چهارشنبه ۲۸ خرداد ۱۳۹۳ - ۱۰:۳۶
مشکلات نویسندگان آثار کودک و نوجوان/ از خودسانسوری تا مشکل ارسال کتاب به نقاط مختلف کشور

فضای نشر کشور مدت‌هاست که دچار رکود شدیدی شده كه این رکود را می‌توان در پایین آمدن سطح تیراژ کتاب‌ها به راحتی مشاهده كرد . این یکی از موضوعات مهمم است که طی سال های اخیر دست اندرکاران نشر کتاب و بخصوص ناشران کودک ونوجوان را آزارمي دهد. آنچه مسلم است اینکه تیراژ پایین کتاب تنها محدود به حوزه کودک ونوجوان نمی‌شود، بلکه تمام حوزه‌ها را شامل می شود وعلت‌ها و دلایل بسیار زیادی نیز برای این مساله وجود دارد.شمارگان کتاب یکی از عوامل تعیین‌کننده توسعه فرهنگی در هر جامعه‌ای به شمار می رود و پایین آمدن تیراژ کتاب نشان از کم ‌توجهی و در مواقعی بی توجهی شدید مردم آن جامعه به سرنوشت فرهنگی خود است. بی‌توجهی‌ای که دلایل مختلفی دارد و فعالان این حوزه همواره بابت تشدید و تأثیر آن‌ در ذهن و فکر آیندگان ابراز نگرانی می‌کنند.

فریده خلعتبری، مدیر انتشارات شباویز در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) با اشاره به مشکلات حوزه نشر کتاب کودک و نوجوان عنوان کرد: شاید بتوان حوزه کتاب کودک و نوجوان را مهم‌ترین و تاثیرگذارترین حوزه‌ در بازار نشر به حساب آورد؛ عرصه‌ای که تا به امروز حضور چهره‌ها و آثار فراوانی را تجربه كرده اما همچنان نیازمند توجه بيشتر است. متاسفانه مسایل و مشکلاتی که ناشران و نشر با آن‌ها مواجهند هنوز برطرف نشده وبه قوت خود باقی است و ظاهرا سیاستگذاری‌های فرهنگی دولت نیز در این زمینه تاثیری نداشته است.

این نویسنده کودک ونوجوان بی‌انگیزگی خوانندگان کتاب را یکی از دلایل کاهش رونق بازار کتاب دانست و افزود: بنا به دلایل مختلف و به دلیل این‌که خواننده کتاب و به ویژه کتاب کودک و نوجوان انگیزه‌ای برای خواندن ندارد، چه بخواهد و چه نخواهد این خود عاملی می‌‌شود که کتاب نقش و تاثیری در زندگی و وضعیت اجتماعی او نداشته باشد. 

نویسندگان و خودسانسوری
وی گفت: بحث ممیزی و محدود بودن موضوعاتی که نویسندگان کودک ونوجوان به آن‌ها می پردازند نیز از دیگر مشکلاتی است که در این حوزه با آن مواجه بوده و هستیم. متاسفانه طی سال‌های اخیر بعضي نویسندگان ما به خود سانسوری تن داده اند و تنها نوشتن در حیطه موضوعات خاص را در دستور کار خود قرار مي‌دهند.

خلعتبری افزود: در حال حاضر موضوعاتی که نویسندگان کودک ونوجوان به آن می‌پردازند، به گونه ای ازقبل انتخاب شده و مقبول خریداران دولتی است و خيلي كم اتفاق مي افتد كه موضوعاتي از اين دست مورد اقبال خریداران غیر دولتی یا حتی مردم به عنوان مخاطبان اصلی قرار گیرد. بسياري از نويسندگان ما به موضوعاتی می پردازند که بدانند بعد از انتشار، خریداری عمده برای اثرشان وجود دارد. 

این فعال فرهنگی توجه بیش از حد ناشران به کارهای ترجمه به نسبت کارهای تالیفی را از دیگر مشکلات این حوزه دانست و گفت: به دلیل وجود هزینه‌های زیاد و همچنین فرایند زمانی طولانی مدت برای تولید یک کتاب در کشور ما، در حال حاضر کتاب‌های ترجمه جایگاه بهتری دارند و کتاب‌های تالیفی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند. به دلیل این‌که ایران قانون کپی رایت و قوانین این حوزه را رعایت نمی‌کند، بسياري از ناشران تمایل بیشتری به چاپ این آثار از خود نشان می‌دهند.

