پنجشنبه ۲۴ بهمن ۱۳۹۲ - ۱۵:۳۴
بررسی موشکافانه رابطه شیمی در صنعت چاپ در یک کتاب

کتاب «شیمی در صنعت چاپ» اثری از روح‌الله کاشانکی بر ویترین کتابفروشی‌ها نشست. این کتاب دربردارنده اطلاعاتی کاربردی برای فعالان صنعت چاپ است که به موارد استفاده از شیمی در این صنعت می‌پردازد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، مخاطبان اصلی این کتاب دانشجویان دوره کاردانی و کارشناسی صنعت چاپ برای دروس شیمی تخصصی، موادشناسی و مرکب‌شناسی هستند.

کتاب حاضر هفت فصل را شامل می‌شود که دربردارنده موضوع‌هایی مانند آشنایی با علم شیمی، آب، اسید و باز، شیمی آلی، شیمی در پیش از چاپ، پلیت‌های افست، انتقال تصویر در فلکسو، گراور، اسکرین، لترپرس و مرکب چاپ است.

نویسنده در نخستین بخش کتاب ابتدا به قانون بقای جرم می‌پردازد و پس از آن قانون بقای انرژی را معرفی می‌کند. ارایه تعاریفی درباره مواد، مواد خالص و مخلوط، عناصر و مواد مرکب، فلز، غیرفلز و شبه‌فلز، اتم، ساختار الکترونی عناصر، ایزوتوپ، جدول تناوبی عناصر، عناصر قلیایی، هالوژن‌ها، گازهای نجیب، وزن اتمی، پیوند یونی، ترکیبات آلی و معدنی نیز در این فصل گنجانده شده است. 

در بخشی از سطور این فصل می‌خوانیم: «شیمی‌دانان در حال تلاش برای یافتن رابطه بین ساختار مواد و رفتار آن‌ها در صنعت چاپ هستند و به دنبال فهم آن‌که چگونه مرکب چاپ خشک می‌شود یا آیا آب بر روی کاغذ تاثیر می‌گذارد، از دیگر سوالات آن‌ها این است که چگونه یک کاغذ روکش‌دار خوب ساخته می‌شود یا یک محلول مرطوب‌کننده چطور تهیه می‌شود. علم شیمی نقش به‌سزایی در صنعت چاپ دارد و یک چاپچی در تمام فرآیندهای چاپ با مواد و واکنش‌های شیمیایی مواجه می‌شود و به همین دلیل لازم است تا با شیمی چاپ آشنایی داشته باشد.»

در دومین فصل کتاب نیز آب، اسید، باز معرفی می‌شوند. در این فصل می‌خوانیم که آب یکی از شگفت‌انگیزترین پدیده‌های جهان هستی است و حیات تمام موجودات بر روی زمین به آن بستگی دارد، هر جا که آب باشد آبادانی نیز وجود دارد. مباحثی مانند هدایت الکتریکی آب، روش اندازه‌گیری هدایت الکتریکی، رزین‌های تبادل یون، شیمی رزین‌ها، طبقه‌بندی رزین‌ها، رزین‌های کاتیونی قوی، رطوبت مطلق و نسیی و خواص اسیدها را می‌توان در این فصل مطالعه کرد.

«شیمی آلی» عنوان سومین فصل کتاب است که در آن مباحثی مانند شیمی ترکیبات کربن، ذغال‌سنگ، کربن فعال، گرافیت، واکنش کربن با اکسیژن، آلکن‌ها، گروه‌های آلکیل، انواع الکل‌ها و اسیدها، پروتئین‌ها و چربی،‌ها، روغن‌های معدنی، پلی اولفین‌ها و نرم‌کن‌ها به صورت تشریحی معرفی شده‌اند. نویسنده در این فصل آورده است که ترکیبات آلی، شاخه‌ای از علمی شیمی است و شامل اکثر ترکیبات کربن‌دار است.

چهارمین فصل کتاب مباحث کاربردی در حوزه چاپ بیان می‌شود. در این فصل که «شیمی در پیش از چاپ» نام دارد، امولسیون‌ هالیدهای نقره آماده‌سازی این امولسیون، نور و منابع نوری برای فیلم و پلیت، شار نوری، شدت روشنایی، لیزرها، لامپ‌های زنون پالسی، هالید فلزی، فلورسنت و جیوه نیز در این بخش معرفی می‌شوند. کاشانکی، نویسنده کتاب معتقد است چاپ‌های دیجتالی و سیستم‌های جدید نمونه‌گیری، استفاده از شیمی را در پیش از چاپ کاهش داده‌اند اما هنوز هم خیلی از کارها مانند آماده‌سازی فیلم و پلیت‌ها بر اساس واکنش‌های شیمیایی انجام می‌شود و برای درک بهتر فرایندهای چاپی داشتن اطلاعاتی درباره شیمی مواد، لازم است.

