جرقههای ذهنی مکتوب نشوند باد آن را خواهد برد
دکتر عماد افروغ، نویسنده کتاب «فریادهای خاموش روزنوشت تنهایی» درباره انگیزهاش از نوشتن این کتاب گفت: انگیزهام از نوشتن این کتاب نقد و آسیبشناسی شرایط خاص جامعه بود و در زمانی که کتاب آماده شد شرایط چاپ نبود و قصد داشتم چاپ کتاب را به بعد ار مرگم موکول کنم اما فرصت پیدا شد تا کتاب «فریادهای خاموش روزنوشت تنهایی» چاپ و به اهالی روستای رییسکلای لفور(شهرستان سوادکوه) تقدیم شد.
وی درباره چگونگی نوشتن کتاب با تشبیه نوشتههایش به آهنربا عنوان کرد: در حیات روزمره ما جرقههایی به ذهن انسان خطور میکند که اگر مکتوب نشود باد آن را خواهد برد. من برای این خرده ریزهها و برادههای آهن یک آهنربا درست کردم. این جرقهها مسلما برای من آهنربایی است که پر از رجوع به نویسندگان و آرای آنان است.
افروغ با اشاره به مقدمه کتاب گفت: کتاب فریادهای خاموش، هم فریاد است، هم سکوت. هم سکوت است و هم فریاد و خروش. هم حضور است و هم غیاب است. غیاب، هستی و هستی، غیاب است. امید آنکه این دفتر بتواند تسلی بخش دردها و آلام کسانی باشد که آنان نیز فارغ و گریزان از جنجالها، های و هویها، تظاهرها و وانمود کردنهای انسانکش و اندیشهسوز عادت به خلوت و گفتگو با خدای عزیز، دردآشنا و آرامش بخش و فهم و درک مسوولیتهای انسانی و اجتماعی دارند.
یادداشتهای توحید و صلح، شراب ناب/ نقد نظریههای هانتیتگتون
وی درباره انگیزه نگارش کتاب توحیدگرایی و صلح عنوان کرد: این کتاب دغدغه سالیان من در حوزه گفتگوی ادیان است و سال گذشته که به مکه رفتم با مشاهده اتفاقاتی که در سفرم افتاد این دغدغه پررنگ تر شد که چرا در جهان اسلام از بسترهای حج استفاده نمیشود؟ پس از بازگشت از مکه یادداشتهایی با نام شراب ناب در اینباره به یکی از رسانهها دادم و بعدها با یادداشتهای روزانه در کتاب «توحیدگرایی و صلح» تدوین شد.
افروغ افزود: بخشی از این کتاب مربوط به نقد نظریههای هانتیتگتون است. وی در مقاله معروف (نبرد تمدنها) با یکی دانستن مسحیت با فرهنگ غربی لیبرال، با نادیده انگاشتن مبناییترین و موجهترین و مستحکمترین پایه وحدت، یعنی خدا و خداپرستی میکوشد تا بر طبل اختلاف و تفرقه کوبیده و تمدنها را به جان هم بیندازد و رندانه بستری برای مانور نظام سرمایهداری فراهم کند. با خواندن نقد نظریههای هانتیتگتون در کتاب «توحید گرایی و صلح» متوجه میشوید که وی چه شیطنتهای کرده و چه مغلطههای آورده است.
از کتاب فریادهای خاموش دفاع میکنم
حجت الاسلام دکتر کریم خانمحمدی درباه کتاب «فریادهای خاموش روزنوشت تنهایی» عنوان کرد: من از این کتاب دفاع میکنم باید سایر استادان نیز چنین کتابی بنویسند تا افراد با خواندن کتابشان تئوریهای آنان را در ک کند. برای نمونه خواندن این کتاب باعث میشود با تئوریهای پیچیده دکتر افروغ بیشتر آشنا شوید ضمن اینکه کتاب تنها نقل خاطره نیست.
وی با اشاره به برخی نکات درباره شخصیت افروغ با برداشت از کتاب «فریادهای خاموش روزنوشت تنهایی» بیان کرد: با ورق زدن این کتاب به برخی عادات و نکات شخصیتی دکتر افروغ از جمله ویژگیهای یک روشنفکر مذهبی سنتی، خداجویی و زیارت اهل قبور، اهل تفال به حافظ و استخاره با قرآن، اهمیت به دانشجو در قالب ارزیابی نوآوریهای دانشجویی، ارادت ویژه به علامه جوادی آملی، تاثیرپذیری از حوزه در برخورد و ایجاد رابطه با دانشجو، اعتقاد به نقد درون گفتمانی، مبارزه با فرمالیست را میتوان استباط کرد.
مسیر حقیقت و حق جویی به دنبال تبیین صلح است
حجت الاسلام دکتر حمید پارسانیا نیز با اشاره به نکته محوری کتاب «توحیدگرایی و صلح» اذعان کرد: نکته محوری این کتاب توحید و صلح گرایی است که دغدغه جامعه امروز نیز شمرده میشود. جامعه و جهانی که در آن حقیقت سخت مهجور است اما موضع افروغ به صلح از افق حقیقت است. اگرچه در جهان امروز جایی برای دفاع از حقیقت وجود ندارد. نه سیاست مدرن و دولتمردانش جایی برای حقیقت دارند و نه هنر مدرن حقیقت را دنبال میکند بلکه هنر امروز به دنبال انکار حقیقت است و راهی به سوی آن نیست.
وی درباره صلح و مدارا در فضای اخیر افزود: در سه دهه اخیر فضای روشنفکری دینی بحث صلح و مدارا و تساهل که مطرح شد بحث صلح را از ندیدن حقیقت و نبودن مدارا را نبود حقیقت معرفی کردند و راه رسیدن به صلح را دوری گزیدن از حقیقت دانستند. بنابراین بخش اعظم فعالیتهای ژورنالیستی بر این حقیقت شکل گرفت.
پارسانیا با تشبیه دین به یک سکه اظهار کرد: همانطور که در بخشی از کتاب «توحید گرایی و صلح» نیز اشاره شد چه بسیار کسانی که به نام دین در طول تاریخ فعالیتهای نابجا داشتهاند. برای مثال باید رابطه سوءاستفاده از دین را به سکهای تشبیه کرد. اگر سکهای اعتبار پیدا کند فعالیتها بر مدار آن انجام میگیرد اما از اعتبار افتادن سکه فاجعهای است که نمیتوان از آن دوری گزید.
وی با اشاره به نکته برجسته کتاب «توحیدگرایی و صلح» بیان کرد: نکته برجسته این کتاب از مسیر حقیقت و حق جویی به دنبال تبیین صلح است و این همین نکته غریبی است که در جامعه ما دیده نمیشود.
شباهت کتاب توحیدگرایی و صلح با کتاب چهار مقاله عروضی سمرقندی
حجتالاسلام محسن الویری نیز در این نشست با تشبیه ساختار کتاب «توحیدگرایی و صلح» به کتاب چهارمقاله عروضی سمرقندی اظهار کرد: کتاب «توحیدگرایی و صلح» از چهار مقاله تشکیل شده است، این کتاب مرا متوجه «چهار مقاله عروضی سمرقندی» کرد، نام اصلی کتاب «مجمع النوادر» است و به درستی مجموعهای از نادرهها را از جمله دانش دبیری، طب، نجوم و شعر را در خود گنجانده است. کتاب «توحیدگرایی و صلح» مانند کتاب «چهارمقاله عروضی» در مقاله دوم خود از شعر سخن گفته است که شعر بالاترین درجه اجتماعی صاحب اندیشه است.
وی درباره اهمیت شعر و کاربرد آن در سیاست گفت: عروضی سمرقندی درباره اهمیت شعر گفته است که همه آن ساختهها و بناهای دست بشر از بین میرود و تنها آنچه باقی میماند شعر است. در اینجا کاربرد شعر در واقع به منظور استفاده از نقدهای سازنده نهفته در شعر است که در آن روزگار برای متوجه کردن حاکمان و بزرگان استعمال شده و در تاریخ باقی مانده است. شعری که عروضی از آن یاد میکند با پندی که در آن پنهان است میتواند تلنگری برای سیاستمداران باشد.
الویری با اشاره به انتخاب نام کتاب «توحیدگرایی و صلح» گفت: مقاله دوم در این کتاب درباره صلح است صلح و گفتمان ادیان ابراهیمی که نام کتاب هم از همین مقاله گرفته شده است و نویسنده تناسب معنایی بین ادیان و صلح ایجاد کرده است.
وی با تاکید بر ضرورت بازتعریف صلح در جامعه امروز افزود: مساله صلح در سپهر آموزههای دینی در جامعه امروز نیازمند یک تعریف روشن و کاربردی است. مفاهیم مردم سالاری، مشروعیت و صلح باید از سوی روشنفکران آگاه بازتعریف شود اگرچه عدهای مایلند این تعاریف همچنان مبهم بماند.
کلیدواژههای آثار افروغ؛ نقد گفتمانگرایی، خداگرایی و عدالتگرایی
روبرت بیگلریان، نماینده ارامنه اصفهان در مجلس شورای اسلامی نیز در این مراسم با اشاره به کتاب «توحیدگرایی و صلح» گفت: برای من یک سوال پیش از همکاری با دکتر افروغ در مجلس هفتم مطرح بوده است که عماد افروغ چگونه روشنفکری است؟ برای پاسخ به این سوال باید یک مستطیل ترسیم کرد که در یک گوشه این مستطیل روشنفکران دینی، در گوشه مقابل روشنفکران سکولار و در گوشه دیگر روشنفکران ایدئولوگ و در طرف مقابل روشنفکران سنتی باشند. دکتر افروغ در میان روشنفکران سنتی قرار میگیرد که دغدغه وی کرامت انسانی است.
وی با طرح کلیدواژههای مکتب افروغ بیان کرد: اگر ما کلیدواژههای مکتب وی را نقد گفتمانگرایی، خداگرایی و عدالتگرایی در نظر بگیریم، عصاره تمام آنها عدالت گرایی و خداگرایی در گفتمان وی به چشم میآید.
نماینده ارامنه اصفهان با اشاره به دغدغههای وی ادامه داد: افروغ آن چنان دغدغه مسایل اخلاقی و روز را با تکیه بر برجسته کردن نقش اخلاق در سیاست دارد که من احساس میکنم هنوز متن و کتاب نهایی خود را ننوشته است چون در همه کتابهای خود دغدغه و تکاپویی دامنه دار احساس میشود. البته منظورم این نیست که کتابهایش عمیق نیست.
درک کتابهای افروغ سخت است
عادل فردوسیپور، مجری برنامه ورزشی نود با اعتراف به برازندگی افروغ برای مقام استاد عنوان کرد: من ذهنیتی که از دکتر افروغ داشتم به عنوان یک نماینده مجلس بود و شناخت چندانی از وی نداشتم اما پس از این که افتخار شاگردی دکتر نصیبم شد و متوجه تسلط وی در جنبههای مختلف علمی شدم درک کردم که واژه استاد به راستی برازنده شخصیت فرهیخته عماد افروغ است.
وی با تاکید بر این که درک کتابهای دکتر افروغ سخت است، گفت: من خوشحالم که افتخار آشنایی با عماد افروغ را دارم، سعی میکنم که کتابهای دکتر را بخوانم اگرچه درک کتابهایش سخت است اما حتما این کتابها را می خوانم و به دیگران نیز توصیه می کنم که این کتابها را مطالعه کنید.
افروغ به هر چه اندیشیده به همان عمل کرده
سجاد نوروزی، رییس فرهنگسرای شفق نیز با اشاره به ویژگیهای کتاب «فریادهای خاموش روزنوشتتنهایی» گفت: اگر این کتاب را مطالعه کنید با یک روح آرمانخواهی صادقانه و تفکری پویا روبهرو خواهید شد چیزی که ما در جامعه امروز به دلیل گسست بین اندیشه و عمل از آن ضربه خوردهایم.
وی با اشاره به اصطلاحی از کارل مارکس در تمجید از شخصیت افروغ افزود: به قول مارکس، پراکسیس(مکتب، تطابق اندیشه و عمل) دکتر افروغ در «فریادهای خاموش روزنوشت تنهایی» دیده میشود یعنی هر آنچه در ذهن و اندیشه عماد افروغ وجود دارد در عمل نیز همان مشاهده میشود و این خصیصه در روزگار ما گوهر نایابی است. با مطالعه این کتاب با فلسفه سیاسی اجتماعی وی آشنا میشوید منش روزمره افروغ در روزنوشتهایش ثبت شده است یعنی به هر چه اندیشیده به همان نیز عمل کرده است.
نظر شما