به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، مراسم رونمایی از کتاب «التفهیم لاوائل صناعه التنجیم» نسخه خطی ثبت شده کتابخانه مجلس شورای اسلامی در برنامه حافظه جهانی یونسکو عصر  شنبه (27 مهر ماه) با حضور اسحاق صلاحی، رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، محمد رجبی، رییس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و علی معلم، شاعر و رییس فرهنگستان هنر و جمعی از سفیران و رایزنان فرهنگی کشورهای مختلف در سالن شهید مدرس (مشروطه) کتابخانه مجلس برگزار شد.

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در مراسم رونمایی از نسخه خطی ثبت شده کتابخانه مجلس شورای اسلامی گفت: مقایسه تاریخ کشور آمریکا با 250 سال سابقه تمدنی، کانادا با 67 سال تاریخ، اروپا با تاریخ 700 ساله خود و ایران با تاریخ سه هزار و 500 ساله ـ و آن چه در این اواخر اثبات شده پنج هزار ساله ایران ـ نیازمند شناسنامه ای است که آن را اثبات کند و هیچ چیز به اندازه نسخ خطی و اسناد کهن ما اثباتگر این هویت نیست.

صلاحی افزود: شاید من و شما آن‌قدر از این اسناد و شناسنامه ها در ایران داشته باشيم که خیلی از آن‌ها برای ما اهمیت نداشته باشد اما کشورهایی هستند برای داشتن یک برگ از این اسناد که هویت تاریخی آنان را اثبات می‌کند، زمین و زمان را می کاوند تا آن را بیابند یا بسازند.

وی با بیان این‌که امروز افتخار ما این است كه کمتر کشوری را می توان یافت که در آن آثاری از تاریخ و تمدن ایرانی در آن کشور نباشد، گفت: این امر نشان دهنده این است که گذشتگان ما دِین خود را به تاریخ و تمدن این کشور ادا کردند و ما علاوه بر آن که دو وظیفه را در قبال میراث گذشتگان داریم، یک وظیفه سوم و سنگین‌تر ـ تولید و میراث سازي پيشينيان ـ هم بر دوش‌مان نهاده شده است.

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با اشاره به وظیفه جمع آوری، سازماندهی و گردآوری و اطلاع رسانی آن‌چه که متعلق به اندیشمندان ایرانی است، گفـت: وظیفه دیگر ما معرفی این متون به نسل های امروز با زبان های زنده دنیاست.

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با اشاره به حضور کتابخانه ملی و مجلس در شصت‌و‌پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب فرانکفورت گفت: تمام افتخار کتابخانه ملی آلمان و کتابخانه دولتی پروس در برلین این بود که آثارشان متعلق به قرون وسطی است.

وی با بیان این‌که اگر منظور از قرون وسطی سال‌های ابتدایی باشد که مقارن با ظهور اسلام است، گفت: اگر این برداشت به معنی گذشت هزار سال بعد یعنی پایان قرون وسطی باشد، می توان در تاریخ دید که چه قدر آنان عقب‌تر از تاریخ ما هستند. بر اساس آن چه در موزه های ملی ما موجود است ما امروز سند سه هزار و 500 ساله مکتوب  روی خشت های خام داریم.

وی با اشاره به بازدید از موزه علوم و فناری اسلام و ایران در فرانکفورت که پرفسور سزگین مدیریت آن را برعهده داشت، گفت: این موزه تولید و نمایش آثاری بود که دانشمندان آن‌ها در قرون وسطی تولید کرده بودند و برای شنیدن تاریخ و اطلاع از نمایش آثار این موزه انسان باید سه روز زمان گذاشت.

صلاحی با اظهار تاسف از این‌که محتوای علم های ایرانی به غرب رفت و ترجمه شد، عنوان کرد: غربیان این متون را استفاده کردند و بازخورد آن‌چه را که خواستند با ترجمه به سوی ما بازگرداندند و ما در مسیر ترجمه باقی ماندیم. هر چند در چند سال اخیر حرکـت های خوبی در حوزه تولید علم و فناوری اتفاق افتاد اما نسبت به تاریخ، گذشته و تمدن شفاف و دیرینه ایران هنوز راه نرفته بسیار است.

وی با بیان این‌که آن چه امروز مطرح است، معرفی و ثبت جهانی نسخه خطی التفهیم ابوریحان بیرونی به جهانیان است، عنوان کرد: سختی این ثبت جهانی از آن روست که باید اثبات کنیم که این اثر تاثیر جهانی دارد و سخت ترین قسمت کار همین است.

صلاحی با اشاره به اين‌كه در برخی کشورها کمیته ملی حافظه جهانی شکل گرفته که کار آن ثبت میراث مستند و مکتوب در حافظه جهانی در یونسکو است، گفـت: ظرفیت به کارگیری این کمیته این است که هر دو سال دو اثر را معرفی کند، اما در ایران این کار بسیار دیر شروع شد.

ريیس کمیته حافظه ملی ایران در ادامه بر تلاش این کمیته برای ثبت آثار تازه در حافظه جهانی خبر داد و افزود: برای ثبت یک اثر در حافظه جهانی تلاش بسیاری باید صورت بگیرد. از معرفی و پیشنهاد آثار به کمیته ملی و بررسی آن گرفته و تا سخت‌ترین مراحل که تایید تاثیرگذار بودن آن اثر در عرصه جهانی است شامل این مراحل است.

صلاحی در ادامه با ذکر مثالی بیان كرد: یکی از کتاب های مهم که به ثبت جهانی رسید کتاب «ذخیره خوارزمشاهی» بود که اثبات کننده ایرانی بودن طب یونانی و در واقع اثر بسیار مهمی در بررسی ها و تحقیقات تاریخی و تمدنی است.

وی با بیان این‌که بر سر مالكيت اين اثر دعوا بود، گفت: هر بار بنا به دلایلی این پرونده ها با ایراداتی روبه‌رو می شد و بازمی‌گشت و پذیرش این‌که باید اثبات می کردیم که طب سنتی یونانی که از یونان به ری آمد ریشه آن در ذخیره خوارزمشاهی است بسيار سخت بود؛ نکته‌ای که با اثبات آن توانستيم آن را ثبت جهانی كنيم و مانع از انحراف تاریخ علم شويم.

اثبات سند 250 ساله از هویت ایرانیان در یونسکو ثبت شد
صلاحی درباره 500 نقشه دیپلماسی وزارت امور خارجه که قرار است تا اواخر سال 2013 به ثبت جهانی برسد، گفت: این نقشه های مهم اثبات کننده هویت سند ملی کشور هستندکه در دوره قاجار دست نگار شده بود و این نکته که علم نقشه نگاری از دارالفنون به سایر کشور ها می‌رود و تاثیرات مهمی را که این اسناد بر حوزه مطالعات زیست محیطی، اقوام، قبایل و جغرافیای، حدود مواصلاتی و کانون های آب و شهرسازی داشته است مشخص می‌كند.

وی افزود: کمیته ملی حافظه جهانی دارای چندین گروه ارزیاب است که کارگروه های آن شامل مراکز علمی، دانشگاهی، کتابخانه های معتبر و مراکز اسنادی معتبر کشور است و از آن‌جا کم‌کم گزینه ها شکل می‌گیرد و در کمیته ملی بررسی اجمالی می شود.

صلاحی با اشاره به تلاش یک سال گذشته کمیته ملی حافظه جهانی یونسکو در ایران گفت: اکنون چهار اثر برای ارسال به یونسکو تصویب شده و امیدواریم تا دوشنبه هفته آینده دو موردی را که باید تکمیل کنیم و تا پایان امسال به یونسکو بفرستیم، قطعی شود و تکلیف دو اثر پیشنهادی در سال 2015 مشخص شود.

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با بیان این‌که ايران بايد از هشت سال گذشته، هشت اثر ثبت شده در حافظه جهانی یونسکو داشته باشد درحالی که هفت اثر دارد، گفت: خمسه نظامي، شاهنامه بایسنقری، وقف نامه ربع رشیدی، مجموعه اسناد و مدارک دوره صفویه، ذخیره خوارزمشاهی، التفهیم و مجموعه 500 نقشه دوره قاجار، هفت اثری است که در حافظه جهانی یونسکو ثبت شدند.

صلاحی با بیان این‌که ایران از نظر ثبت آثار جهانی در منطقه، به طور مشترک رتبه سوم را با هند دارد، عنوان کرد: در سطح جهاني نيز در رتبه هشتم قرار داریم که با آمریکا و هند مشترک هستیم.

انتشار 35 جلد فهرستگان نسخ خطی ایران (فنخا) تاپایان امسال

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با اشاره به تهیه 25 جلد از فهرستگان نسخ خطی ایران که در 25 هزار صفحه برای 340 هزار نسخه خطی موجود در ایران منتشر شده است، اظهار کرد: تا پایان امسال فهرستگان نسخ خطی ایران فنخا به 35 جلد می رسد و امیدواریم در گام بعدی به نسخ خطی و اسناد خارج از کشور بپردازیم.

صلاحی با اشاره به ثبت 30 اثر در حافظه ملی و هفت اثر در حافظه جهانی یونسکو عنوان کرد: ظرفیت‌هایی در ایران است که هنوز از آن استفاده نمی‌شود مانند امکان ثبت مشترک با کشورهای منطقه که تاکنون هیچ استفاده‌ای از آن نکردیم و این درحالی است که این ثبت، سهمیه معرفی دو اثر ما را کاهش نمی دهد و همچنین ثبت در شاخه های منطقه ای یونسکو در آسیا و اقیانوسیه که تاکنون استفاده نشده است.

صلاحی در پايان اظهار كرد: با وجود پراکندگی جغرافیایی آثار ثبت شده و آموزش به استان‌ها برای نگهداری از این میراث مکتوب، باید در زمینه معرفی افراد و آثار مورد نظر و همچنین نقد و بررسی میراثی که تاکنون ثبت جهانی شدند، تلاش شود.