حجتالاسلام والمسلمین علیاکبر میرزایی، مترجم قرآن و نهجالبلاغه گفت: ارایه ترجمههای جدید قرآن یک ضرورت است. البته ترجمههای جدید باید بر اساس مخاطبشناسی و اتخاذ رویکردی خاص باشند تا بتوانند گرهگشای مسایل روز اجتماعی شوند.-
وی افزود: شاید تعدد ترجمه امر مطلوبی نباشد اما اگر بر اساس ملاک خاص، مخاطب خاص و نیازسنجی صورت بگیرد، ترجمههای مختلف به فهم مخاطب از کلام قرآن کمک میکند. به عنوان مثال، ممکن است یک ترجمه بر اساس ادبیات قدیم یا ادبیات کلاسیک نگاشته شده باشد و استفاده از واژههای ادبی از امتیازات آن به شمار رود اما در ترجمه دیگر از سبک دیگری استفاده شود؛ مثلا مرحوم علامه سید جعفر شهیدی نهجالبلاغه را با استفاده از «سجع» با زبانی شعرگونه ترجمه کرد که نمیتوان آن را با سایر ترجمههای نهجالبلاغه مقایسه کرد، زیرا هر یک سبکی جداگانه دارند.
میرزایی اظهار کرد: امروزه یکی از ملاکهای ترجمه قرآن، روان بودن متن است و بر همین اساس ترجمههای مختلفی انجام میشود. به عنوان نمونه، ترجمه آیتالله مکارم شیرازی، استاد فولادوند یا حجتالاسلام والمسلمین انصاریان از ویژگی روان بودن متن برخوردارند که در عین حال ممکن است برخی ویژگیهای ترجمههای دیگر را نداشته باشند.
این مترجم قرآن در پاسخ به این سووال که یک ترجمه خوب باید چه ویژگیهایی داشته باشد، گفت: در ادبیات عرب ترجمه سه ویژگی عمده دارد؛ نخست این که مترجم باید به ادبیات عرب، صرف و نحو، معانی، بیان و بدیع تسلط کامل داشته باشد. دوم اینکه ادبیات و قواعد زبان فارسی را به خوبی بداند و در نهایت اینکه به اوضاع اجتماعی و مسایل روز تسلط کامل داشته باشد تا بتواند با نگاه به مسایل اجتماعی و مخاطبشناسی، مفاهیم قرآنی را به مخاطب منتقل کند.
این پژوهشگر قرآنی نگاه مفسرانه به قرآن داشتن را از ویژگیهای یک مترجم خوب دانست و اظهار کرد: تسلط داشتن به نیازهای اجتماعی جامعه از مبانی فهم تفسیری قرآن است و مفسر بودن مترجم به این موضوع کمک شایانی میکند. به عنوان نمونه، اگر مترجم شان نزول آیهای را بداند، میتواند ترجمهای دقیقتر ارایه دهد. نگاه مفسرانه با نگاه به اوضاع اجتماعی میتواند مفاهیم قرآن را به درستی انتقال دهد. تغییر وضعیت اجتماعی نیز یکی دیگر از دلایل ترجمههای متعدد قرآن کریم است.
نویسنده کتاب «این است علی(ع)» اظهار کرد: با توجه به اهمیت واژه سبک زندگی و اینکه سبک زندگی اسلامی برگرفته از مبانی قرآنی است، میتوان ادعا کرد که روش زندگی اسلامی را باید از قرآن استخراج کنیم تا بتوانیم زندگی بر مبنای اسلام داشته باشیم. با توجه به اینکه سبک زندگی امروزه با سبک زندگی 50 سال پیش متفاوت است، همین نگاه مترجم و مفسر قرآن را بر آن میدارد که با تاکید به مسایل روز دوباره اقدام به ترجمه و تفسیر قرآن کند. البته ترجمه دوباره به معنای ترجمه لغت به لغت نیست، بلکه در آن بار معنایی جدیدی با نگاه روز به مسایل اجتماعی برای ترجمه آیات قرآن لحاظ میشود.
این مترجم نهجالبلاغه در ادامه یادآورشد: بعضی از ترجمههای موجود بسیار قویاند، بعضی تنها به موازیکاری اکتفا کردهاند و بعضی هم مانند ترجمه مرحوم الهی قمشهای زبانی قدیمی دارند که با توجه به زبان فارسی معیار امروز نیازی به چاپ مجدد آنها نیست اما هنوز هم از سوی برخی ناشران چاپ مجدد میشود. شاید این موضوع به دلیل انجام ندادن نیازسنجی مخاطبان مربوط باشد.
نویسنده کتاب «رساله سفید پیرامون اعتکاف» اظهار کرد: یکی از آسیبهای عمده ترجمههای قرآن این است که در دانشگاهها مترجم قرآن تربیت نمیشود و تنها به تدریس دروس ادبیات عرب اکتفا میشود، در حالی که باید برای ترجمه قرآن، مترجمانی مسلط به همه جوانب ادبیات زبان مبدا و زبان مقصد تربیت شود.
نظر شما