اگر می‌خواهید کمی بیشتر درباره پلیت‌های افست بدانید، می‌توانید به پنجمین فصل این کتاب مراجعه کنید. نویسنده اثر در این فصل با بیان این‌که فرایندهای چاپی بر اساس روش ایجاد تصویر از یکدیگر متمایز می‌شوند، روش‌های اصلی چاپی را به چهار گروه تقسیم می‌کند که شامل هم‌سطح، برجسته، گود و غیرتماسی می‌شود. 

در بخشی از این فصل می‌خوانیم: «با توجه به این‌که چاپ افست یکی از روش‌های متداول چاپ است که به طور گسترده برای چاپ کتاب و نشریات استفاده می‌شود، در این روش پلیت‌های لیتوگرافی بر اساس قسمت‌های تصویری و غیرتصویری طراحی می‌شوند و این تقسیم‌بندی به علت ماهیت شیمیایی سطح پلیت می‌باشد. آب یک فیلم نازک در نواحی غیرتصویری ایجاد می‌نماید ولی در قسمت‌های تصویری این اتفاق نمی‌افتد. وقتی پلیت بر روی ماشین چاپ بسته می‌شود و ماشین شروع به کار می‌نماید نوردهای آب ابتدا آب را به سطح پلیت می‌رسانند و قسمت‌های غیرتصویری سطح پلیت مرطوب می‌شوند.»

موضوع‌هایی مانند پایه پلیت، دانه‌دار کردن پلیت، دانه‌دار کردن مکانیکی، دانه‌دار کردن الکتروشیمیایی، آلومینیوم آندایز، شست‌وشوی پلیت، نور در لیتوگرافی، شیمی صمغ عربی و سوزاندن پلیت در این مبحث معرفی شده‌اند.

همه چیز درباره انتقال تصویر در فلکسو، گراور، اسکرین و لترپرس در ششمین فصل کتاب آورده شده است. در این فصل می‌خوانیم که در چاپ فلکسو از کلیشه‌های فتوپلیمر و لاستیکی، در گراور از سیلندرهای مسی آبکاری شده با کروم و در چاپ سیلک از سیم‌های فولادی یا رشته‌های سنتزی که بر روی شابلون قرار گرفته‌اند استفاده می‌شود و کلیشه‌های فلزی در لترپرس که امروزه دیگر به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرند و توسط کلیشه‌های فتوپلیمر جایگیزین شده‌اند. 

نویسنده معتقد است اگر چه فلکسو و لترپرس هر دو چاپ برجسته هستند ولی شیمی ساخت کلیشه‌های آن‌ها با یکدیگر کاملا متفاوت است و به همین دلیل به طور تفصیلی درباره ضخامت شیشه‌های فلکسوگرافی، انواع کلیشه‌های فلکسوگرافی، محلول شستشو، حکاکی بر روی قالب، حکاکی مس، تولید شابلو، چربی‌زدایی و کلیشه‌های فوتوپلیمر لترپرس مطالبی آورده است.

آخرین فصل کتاب نیز به مرکب چاپ اختصاص دارد. مرکب‌ها، مخلوط‌های پیچیده با ترکیباتی بسیار متنوع هستند که به سیستم چاپی و روش خشک آن‌ها وابسته هستند، همچنین تولید مرکب تجارتی پیچیده است که نیازمند میزان بالایی از دانش فنی و مهارت است. نویسنده در این فصل با تقسیم مرکب‌ها به دو دسته خمیری و مایع، مرکب‌های چاپ افست، لترپرس و اسکرین مرکب‌های خمیری با گرانروی بالا و مرکب‌های گراور و فلکسو را از نوع مایع می‌داند.

معرفی فرایند چاپ رنگی، رنگدانه‌ها، رنگدانه مشکی، رنگدانه‌های آلی، رنگدانه‌های خشک‌شده، چیپس رنگدانه، تجمیع رنگدانه و سرخ‌فام‌ پذیری، حلال‌ها، نقطه تسلیم، پخت مرکب‌های ماورای بنفش و... نیز در این بخش قرار دارد.

کتاب «شیمی در صنعت چاپ» در 192 صفحه، شمارگان دو هزار نسخه و بهای 15 هزار تومان توسط انتشارات کساکاوش به بازار کتاب آمده است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها