به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) چهاردهمین دوره جشنواره ملی صنعت چاپ عصر امروز در تالار وحدت با حضور علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وزیر ارشاد، محمودرضا برازش، مدیرکل دفتر چاپ و نشر و جمعی از پیشکسوتان این عرصه برگزار شد.

وزیر ارشاد در این مراسم اظهار کرد: ایرانیان در تولید و نشر اندیشه و افکار همواره پیشگام بوده‌‌اند. تردیدی نیست که نشر افکار با توسعه صنعت چاپ میسر می‌شود و عصر ارتباطات شکل می‌گیرد.

وی ضمن تشریح اقدامات جدید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در راستای ارتقای صنعت چاپ گفت: این وزارتخانه در حال جمع‌آوری و تدوین بانک جامع اطلاعات صنعت چاپ و نشر است چرا که دسترسی به اطلاعات دقیق و روزآمد علمی را باید مبنای دقیق خود برای سیاستگذاری‌ها قرار دهیم.

این مقام عالی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توضیح داد: توجه به نقش محوری و توجه به اتحادیه‌ها و انجمن‌های فعال در عرصه چاپ و واسپاری امور به این گروه‌ها از دیگر اقدامات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای پیشرفت روزافزون صنعت چاپ به شمار می‌آیند.

جنتی گسترش صنعت چاپ را از جمله الزامات حضور در مرزهای دانش برشمرد و گفت: ما باید نسبت به دستاوردهای صنعت چاپ توجه روزافزون داشته باشیم، چراکه این صنعت زمینه ایجاد مشاغل جدید را فراهم می‌کند. بنابراین، حمایت از این بخش را ضروری می‌دانیم.

وی با استناد به تاکید مقام معظم رهبری مبنی بر «تولید دانش در مرزهای علم و حرکت در مسیر دانش» گفت: خوشبختانه جوانان ایرانی در تمامی عرصه‌ها به‌ویژه صنعت چاپ به این خواسته لبیک گفته‌اند و در حال فتح قله‌های علم هستند.

برازش: ایجاد بانک اطلاعاتی صنعت چاپ
محمودرضا براش، مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از دیگر سخنرانان این مراسم بود.

وی با بیان این‌که یکی از حلقه‌های اتصال بخش‌های مختلف فرهنگی و اقتصادی به یکدیگر صنعت چاپ است اظهار کرد: در سال جاری تمام استان‌های کشور در بررسی و معرفی افراد واجد شرایط به منظور انتخاب پیشکسوتان عرصه چاپ، فعالیت جدی داشتند که موجب تعجب و خرسندی دبیرخانه شد. البته انتخاب معدودی از بین آنها نیز بسیار سخت بود.

برازش ادامه داد: همچنین چاپخانه‌ها و تشکل‌های صنفی متعددی در برگزاری مراسم و اهدا جوایز و یادمان، جشنواره را یاری کردند. ضمن تشکر از آنها امیدوارم سنت پسندیده تجلیل و تشکر از پیشکسوتان و برگزیدگان توسط خود صنف نهادینه شده و روز به روز گسترش یابد.

وی با اشاره به تحولات رخ داده در این صنعت در دهه‌های اخیر گفت: در گذشته، چاپ بیشتر به تکثیر مقالات و کتاب‌ها مربوط می‌شد اما در چند دهه اخیر تحولات بسیار گسترده‌ای در صنعت چاپ رخ داده است. البته این تحولات همسو با سایر تغییرات و تغییر در روش و سبک زندگی بوده است.

برازش در ادامه درباره جایگاه صنعت چاپ اظهار کرد: مقام محترم وزارت از همان ابتدا به مقوله اقتصاد فرهنگ توجه ویژه‌ای داشتند. با توجه به آمار موجود صنعت چاپ بزرگ‌ترین صنعت فرهنگی کشور است؛ به طوری‌که با بیش از 100 هزار میلیارد ریال گردش مالی، شاید از نظر اقتصادی از تمام صنایع فرهنگی دیگر بزرگتر باشد. البته در سایر کشورهای جهان نیز چنین است، به طوری‌که گردش مالی صنعت چاپ در جهان حدود 800 میلیارد دلار برآورد می‌شود.

مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به واردات عظیم محصولات چاپی به کشور گفت: بر اساس مجوزهای صادر شده، در 9 ماه گذشته بیش از 600 هزار تن انواع محصولات چاپی با تیراژ تقریبی 7 میلیارد عدد وارد کشور شده‌ است. از سوی دیگر بسیاری از چاپخانه‌های کشور با کمبود سفارش مواجه هستند.
آنچه‌ در مرحله نخست به نظر می‌رسد ناهماهنگی تجهیزات چاپی کشور با در خواست و نیاز بازار است. برای درک صحیح و رفع این نقیصه اولین گام داشتن اطلاعاتی قابل اتکا از چاپخانه‌های کشور و تجهیزات آنهاست.

وی با تاکید بر ایجاد بانک اطلاعات در حوزه چاپ گفت: ایجاد این بانک اطلاعاتی خواست همه مسئولان و دست‌اندرکاران است. نبود تجهیزات سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و امکانات ارتباطی مناسب مانع تحقق این امر شده است. امیدواریم با دستور مقام محترم وزارت این موانع رفع و اتوماسیون خدمات چاپ و طرح آمارگیری سراسری در سال جاری محقق شود. متاسفانه در نبود آمار و اطلاعات دقیق، سرمایه‌گذاری‌ها و خرید تجهیزات اغلب از روی حدس و گمان یا رایزنی‌های محدود انجام می‌شود که منطقی به نظر نمی‌رسد.

مدیرکل دفتر چاپ و نشر با اشاره به تقویت زیرساخت‌های صنعت چاپ عنوان کرد: گام بعدی ایجاد و تقویت نظام مهندسی چاپ و بسته‌بندی و تشکیل هسته‌های علمی مشاوره و اجرای پروژه‌های چاپی است. با کمک متخصصان امیدورایم این نهادها پا گرفته و در توسعه صنعت چاپ نقش مهمی ایفا کنند.

وی ادامه داد: گام سوم کمک به تجهیز و توسعه صنعت چاپ است. این صنعت نیز مانند سایر صنایع به سرعت در حال تغییر و پیشرفت است. یکی از دلایل انبوه واردات کمبود تجهیزات مناسب و روزآمد در کشور است.

برازش نبود وام‌های کم‌بهره را از مشکلات موجود بر سر راه تجهیز چاپخانه‌ها عنوان و اظهار کرد: وام‌هایی با کارمزدهای بیست درصد و بیشتر، انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری ایجاد نمی‌کند. انتظار بر این است این صنعت نیز مانند سایر صنایع و کشاورزی از تسهیلات کم‌بهره و طولانی مدت استفاده کند. لازم به ذکر است ضعف صنعت چاپ سبب می‌شود محصولات صنعتی و کشاورزی در بسته‌بندی‌های نامناسب ارایه شوند یا مشکل واردات و  خام فروشی گسترش یابد. همچنین یکی از راه‌های کمک به این صنعت و کاهش واردات محصولات چاپی، کنترل و تنظیم ورود محصولات به کمک تعرفه‌های واردات است.

مدیرکل دفتر چاپ و نشر افزود: در ماه‌های پایانی سال‌ گذشته هنگامی که آمارهای واردات ارائه شد، نمایندگان محترم پیشنهاد اخذ تعرفه واردات محصولات چاپی را مصوب کردند. انتظار بر این است این مصوبه مجلس محترم با دقت کامل اجرا و سهم هر بخش برای رفع مشکل واردات آن مشخص شود. با توجه به آمارهای واردات و قیمت تقریبی آنها، برآورد می‌شود سالانه بیش از 20 هزار میلیارد ریال محصولات چاپی به کشور وارد شود. اگر مصوبه مزبور بطور کامل تخصیص یابد و صندوق حمایت از توسعه صنعت چاپ تشکیل شود، بخش عمده‌ای از کمک‌های لازم برای توسعه و تجهیز صنعت چاپ با دریافت وام‌های کم‌بهره محقق می‌شود.

وی تولید مواد اولیه صنعت چاپ را ضرورتی دیگر دانست و گفت: تولید مواد اولیه صنعت چاپ و بسته‌بندی از مسائل استراتژیک کشور است. برای مثال کمبود کاغذ در مقاطعی در کشور ایجاد بحران کرد اما با ایجاد صندوق ذکر شده تحولی در تولیدات داخلی می‌توان انتظار داشت.

برازش در پایان سخنانش اظهار کرد: دوست و دشمن به هوش و استعداد ایرانیان اعتراف دارند. جوانان ایران در فناوری‌های پیچیده و نو مانند بیو تکنولوژی، نانو، هوا و فضا و هسته‌ای توانایی‌های خود را به رخ جهانیان می‌کشند. با حمایت و برنامه‌ریزی صحیح در آموزش و پژوهش در این صنعت نیز می‌توانیم از کشورهای پیشرو باشیم، مشروط بر آنکه متحد شویم و همت کنیم و این صنعت بزرگ و گسترده را دفتری کوچک با امکاناتی محدود تصور نکنیم.


نیکوسخن: چاپ زیربنای اصلی فرهنگ و هنر است
علی نیکو سخن، رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران تهران نیز در این مراسم اظهار کرد: چند سالی است که در شهریورماه به مناسبت روز ملی صنعت چاپ با وجود همه محدودیت‌ها و کمبودهای موجود، فرصتی برای تبادل نظر و تشریک مساعی در حوزه‌های گوناگون فراصنعت چاپ فراهم شده است که ضمن تجلیل از گروهی از پیشکسوتان، فعالان این صنعت نیز بتوانند از این رهگذر خواست‌ها و داشته‌های خود را به اطلاع مسئولان و متولیان امر برسانند.

رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران تهران با بیان این‌که صنعت چاپ زیربنای اصلی فرهنگ و هنر است گفت: ما امسال در حالی چهاردهمین سالروز ملی صنعت چاپ را برگزار می‌کنیم که این صنعت با وجود توانمندی‌های فراوان، هنوز با انبوهی از مشکلات و کاستی‌ها دست و پنجه نرم می‌کند.

وی افزود: اِعمال سلیقه‌ای برخی از کارگزاران در خصوص مالیات برآمده، مالیات بر ارزش افزوده، بیمه، شهرداری، چند برابر شدن هزینه‌ها با اجرای هدفمندی یارانه‌ها، رکود کاری و کمبود شدید نقدینگی و فرسودگی دستگاه‌ها، بخشی از مشکلات است که بی توجهی دستگاه‌های مسئول در پوشش و جبران این هزینه‌ها و نقیصه‌ها، بار معضلات چاپ را سنگین‌تر کرده است.

وی توضیح داد: دولت چاپ را به مثابه یک صنعت به رسمیت نمی‌شناسد و همین امر موجبات  توسعه نیافتن و نزول بهره‌وری مناسب را نزد فعالان این صنعت پدید آورده است.

نیکوسخن اظهار کرد: شاید نخستین مشکل فعالان حوزه چاپ در ایران را بتوان سردرگمی این صنعت میان صنعت و فرهنگ دانست. ایثارگران صنعت چاپ از یک سو هیچ امتیازی از حمایت‌های صنعتی دریافت نمی‌کنند و از سوی دیگر از حداقل حمایت‌های فرهنگی نیز بی بهره‌اند که به عنوان نمونه می‌توان به مسئله معافیت مالیاتی تمام فعالیت‌های فرهنگی موضوع بند «ل» ماده 139 قانون مالیات‌های مستقیم اشاره کرد. البته موجب خوشحالی است که در سال جاری، در سایه تدابیر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاون فرهنگی وزارت ارشاد، همکاران ناشر کشور توانستند از این امتیاز برخوردار شوند. اما چاپخانه‌داران همچنان در پیچ و خم‌های کلامی و انشائی گرفتارند یا جابجایی یک ویرگول و اِعمال سلیقه برخی از متولیان امور مالیاتی، تاکنون نتوانسته‌اند از این امتیاز بهره‌مند شوند.

رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران تهران با بیان این‌که چاپ، ستون اصلی خیمه فرهنگ است گفت: چه بهتر است که مسئولان تمهیدات جدی بیندیشند و با برنامه‌های مدون و براساس قانون، چاپخانه‌داران را هم که در فرایند تولید کتاب نقش اساسی دارند مشمول این قانون کنند.

وی با بیان این‌که فرهنگ و نشر بدون صنعت چاپ معنا و هویت خویش را از کف می‌دهد اظهار کرد: از دیگر مشکلاتی که طی سال‌های متمادی نفس فعالان صنعت چاپ کشور را به شماره انداخته و تعدادی از آنها را در آستانه غیرفعال شدن قرار داده است، موضوع چاپخانه‌های دولتی و غیردولتی است. این چاپخانه‌ها علاوه بر این‌که سفارشات واحدهای تابعه را انجام می‌دهند، به رقابت غیرمنصفانه با بخش خصوصی می‌پردازند. از محل بیت‌المال هزینه می‌کنند و با ورود به بازار کار، بخش خصوصی را از گردونه رقابت و ادامه حیات محروم می‌کنند. امیدواریم متولیان امر در بدنه دولت، به این مشکل عنایت ویژه‌ داشته باشند.

نیکوسخن ادامه داد: متاسفانه موسسات و نهادهای مالی و اعتباری کمترین توجه و اهتمامی نسبت به صنعت چاپ کشور نداشته و ندارند. اعطای تسهیلات بانکی با بهره‌های تا 30 درصد به هیچ وجه برای واحدهای صنعتی ـ از جمله واحدهای صنعت چاپ‌ـ توجیه اقتصادی نداشته و نمی‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند. به یاد داشته باشیم اعطای این نوع وام‌ها و تسهیلات موجب بالا رفتن رقم بدهی‌های معوقه بانکی خواهد شد. رویکردی اینچنینی تحت هیچ شرایطی نمی‌تواند از تولید و توسعه صنعتی حمایت کند. اعطای تسهیلات با بهره پایین یکی از ضروریات حمایتی از صنایع، به‌ویژه صنعت چاپ است.

رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران تهران افزود: شاید یکی از مهم‌ترین مشکلات صنعت چاپ را بتوان در غیبت یک متولی مشخص و مقتدر در بدنه دولت عنوان کرد. در حالی که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته صنعت چاپ در زمره 5 صنعت برتر از جنبه‌های مختلف اشتغالزایی، ارزش بازار سرمایه، گردش مالی و تولید ناخالص ملی محسوب می‌شود و ارزش گردش مالی جهانی آن، رقمی بالغ بر 865 میلیارد دلار برآورد می‌شود. متاسفانه در کشور ما جایگاهی فرعی و حاشیه‌ای به آن داده شده است. حال آن‌که به نظر می‌رسد حداقل باید یک معاونت برای این صنعت فراگیر در نظر گرفته شود.

وی ادامه داد: صنعت چاپ ایران سرگردان و حیران میان وزارت  های فرهنگ و ارشاد اسلامی و صنعت، معدن و تجارت است. این نابسامانی باید مرتفع شود. به طور طبیعی نمی‌توان انتظار داشت که وزارت ارشاد بتواند در حوزه‌های صنعتی ورود کرده و از صنعت چاپ حمایت‌های شایان توجهی بکند. بخش سخت‌افزاری و صنعتی چاپ باید به دستگاه‌های صنعتی کشور منتقل شود تا حمایت‌هایی که سایر صنایع از آن بهره‌مند می‌شوند، صنعت چاپ کشور نیز از آن بهر‌ه‌مند شود.

نیکوسخن در پایان سخنانش گفت: صادرات محصولات چاپی و حضور فعالان و صنعتگران ایرانی در عرصه‌های بین‌المللی یکی از ظرفیت‌های بالقوه‌ای است که در صنعت چاپ کشور وجود دارد. به طور مشخص، عرضه محصولات چاپی به کشورهای اسلامی، حوزه خاورمیانه و جنبش غیرمتعهدها از جمله مواردی است که در صورت رفع مشکلات ساختاری، صنعت چاپ می‌تواند در توسعه و بهر‌وری بالاتر صنایع و صادرات کشور ایفاگر نقش مهم و قابل اتکا باشد.

از دیگر سخنرانان این مراسم، رضا منصوری، مدیر شرکت چاپ و نشر بانک ملی ایران بود. وی گفت: صنعت چاپ به عنوان محور توسعه و پایه و اساس پیشرفت در زمینه‌های فرهنگی، علمی، اجتماعی، سیاسی و... محسوب می‌شود و نقش مهمی در تولید دارد.

منصوری توضیح داد: با وجود همه پیشرفت‌هایی که این صنعت داشته و به رغم همه حمایت‌های دولتی و غیردولتی از این صنعت و همچنین با وجود تلاش‌های انجمن‌ها و اتحادیه‌های ذیربط، این صنعت همچنان با مسائل و مشکلات عدیده‌ مواجه است.

وی با بیان این‌که نمی‌توان با صنعت چاپ رفتار شعار گونه‌ای داشت، گفت: باید قبول کنیم که واقعا چاپخانه‌داران حال و روز خوبی ندارند و چرخ چاپخانه‌داران خوب نمی‌چرخد. البته در دوره جدید فعالیت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دریچه‌های امید در عرصه چاپ و میان چاپخانه‌داران گشوده شده است.

مدیر شرکت چاپ و نشر بانک ملی ایران در پایان سخنانش اظهار کرد: دکتر صالحی و مهندس برازش با تجربه‌ای که در عرصه چاپ دارند، همچنین یاری و استمداد پیشکسوتان عرصه چاپ و اتحادیه‌ها باعث شده است زیرساخت‌های فرهنگی در عرصه چاپ فراهم شوند؛ به عبارت دیگر در این دوره فرصت مناسبی برای احیای صنعت چاپ فراهم شده است.