وی افزود: مساله مهم‌تر در این عرصه نبود جایگاهی برای عرضه کتاب‌های قدیمی‌تر ناشران است و تنها شاهد عرضه کتاب‌های چاپ جدید، آن‌هم در یک مدت زمان محدود توسط کتابفروشی ها هستيم؛ عاملي كه باعث مي شود ناشر نتواند کتاب‌های چاپ گذشته خود را در بازار عرضه کند و خوانندگان و علاقه مندان نیز به آن کتاب‌ها دسترسی پيدا نمي كنند، حتي در بسیاری از مواقع دسترسی به کتاب‌های قدیمی تر برای خوانندگان غیرممکن است. 

ارسال كتاب به ديگر نقاط كشور امري غير ممكن است
خلعتبری عنوان کرد: ارسال کتاب ها به نقاط مختلف کشور ، به دلیل بالا بودن هزینه‌های پستی، قیمت بالای یک کتاب و همچنین هزینه‌های زیادی که یک ناشر برای تولید کتاب متحمل می شود هم به موضوعي فرسايشي تبديل شده چون نه ناشران قادرند این کار را انجام دهند و نه خوانندگان رغبتی به این کار دارند و به دنبال آن دسترسی به کتاب‌ها در شهرستان‌ها هم بيش از پيش غیرممکن شده است.

این نویسنده کودک و نوجوان در ادامه سخنان خود گفت: متاسفانه در کشور ما زمان محدودی برای عرضه یک اثر توسط یک ناشر وجود دارد و از آنجایی‌که زمان زیادی طول می کشد تا یک کتاب در میان مخاطبان خود شناخته شود و جایگاه خود را بيابد، خواننده نمی‌تواند به کتاب مورد دلخواه دسترسی پیدا كند و ناشر هم مجبور است کتابهای خود را در تیراژ پایین به چاپ برساند تا دیگر دغدغه فروش و یا انبار کردن نداشته باشد.

وی در ادامه سخنان خود افزود: با توجه به شمارگان پایین کتاب‌ها، یک ناشر مجبور است تمام هزینه‌های ثابت و متغیررا تحمل كند و برای این‌که ضرر نکند قیمت کتاب را افزایش دهد كه همين افزايش قيمت ناگزير به يكي ديگر از عوامل فرار از كتاب تبديل مي شود. 

اينترنت و دريافت بدون سانسور مطالب
مدير انتشارات شباويز گفت: با توجه به معضلاتی که بیان شد، امروزه تکنولوژی‌های روز دنیا از جمله اینترنت باعث کاهش مقبولیت کتاب در جامعه ما و به جایگزینی برای کتاب تبدیل شده است. البته اینترنت یکی از راه‌های دستیابی خوانندگان به کتاب و مقاله‌های روز دنیا نیز به شمار می رود و خواننده به دلیل هزینه‌های کم و دسترسی آسان به اینترنت مجبور است عشق به کتابخوانی خود را با اینترنت برطرف کند و مطالب را بدون هیچگونه سانسوری به دست آورد.

وی با تمجید از کمیت و کیفیت کتاب‌های کودک ونوجوان در کشور عنوان کرد: بی شک در میان کتاب‌هایی که تا به امروز برای کودکان ونوجوانان نوشته شده ، کتاب‌های فاخر و ارزشمندي وجود داشته و دارد، تا جایی که بسیاری از آن‌ها به زبان‌های مختلف دنیا ترجمه و حتی به کتاب‌های درسی برخی کشورها تبدیل شده اند. 

خلعتبری گفت:هم اكنون دنیا بسياري ازکتاب‌های ما را به رسميت مي شناسد كه نشان دهنده وجود نويسندگان قدرتمند دركشور است، پس مسوولان فرهنگي باید از نویسندگان و ناشرانمان حمایت لازم را به عمل آورند تا آن‌ها بتوانند جایگاه خود را در جهان بيشتر تثبیت کنند.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها