طبسی در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، با اشاره به فاصله میان نویسندگان معاصر و قدیمی حوزه فلسفه، گفت: این روزها یکی از خلاهای جدی این عرصه، مراجعه نکردن بسیاری از نویسندگان جوان به متون و میراث گذشته است، به این مفهوم که نویسنده خود را از مراجعه به مصحح بینیاز میداند و تنها به ارایه شرحی کوتاه اکتفا میکند. به نظر من، برای برطرفشدن این معضل، باید اتاق فکری تشکیل شود و نسخههای خطی بهعنوان دغدغه جدی مطرح شود.
وی با بیان اینکه «هیچ آماری از نسخههای خطی فلسفی موجود در کتابخانهها در اختیار نداریم» افزود: تعدادی از نسخههای خطی نفیس ما در کتابخانههای ترکیه، عراق، پاکستان، هندوستان، مصر و عربستان خاک میخورند و ما هیچ آماری از آنها در دست نداریم.
محقق حوزه دین ادامه داد: بسیار پیش آمده است که محققان و پژوهشگران حوزه فلسفه برای تهیه یک نسخه به چندین واسطه متوسل شدهاند تا بتوانند به کتابی دسترسی یابند. این روند نمیتواند نویدبخش شرایط خوبی برای محققان باشد، زیرا انتظار میرود دستکم از سوی نهادهای مسوول میکرو فیلم یا لوح فشردهای از این آثار تهیه شود.
نویسنده کتاب «امام رضا(ع) به روایت اهل سنت» افزود: اگر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گروهی تشکیل میداد تا دستکم فهرستی از کتابها و نسخههای خطی فلسفی در سطح خاورمیانه در اختیار محققان قرار داده شود، روند تحقیقات سمتوسوی دیگری به خود میگرفت، زیرا پژوهشگر میتوانست امیدوار باشد که نسخهای که تصور میکرد اصلا وجود نداشته باشد، نه تنها وجود دارد، بلکه امکان دسترسی به آن از طریق حمایتهای دولتی وجود دارد.
مدرس حوزه علمیه با اشاره به این که نمیتوان کار تصحیح و تعلیق را بهعنوان عملکردی قلمداد کرد که اگر نباشد هم ضرری به مکتوبات فلسفی نمیرساند، افزود: آنچه اکنون از نسخههای خطی در اختیار ما قرار دارد، همان میراث گذشتگان است. بنابراین، با توجه به تعدد شرحهایی که بر هریک از این نسخهها نوشته شده است، باید مصححانی آشنا با فن هر رشته وجود داشته باشند تا سره را از ناسره در متنهای پیش رو به نسبت متن مادر تشخیص دهند.
طبسی با بیان اینکه حضور مصحح باید در سیر تالیف کتاب پژوهشی در حوزه فلسفه ملموس باشد، گفت: اگر مصحح نباشد، نمیتوان از منابع درستاستفاده کرد و این امر ناشی از تعدد و اختلاف فراوان میان نسخههای موجود از یک اثر است. بنابراین، مصحح و نسخهشناس، اصلیترین کار، یعنی مقابله و تطبیق را انجام میدهد.
وی ادامه داد: تصحیح از جایگاه والایی برخوردار است و به نظر میرسد برای برطرفشدن مشکلات مصححان و مشکلات تصحیح متون پایه بهویژه فلسفه، نیازمند ایجاد رشتههای تخصصی در این راستاییم.
این نویسنده با اشاره به تلاشهای بیوقفه شادروان آیتالله مرعشی نجفی، مرحوم علی اکبر غفاری و مرحوم مجتبی مینوی در حوزه تصحیح نسخههای خطی گفت: این سه تن فعالیتهای ارزندهای را در حفظ و جمعآوری نسخههای خطی انجام دادند و بسیاری از محققان جهان اسلام وامدار تلاشهای آنهاهستند. با این حال، متاسفانه در روند نسخهشناسی به دستاوردهای آنان توجه لازم نمیشود و این کمتوجهی حتی درباره کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی که تصحیح را احیا کرد، صدق میکند.
حجتالاسلام والمسلمین طبسی در ادامه به فعالیتهای مستشرقان در این حوزه اشاره کرد و افزود: بسیاری از آثاری که توسط مصححان بریتانیایی، آلمانی و فرانسوی احیا میشوند، کتابهاییاند که ما به آنها توجهی نداشتهایم و تنها زمانی که توسط یک خارجی تصحیح میشود، یادمان میآید که چنین نسخهای نیز وجود دارد!
این محقق بیان کرد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید تدبیری بیندیشد. برای مثال، اگر برای محققان حوزههای مختلف بهویژه فلسفه، یک کارت شناسایی بینالمللی صادر شود، بسیاری از مشکلات از میان میرود. این کارت شناسایی باید برای حضور مصححان و پژوهشگران در کتابخانههای دیگر کشورها صادر شود تا این قشر بتوانند با مراجعه به این مراکز به اطلاعات مورد نیاز خود دست یابند.
یکشنبه ۳۱ شهریور ۱۳۹۲ - ۱۰:۵۵
نظر شما