره به برخی کاستی‌های موجود در کتاب چیستی ترجمه در هرمنوتیک اظهار کرد: روی جلد کتاب عنوان مولف برای دکتر معین عنوان شده، در حالی که در فهرست از او به عنوان مترجم یاد شده است. ضمن آن‌که اگر بخشی از اثر ترجمه است، به چه علت نام نویسنده اصلی ذکر نشده است. 

وی ادامه داد: اگر دکتر معین بخش نخست این اثر را اصلا به صورت کتابی مستقل ارایه می‌کرد،‌ چیزی کمتر از یک کتاب نمی‌شد. 

نظامی‌زاده اظهار کرد: مشکل دیگری که در این کتاب وجود دارد، آن است که در مقدمه مترجم(دکتر بابک‌ معینی) هیچ فهرستی وجود ندارد و مطالب پشت‌سر هم آمده است. همچنین در بخشی از کتاب آمده که گادامر در 11 فوریه 1990 متولد شده که البته مشخص است که این اشتباه سهوی است. 

این محقق با اشاره به ابعاد و نگرش‌های مختلفی که در حوزه ترجمه وجود دارد،‌ گفت : تا چندی پیش تصور بر آن بود که ترجمه، یک فن و هنر است اما اکنون معتقدند که ترجمه یک علم است و به قول هایدگر، ترجمه فرآیندی در حال شدن است. 

در ادامه دکتر مرتضی بابک‌معینی در پاسخ به ایراداتی که نسبت به کتاب ارایه شده بود، ‌اظهار کرد: بنا بود که این کتاب به نمایشگاه برسد و تعجیلی که در رساندن کار به نمایشگاه صوت گرفت، ‌باعث این مساله شد، وگرنه این موارد که اشاره کردید،‌ ایجاد نمی‌شد. 

سپس دکتر محمدرحیم احمدی،‌ دیگر منتقد جلسه، درباره کتاب چیستی ترجمه در هرمنوتیک گفت: نظریه‌ها در این کتاب به‌خوبی و دقیق بیان شده‌اند. 

وی افزود: در دیدگاه هرمنوتیک، ترجمه کردن همان برگردان معناست و چون معنا با هرمنوتیک پیوند ناگسستنی دارد، هرمنوتیک نمی‌تواند از ترجمه صرف نظر کند. 

احمدی با اشاره به دیدگاه گادامر درباره ترجمه گفت: از نظر گادامر ترجمه یک تجربه است؛ یعنی یک تجربه اگزیستانسیالیستی ‌که در این بین لزوم نزدیک شدن به زبان دیگر خود به تنهایی حکایت از فاصله میان متن مبدا و مقصد می‌کند. 

این مدرس دانشگاه با بیان این‌که مساله فهم در این میان به مفهوم تفسیر یا گفتمان است،‌ گفت:‌ گوش دادن به دیگری مستلزم یک گفت‌وگو است که در فرآیند درک پیش می‌آید و گادامر درباره این مساله معتقد است ترجمه یک تفسیر و تاویل است و مترجم باید معنای متن را انتقال دهد. 

وی گفت: یک مترجم باید با توجه به زاویه دید مولف، مطلب را ترجمه، معنای متن را با حفظ حق و حقوق زبان در حال ترجمه،‌ منتقل کند. ضمن آن‌که فهم اندیشه دیگری به معنای احترام به فکر اوست که زبان واسطه این فهم است. بنابراین، مترجم باید زبانی را برای ترجمه ارایه کند که هم زبان خودش باشد و هم زبان دیگری.