به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، دهمین نشست از سلسله نشست‌های «سرو هنر» خانه هنرمندان ایران که به بزرگداشت مهرانگیز مظاهری، مدرس و پژوهشگر پیشکسوت هنرهای سنتی و احمد فیناستیان، هنرمند هنر سنتی قلم‌زنی، عصر دیروز، سه‌شنبه، 22 خرداد، با سخنرانی حسن بلخاری، مدرس دانشگاه و پژوهشگر فلسفه هنر، محسن محسنی، مدرس و پژوهشگر پیشکسوت هنرهای سنتی، مجید سرسنگی، مدیرعامل خانه هنرمندان ایران، محمدعلی رجبی، مدرس دانشگاه و عبدالمجید شریف‌زاده، رییس شورای سرو هنر، در تالار استاد جلیل شهناز خانه هنرمندان برگزار شد. 

بلخاری در این مراسم گفت: در جلسه برنامه‌ریزی این مراسم، دکتر نامورمطلق از من درخواست کرد درباره تعریف و ماهیت هنرهای سنتی که هنوز هم مورد ابهام است، سخنرانی و مصادیق آن را بیان کنم. 

وی افزود: هنرهای سنتی در همه جوامع، از جمله چین، هند، ایران و حتی در غرب از دوران رنسانس به قبل، به یک منبع «لم یزلی» متصل می‌شود. من در جوامع گوناگون منبعی را پیدا نکردم که مبدا و منشاء هنرهای سنتی را به یک وجود ازلی و وحیانی متصل نکند. بنابراین کتاب خدا متن معیار هنرهای سنتی است و من این مساله را اثبات خواهم کرد. 

این عضو هیات علمی پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران در ادامه با بیان این نکته که در کتاب‌ها و منابعی چون «فتوت‌نامه»ها منشا انواع صنعت و هنر به پیغمبران نسبت داده شده، گفت: من می‌خواهم همراه با یک مثال و مصداق اثبات کنم که نسبت دادن منشا هنرها و صنایع به پیغمبران افسانه نیست و حقیقت دارد؛ چرا که در متون مرجع و مطلق دینی ارجاع هنر به وحدانیت و پیغمبران اثبات می‌شود. 

مولف کتاب «هندسه خیال و زیبایی» در ادامه با بیان این نکته که قرآن متن معیار در همه شوون تفکر و زندگی مسلمانان است، گفت: کتاب خدا ریشه وحیانی دارد و در این مساله شکی نیست. بر این اساس من سوالی را مطرح می‌کنم؛ آیا در قرآن آیه‌ای هست که هنر را به خدا نسبت بدهد؟ بله این نسبت وجود دارد. 

وی در ادامه به بیان آیاتی از قرآن پرداخت و توضیح داد: ترجمه آیات 37 و 38 سوره مبارکه هود این چنین است: «و به نوح وحی شد كه از قوم تو جز كسانى كه [تاكنون] ايمان آورده‏اند هرگز [كسى] ايمان نخواهد آورد پس از آنچه مى‏كردند غمگين مباش و زیر نظر ما [وحی] کشتی بساز و ما جزییات این صنعت را به تو وحی کردیم.» 

بلخاری گفت: کشتی سازی یک صنعت است و یکی از تعریف‌ها و مصادیق هنر در تمدن اسلامی، صنعت است. بنابراین خداوند جزییات و نقشه ساختن کشتی را به نوح نبی آموزش داده است. در «عهد عتیق» نیز یهوه درباره چگونگی پرده معبد سلیمان آموزش‌هایی ارایه کرده است. از این مسایل ثابت می‌شود که کتب مقدس منشا هنر را به خداوند باز می‌گرداند. 

مولف کتاب «سرگذشت هنر در تمدن اسلامی» در ادامه به بیان وظیفه اندیشمندان در زمینه تئوری‌های هنر اسلامی پرداخت: در کتاب خدا تمام دستورات و راهکارها برای زندگی سعادتمند بشر وجود دارد و همان‌طور که بیان شد در حوزه هنر نیز این مساله فراموش نشده است. بر این اساس فلاسفه و اندیشمندان وظیفه دارند تا این مسایل را در قالب فلسفه هنر اسلامی تئوریزه کنند. 

بلخاری همچنین در بخش دیگری از سخنرانی خود به بیان خاطراتی با مهرانگیز مظاهری پرداخت و بیان کرد که دکتر مهرانگیز مظاهری خود یک تاریخ هنر زنده است و کتاب «تاریخ هنر» او نیز یک تاریخ هنر عملی است. 

محسن محسنی، مدرس و پژوهشگر فرش ایرانی نیز در این مراسم گفت: اگر هنرهای سنتی را از صحنه روزگار ایران حذف کنیم، یکی از شناسنامه‌های حوزه شناخت شناسی ایران را حذف کرده‌ایم. 

وی افزود: لفظ هنر در ایران باستان بسیار مقدس بوده و همه صفت‌های نیک انسانی را شامل می‌شده است. ادبا و شعرا نیز هنر را به تمام صفت‌های نیک انسان تسری داده‌اند. هنرهای سنتی در ضمن بن‌مایه هنر مدرن ایرانی نیز هستند، بنابراین نباید به هیچ عنوان این هنرها را فراموش کرد. 

در این مراسم همچنین محمدعلی رجبی، مدرس پژوهش هنر در دانشگاه‌ها، گفت: زندگی و انس با هنرمند سبب شناخت آن هنر می‌شود. هنر منبعی است قلبی. هنر با قلب تحقق پیدا می‌کند. 

وی افزود: خانم دکتر مظاهری استاد تاریخ است و هر شخصیتی منبعث از تاریخ و هر تاریخی تمدن خود را می‌سازد. بنابراین استاد مظاهری و استاد فیناستیان تاریخ‌ ساز هستند.

حسین یاوری، مدرس دانشگاه و پژوهشگر هنرهای سنتی و عضو شورای سرو هنر خانه هنرمندان ایران در پایان این مراسم بیانیه این شورا درباره مطالبات هنرمندان هنرهای سنتی از دولت جدید را برای حاضران قرائت کرد.