سه‌شنبه ۱۵ مهر ۱۳۹۳ - ۱۳:۲۶
ذوالفقاری: مفاهیم انسانی شعر حافظ، راز جهانی بودن اوست/«گوته» چگونه حافظ را ستود؟

حسن ذوالفقاری معتقد است که حافظ با مفاهیم انسانی‌ای که در شعرش به کارمی‌برد، شاعری جهانی به شمار می‌آید و دیوانش در همه‌جای دنیا با هر فرهنگ و ادبیاتی قابل مطالعه است. این پژوهشگر با بیان این‌که «گوته»، دیوان «دیوان غربی شرقی» را متاثر از حافظ نوشته، می‌گوید که حافظ به جهانی بودنش پی برده بود.

ذوالفقاری به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)گفت: خود حافظ نیز به جهانی بودنش پی برده بود و در جایی می‌گوید: «بر سر تربت ما چون گذری همت خواه/ که زیارتگه رندان جهان خواهد شد».

وی افزود: حافظ به گواهی مفاهیم و درون‌مایه‌های شعرش جهانی است. حتی در خارج از ایران شاعران و نویسندگان بزرگی مانند گوته آرزو می‌کردند که کاش در شیراز می‌زیستند. این نشانگر آن است که هم از بیرون ایران و هم در داخل به حافظ توجه شده است و آثارش ویژگی جهانی شدن را دارد.

این پژوهشگر اضافه کرد: علاوه بر ترجمه‌هایی که در دوران معاصر از دیوان حافظ انجام شده، نسخ زیادی در ترکیه عثمانی و کشورهای اروپایی و عربی در کتابخانه‌های دنیا وجود دارد. در اغلب کتابخانه‌های دنیا اگر کتابی فارسی وجود داشته باشد، آن کتاب دیوان حافظ است.

ذوالفقاری توضیح داد: در دوران معاصر شعر حافظ در دنیا پخش شد که دلیل دیگرش شیرینی شعر اوست. خودش نیز در غزلی می‌گوید: «ندیدم خوش‌تر از شعر تو حافظ/ به قرآنی که اندر سینه داری». به گمانم واقعاً خوش‌تر از شعر حافظ در ادبیات ما شعرهای دیگری نیست. عوام و خواص مسحور شعر حافظ می‌شوند و با وجود این‌که شعر این شاعر نیاز به تأمل دارد، مردم با آن حتی فال هم می‌گیرند. شعر حافظ در داخل و خارج به ویژه در عثمانی جایگاه خودش را داشت. شرح سروری، سودی، شرح شمعی و شرح هینوی از جمله شرح‌هایی است که بر دیوان حافظ نوشته شده است.

این پژوهشگر ادامه داد: گوته شاعر و هنرمند آلمانی «دیوان غربی شرقی» خودش را تحت تأثیر حافظ نوشت و فصل دوم آن را به نام «حافظ نامه» به مدح اشعار حافظ اختصاص داد. او در این فصل می‌نویسد: «حافظا در غزل‌هایت می‌شنوم که شاعران را بزرگ داشته‌ای، بنگر که اینک پاسخی فراخورت می‌دهم. بزرگ اویی‌است که این سپاس به بزرگ‌داشت اوست.» یا در جایی دیگر می‌گوید: «خود را با تو برابر گرفتن حافظا راستی دیوانگی است»

وی گفت: نیچه فیلسوف‌نام آور آلمانی در «دیوان اندرزها و حکمت‌ها» بخشی از شعرهای خودش را به حافظ تقدیم کرده است. در جهان عرب هم حافظ‌شناسان و پژوهشگرانی داشتیم که به حافظ پرداختند که از این میان می‌توان به ابراهیم امین الشورابی المصری اشاره کرد که کتابی به نام «حافظ شیرازی شاعر الغنایی و الغزل فی الایران» دارد.

ذوالفقاری توضیح داد: از حدود 1680 میلادی ترجمه‌های متعددی ازدیوان حافظ انجام شد. ترجمه‌های فروانی از دیوان حافظ در وین، آکسفورد و لندن چاپ شد که نشان می‌دهد از قرن 17 به بعد حافظ به ویژه در غرب بسیار مورد توجه شاعران بوده است.

حسن ذوالفقاری متولد دامغان و فارغ‌التحصیل مقطع دكترای زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران، مدرس و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس است. اجرای طرح «دایرة‌المعارف داستان‌های فارسی» با همكاری محمد غلام و با سرپرستی تقی پورنامداریان و نگارش «فرهنگ بزرگ ضرب‌المثل‌های فارسی» در سه جلد از فعالیت‌ها و تالیفات ذوالفقاری است. وی همچنین تالیف 25 عنوان كتاب درسی و 20 عنوان اثر پژوهشی را در كارنامه‌ ادبی خود ثبت کرده است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط