مرحوم آیتالله العظمی سید عبدالاعلی موسوی سبزواری، علاوه بر تالیفات ارزشمندی که از خود برجای نهاد، به دلیل شیوه خاصی که در تفسیر قرآن کریم به کار میگرفت، در خاطرهها ماندگار شده است. امروز(9دیماه) برابر با سالروز رحلت این عالم و نویسنده حوزه دین است.-
وی در نجف از محضر درس آیات عظام میرزای نائینی، آقا ضیاءالدین عراقی، سید ابوالحسن اصفهانی و شیخ محمدحسین غروی اصفهانی، فقه و اصول را آموخت و به درجه اجتهاد نایل شد.
آیت الله سبزواری فلسفه و حكمت را نزد آیتالله بادكوبهای و تفسیر و اخلاق را نزد مرحوم بلاغی آموخت و سپس به تدریس خارج فقه و اصول و تفسیر پرداخت و بسیاری از فضلای نجف از درس او استفاده کردند.
از آثار و تألیفات ارزشمند وی میتوان به كتاب ‹‹مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن›› اشاره کرد.
‹‹مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن›› در تفسیر قرآن نوشته شد و مفسر، طرح آن را در 30 جلد ریخته بود اما تاكنون حدود 12 جلد آن به چاپ رسیده و متأسفانه باقی مجلدات چاپ و منتشر نشدهاند. این تفسیر به عربی است و نخستین بار تا جلد چهارم آن، در ‹‹مطبعهالاداب›› نجف در سال 1404 هـجری قمری به چاپ رسید و در سال 1409 هـجری قمری مؤسسه اهلالبیت بیروت آن را تجدید چاپ كرد.
چاپ دیگر آن در همان سال در ‹‹مطبعهالدیوان›› بغداد صورت پذیرفت اما چاپ بهتر و با حروفچینی و تحقیق جدید، با اشراف فرزند این مفسر سال 1414 هـجری قمری انجام گرفت كه متأسفانه با درگذشت وی در همان جلد اول توقف یافت و بعد با همكاری ‹‹مؤسسه المنار›› حدود 12 جلد آن به چاپ رسید.
‹‹مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن›› آیت الله سبزواری، تفسیری است ارزشمند، با عبارات ساده و روان كه به زبان عربی سلیس نگارش یافته و مفسر پس از یك مقدمه مختصر، به ترتیب مصحف شریف، به شرح و تفسیر سورههای قرآن كریم پرداخته است.
وی در مقدمه كوتاه این تفسیر با انتقاد از شیوه بسیاری از مفسران گذشته، مینویسد: ‹‹بعد از مراجعهای كه به تفاسیر قرآن داشتم، برایم روشن شد كه هر گروه از دانشمندان اسلامی، به همان شیوهای كه مأنوس بوده، به تفسیر قرآن پرداختهاند. فلاسفه و متكلمان به طریقه خویش با آراء فلسفی و كلامی، و عرفا و صوفیه نیز به روش خود، قرآن را تفسیر نمودهاند. فقها بیشتر به تفسیر آیاتالاحكام توجه كرده و محدثین، منحصراً به تفسیر آیاتی پرداختهاند كه از سنت شریفه در آن باره روایت رسیده است. همینطور، ادیبان فقط به جنبه ادبی قرآن اهتمام ورزیدهاند. شگفتا كه هرچه در باره این وحی مبین و نور عظیم (قرآن كریم)، از اینگونه تفاسیر زیادتر میشود، باز در گذر زمان، بر درخشش و تلالؤ قرآن، افزودهتر میشود.»
با این وصف، آیتالله سبزواری شیوه تفسیری علمای گذشته را نپسندید و در این تفسیر، به شیوهای دیگر به تفسیر قرآن پرداخت. روش تفسیری وی در مواهب الرحمن، ‹‹قرآن به قرآن›› است.
تفسیر ‹‹قرآن به قرآن›› از روشهای تفسیری است كه به تازگی توجه بسیاری از مفسران معاصر را به خود جلب كرده است. در این روش، مفسر با كمك گرفتن از خود قرآن، به تفسیر آیات شریفه میپردازد؛ چرا كه ‹‹القرآن یفَسٍّرُ بَعضَهُ بَعضَاً›› (پارهای از قرآن، پارهای دیگر را تفسیر میكند) و به قول امام علی(ع)؛ ‹‹ینطِقُ بَعضُهُ بِبَعضِ وَ یشهَدُ بَعضُهُ علی بَعضٍ...››(پارهای از قرآن، پارهای دیگر را بیان میكند و برخی به برخی دیگر گواه است).
از دیگر آثار این عالم بزرگوار میتوان به کتابهای ‹‹مهذبالاحكام فی بیان الحلال و الحرام››، «تهذیب الاصول››، ‹‹لباب المعارف»، ‹‹ افاضه الباری فی نقد ما الّفه الحكیم السبزواری››، ‹‹رفض الفضول عن علم الاصول››، ‹‹منهاج الصالحین››، ‹‹مناسك الحج›› و ‹‹رساله توضیح المسائل›› اشاره کرد.
آیتالله سبزواری پس از ارتحال آیتالله العظمی خویی زعامت حوزه علمیه نجف را به عهده گرفت. سرانجام آن عالم فرزانه 25 مرداد 1372 هجری شمسی در 86 سالگی جان به جان آفرین تسلیم كرد و در نجف اشرف مدفون شد.
رحلت فقیه اصولی
9 دیماه همچنین مصادف است با رحلت «ابوالمعالی كلباسی اصفهانی» فقیه اصولی. محمدبن حاج محمد ابراهیم كلباسی، از بزرگان علمای امامیه اوایل قرن چهاردهم هجری در این رزو دیده به جهان گشود.
وی از نظر علمی، مراتب بالایی داشت و دارای تألیفات بسیاری است. از آثار او میتوان به کتابهای شرح كفایه سبزواری، شرح خطبه الدمشقیه و الجبر و التفویض اشاره كرد. وی همچنین درباره محدثان بزرگ و طبقات دیگر، مکتوبات مستقلی را تألیف كرد.
نظر شما